lat

BREVIARIUM ROMANUM

18 februarius 2021
Pro O.P.: B. Ioannis de Fiesole seu B. Angelici, presbyteri, pro commemoratione


Guido seu Guidolinus, filius Petri, Vicchii in Tuscia exeunte sæculo XIV natus, adulescens Florentiæ artem pictoriam exercebat. Cum autem ad vitam religiosam inclinaret, una cum germano Benedicto conventum Fæsulanum Ordinis Prædicatorum adit, quod regulari observantiæ deditum B. Ioannes Dominici recens exstruxerat. Cuius et nomen cum habitu assumpsit (c. 1420).

Sacro presbyteratu insignitus, eiusdem conventus vicarium bis et priorem posterius egit. Arcta nixus fidelitate erga religionis officia, divina mysteria oratione et studio in tabulis altarium Fæsulis pinxit (c. 1425-1438); Florentiæ vero, apud S. Marcum, rogatu magni patris Antonini tunc prioris, claustrum et aulam capituli, cellas et andrones, udo illito opere, exornavit (1439-1445). Romam ab Eugenio IV accitus, duo sacella depinxit in basilica S. Petri et in ædibus Vaticanis; ex mandato autem papæ Nicolai V, qui eum venerabatur ob vitæ integritatem et morum excellentiam, privatum ipsius sacellum et zotheculam exornavit (1445-1449). Cortonæ quoque, in conventu S. Dominici (1438) et Urbeveteri, in Ecclésia cathedrali (1447) adlaboravit. Florentinum archiepiscopatum, sibimet ab Eugenio IV oblatum, demisse recusavit, suadens ut dignitas illa Antonino tribueretur.

Romæ, apud S. Mariam supra Minervam, die 18 februarii 1455 beato transitu requievit in pace; ibique eius marmoreum sepulcrum super terram, cum illius imagine, adhuc exstat. Fuit Frater Ioannes vir simplex et rectus, pauper et humilis; in picturis vero devotus et suavis, ornatus et facilis. Quapropter, mirabili quodam virtutum et artis compendio, Beatus Angelicus reverenter est appellatus. Cuius sanctitatis et ingenii fama late ubique celebratur.

In eius igitur honorem et artis sacræ augmentum Ioannes Paulus II, die 3 octobris 1982, cultum liturgicum universo Prædicatorum Ordini concessit.

AD OFFICIUM LECTIONIS

V. Deus, in adiutórium meum inténde.
R. Dómine, ad adiuvándum me festína.

Glória Patri et Fílio et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper
et in sǽcula sæculórum. Amen.

HYMNUS

Nunc tempus acceptábile
fulget datum divínitus,
ut sanet orbem lánguidum
medéla parsimóniæ.

Christi decóro lúmine
dies salútis émicat,
dum corda culpis sáucia
refórmat abstinéntia.

Hanc mente nos et córpore,
Deus, tenére pérfice,
ut appetámus próspero
perénne pascha tránsitu.

Te rerum univérsitas,
clemens, adóret, Trínitas,
et nos novi per véniam
novum canámus cánticum. Amen.

PSALMODIA

Ant. 1 Bráchium eórum non salvábit eos, sed déxtera tua et illuminátio vultus tui.

Psalmus 43 (44)
Populi calamitates

In his omnibus superamus propter eum, qui dilexit nos. (Řím 8, 37)

I

2 Deus, áuribus nostris audívimus; †
      patres nostri annuntiavérunt nobis *
      opus, quod operátus es in diébus eórum, in diébus antíquis.

3 Tu manu tua gentes depulísti et plantásti illos *
      afflixísti pópulos et dilatásti eos. –

4 Nec enim in gládio suo possedérunt terram, *
      et bráchium eórum non salvávit eos;
   sed déxtera tua et bráchium tuum et illuminátio vultus tui, *
      quóniam complacuísti in eis. –

5 Tu es rex meus et Deus meus, *
      qui mandas salútes Iacob.

6 In te inimícos nostros proiécimus, *
      et in nómine tuo conculcávimus insurgéntes in nos. –

7 Non enim in arcu meo sperábo, *
      et gládius meus non salvábit me.

8 Tu autem salvásti nos de affligéntibus nos *
      et odiéntes nos confudísti.

9 In Deo gloriábimur tota die *
      et in nómine tuo confitébimur in sǽculum.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1 Bráchium eórum non salvábit eos, sed déxtera tua et illuminátio vultus tui.

Ant. 2 Non avértet Dóminus fáciem suam a vobis, si revérsi fuéritis ad eum.

II

10 Nunc autem reppulísti et confudísti nos *
       et non egrediéris, Deus, cum virtútibus nostris.

11 Convertísti nos retrórsum coram inimícis nostris, *
       et, qui odérunt nos, diripuérunt sibi.

12 Dedísti nos tamquam oves ad vescéndum *
       et in géntibus dispersísti nos. –

13 Vendidísti pópulum tuum sine lucro, *
       nec dítior factus es in commutatióne eórum.

14 Posuísti nos oppróbrium vicínis nostris, *
       subsannatiónem et derísum his, qui sunt in circúitu nostro.

15 Posuísti nos similitúdinem in géntibus, *
       commotiónem cápitis in pópulis. –

16 Tota die verecúndia mea contra me est, *
       et confúsio faciéi meæ coopéruit me

17 a voce exprobrántis et obloquéntis, *
       a fácie inimíci et ultóris.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 2 Non avértet Dóminus fáciem suam a vobis, si revérsi fuéritis ad eum.

Ant. 3 Exsúrge, Dómine, et ne repéllas in finem.

III

18 Hæc ómnia venérunt super nos, nec oblíti sumus te; *
       et iníque non égimus in testaméntum tuum.

19 Et non recéssit retro cor nostrum, *
       nec declinavérunt gressus nostri a via tua;

20 sed humiliásti nos in loco vúlpium *
       et operuísti nos umbra mortis. –

21 Si oblíti fuérimus nomen Dei nostri *
       et si expandérimus manus nostras ad deum aliénum,

22 nonne Deus requíret ista? *
       Ipse enim novit abscóndita cordis.

23 Quóniam propter te mortificámur tota die, *
       æstimáti sumus sicut oves occisiónis. –

24 Evígila, quare obdórmis, Dómine? *
       Exsúrge et ne repéllas in finem.

25 Quare fáciem tuam avértis, *
       oblivísceris inópiæ nostræ et tribulatiónis nostræ?

26 Quóniam humiliáta est in púlvere ánima nostra, *
       conglutinátus est in terra venter noster.

27 Exsúrge, Dómine, ádiuva nos *
       et rédime nos propter misericórdiam tuam.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3 Exsúrge, Dómine, et ne repéllas in finem.

V. Qui meditátur in lege Dómini.
R. Dabit fructum suum in témpore suo.

LECTIO PRIOR

Incipit liber Exodi

1, 1-22
Oppressio Israel

     Hæc sunt nómina filiórum Israel, qui ingréssi sunt Ægýptum cum Iacob; sínguli cum dómibus suis introiérunt: Ruben, Símeon, Levi, Iuda, Issachar, Zábulon et Béniamin, Dan et Néphthali, Gad et Aser. Erant ígitur omnes ánimæ eórum, qui egréssi sunt de fémore Iacob, septuagínta; Ioseph autem in Ægýpto erat. Quo mórtuo et univérsis frátribus eius omníque cognatióne illa, fílii Israel crevérunt et pullulántes multiplicáti sunt ac roboráti nimis implevérunt terram.
     Surréxit intérea rex novus super Ægýptum, qui ignorábat Ioseph, et ait ad pópulum suum: «Ecce, pópulus filiórum Israel multus et fórtior nobis est: veníte, prudénter agámus cum eo, ne forte multiplicétur; et, si ingrúerit contra nos bellum, addátur inimícis nostris, expugnatísque nobis, egrediátur de terra». Præpósuit ítaque eis magístros óperum, ut afflígerent eos onéribus; ædificaverúntque urbes promptuárias pharaóni, Phithom et Ramésses. Quantóque opprimébant eos, tanto magis multiplicabántur et crescébant. Formidavérunt fílios Israel Ægýptii et in servitútem redegérunt eos atque ad amaritúdinem perducébant vitam eórum opéribus duris luti et láteris omníque famulátu, quo in terræ opéribus premebántur.
     Dixit autem rex Ægýpti obstetrícibus Hebræórum, quarum una vocabátur Sephra, áltera Phua, præcípiens eis: «Quando obstetricábitis Hebrǽas, et partus tempus advénerit, si másculus fúerit, interfícite eum; si fémina, reserváte». Timuérunt autem obstetríces Deum et non fecérunt iuxta præcéptum regis Ægýpti, sed conservábant mares. Quibus ad se accersítis rex ait: «Quidnam est hoc quod fácere voluístis, ut púeros servarétis?». Quæ respondérunt: «Non sunt Hebrǽæ sicut Ægýptiæ mulíeres; ipsæ enim robústæ sunt et, priúsquam veniámus ad eas, páriunt». Bene ergo fecit Deus obstetrícibus, et crevit pópulus confortatúsque est nimis; et, quia timuérunt obstetríces Deum, ædificávit illis domos.
     Præcépit ergo phárao omni pópulo suo dicens: «Quidquid masculíni sexus natum fúerit, in flumen proícite; quidquid femínei, reserváte».

RESPONSORIUM

Gen 15, 13-14a; cf. Is 49, 26c

R. Dixit Deus ad Abraham: Scito prænóscens quod peregrínum futúrum sit semen tuum in terra non sua, et subícient eos servitúti et afflígent quadringéntis annis: * Et gentem, cui servitúri sunt, ego iudicábo.
V. Ego Dóminus salvátor tuus et redémptor tuus. * Et gentem, cui servitúri sunt, ego iudicábo.

LECTIO ALTERA

Ex Sermónibus sancti Leónis Magni papæ

(Sermo 6 de Quadragesima, 1-2: PL 54, 285-287)

Religiosa purificatio per ieiunium et misericordiam

     Semper quidem, dilectíssimi, misericórdia Dómini plena est terra; et unicuíque fidélium ad coléndum Deum ipsa rerum natúra doctrína est, dum cælum et terra, mare et ómnia quæ in eis sunt, bonitátem et omnipoténtiam sui protestántur auctóris, et famulántium elementórum mirábilis pulchritúdo iustam ab intellectuáli creatúra gratiárum éxigit actiónem.
     Sed cum ad istos recúrritur dies, quos speciálius reparatiónis humánæ sacraménta signárunt, et qui vicíno órdine atque contíguo festum paschále præcédunt, diligéntius nobis præparátio religiósæ purificatiónis indícitur.
     Paschális quippe festivitátis hoc próprium est, ut tota Ecclésia remissióne gáudeat peccatórum, quæ non in eis tantum fiat, qui sacro baptísmate renascúntur, sed étiam in eis, qui dudum in adoptivórum sorte numerántur.
     Quamvis enim principáliter novos hómines fáciat regeneratiónis ablútio, quia tamen súperest ómnibus contra rubíginem mortalitátis cotidiána renovátio, et inter proféctuum gradus nullus est qui non semper mélior esse débeat, generáliter anniténdum est ut in die redemptiónis nemo inveniátur in vítiis vetustátis.
     Quod ergo, dilectíssimi, in omni témpore unumquémque cónvenit fácere christiánum, id nunc sollicítius est et devótius exsequéndum, ut apostólica institútio quadragínta diérum ieiúniis impleátur, non cibórum tantúmmodo parcitáte, sed privatióne máxime vitiórum.
     Rationabílibus autem sanctísque ieiúniis nulla utílius quam eleemosynárum ópera copulántur, quæ uno misericórdiæ nómine multas laudábiles pietátis cóntinent actiónes, ut ómnium fidélium pares ánimi esse possint étiam inter ímpares facultátes.
     Diléctio enim, quæ simul Deo hominíque debétur, nullis umquam ita impedítur obstáculis, ut non ei semper bene velle sit líberum. Dicéntibus quippe Angelis: Glória in excélsis Deo, et in terra pax homínibus bonæ voluntátis, non solum virtúte benevoléntiæ, sed étiam pacis bono beátus effícitur, quicúmque áliis quacúmque miséria laborántibus caritáte compátitur.
     Latíssima enim sunt ópera pietátis, quæ ipsa sui varietáte id veris cónferunt christiánis, ut in distributióne eleemosynárum non solum dívites et abundántes, sed étiam medíocres et páuperes, suas hábeant portiónes; et qui largitátis sunt víribus inæquáles, mentis tamen affectióne sint símiles.

RESPONSORIUM

Cf. 2 Cor 6, 4

R. Paradísi portas apéruit nobis ieiúnii tempus; suscipiámus illud, orántes et deprecántes: * Ut in die resurrectiónis cum Dómino gloriémur.
V. In ómnibus exhibeámus nosmetípsos sicut Dei minístros. * Ut in die resurrectiónis cum Dómino gloriémur.

LECTIO TERTIA

E Lítteris Apostólicis motu próprio datis « Qui res Christi gerit » Ioánnis Pauli II papæ

(AAS 75 [1983], pp. 796-799)

Vita sancta atque creatrix virtus inter se coeant

     “Qui res Christi gerit, opórtet Christo semper adhǽreat”. Hæc dícere consuescébat frater Ioánnes de Fǽsulis, cui ob integérrimum vitæ institútum atque pulchritúdinem pæne divínam ab eo pictárum imáginum, máxime Beátæ Maríæ Vírginis, “Beáto Angélico” cognómen indidérunt.
     Qui, adhuc adulescéntulus, cum ad vitam religiósam inclináret, se pétiit Frátribus Prædicatóribus severióris disciplínæ annumerári (Observántes dicebántur), qui Fǽsulis in cœnóbio S. Domínici degébant. Dum múnera a Frátribus atque Moderatóribus impósita diligentíssime obíbat, eius egrégiæ artis fama, pingéndi scílicet, late manábat; quare étiam mandáta óperum crebrióra fiébant et urgentióra.
     Eugénius IV, Póntifex Máximus, eum Romam accívit; cum autem frater Ioánnes in templo Sancti Petri atque in Vaticánis ǽdibus píngeret, Eugénius IV máximam facultátem hábuit non modo egrégii artíficis admirándæ virtútis, sed præsértim religiósi pietátem, Régulæ observántiam, húmilem suíque immémorem ánimum plúrimi faciéndi.
     étiam Nicoláus V exímiam de fratre Ioánne opiniónem hábuit: nam “tantum virum cóluit ac venerátus est, ob eius vitæ integritátem et morum excelléntiam”. Factum est ergo ut ei mandáret ut privátum suum ipsíus sacéllum udo íllito ópere exornáret; quod et ille fecit, nihil de sua arte discédens, quæ sane visa est mera orátio picta.
     Romæ, in cœnóbio Sanctæ Maríæ supra Minérvam, morte lúmina clausit, post vitæ currículum, quod ars præclára comméndat, religiósæ humanǽque virtútes étiam magis honéstant. Nam opinióne æquálium fuit ille “homo totíus modéstiæ et vitæ religiósæ”; prætérea “flóruit et multis étiam virtútibus idem; ingénio mitis religióne probus”. Ad hæc, “fuit vir sanctitáte conspícuus”. Ceteróquin Vasárius, qui in urbe Floréntia plura de eius vita intemeráta collégit, persuásum hábuit grátiam illam atque cæléstem índolem, quæ e sacris illíus figúris manáret – nam alia non édidit – fructum fuísse summæ illíus conveniéntiæ, qua in eo vita sancta atque creátrix virtus inter se coírent.
     Stat ergo fratrem Ioánnem, per suæ rara dona natúræ arti serviéndo, imménsam utilitátem spirituálem ac pastorálem et contulísse et etiámnum conférre pópulo Dei, quo hic facílius ad Deum iter confíciat. Huc enim réspicit ars sacra iuxta Concílium Vaticánum II, in cuius Costitutióne de Sacra Liturgía légimus: “Inter nobilíssimas ingénii humáni exercitatiónes artes ingénuæ óptimo iure adnumerántur, præsértim autem ars religiósa eiusdémque culmen, ars nempe sacra. Quæ natúra sua ad infinítam pulchritúdinem divínam spectant, humánis opéribus áliquo modo expriméndam, et Deo eiusdémque laudi et glóriæ provehéndæ eo magis addicúntur, quo nihil áliud eis propósitum est, quam ut opéribus suis ad hóminum mentes pie in Deum converténdas máxime cónferant”.
     Scílicet frater Ioánnes, vir vita spirituáli et arte omníno præcípuus, semper nos summópere alléxit; quare putámus tempus advenísse, quo ille peculiári in lúmine collocétur in Ecclésia Dei, quam profécto adhuc cælésti sua arte álloqui non cessat.

RESPONSORIUM

Sir 4, 12-13, 15

R. Sapiéntia fíliis suis vitam inspírat, et súscipit inquiréntes se et præíbit in via iustítiæ; * et qui illam díligit, díligit vitam.
V. Qui sérviunt ei, obsequéntes erunt Sancto; * et qui illam díligit, díligit vitam.

ORATIO

Orémus:
Deus, qui beáto Ioánni de Fǽsulis próvide inspirásti ut supérnam pacem ac dulcédinem nobis collustráret, illíus tríbue précibus ut, perspícuis virtútum exémplis, eándem in corda fratrum nostrórum radiántem exhibeámus. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.
Vel:
Deus, cuius ineffábili múnere Beátus Angélicus Verbi tui mystéria iúgiter investigávit et dócuit, eius intercessióne concéde, ut qui iam te ex fide cognóvimus, usque ad contemplándam spéciem tuæ celsitúdinis perducámur. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.

    Deinde, saltem in celebratione communi, additur acclamatio:

Benedicámus Dómino.
R. Deo grátias.

    Si Officium lectionis dicitur immediate ante aliam Horam, tunc initio prædicti Officii præponi potest hymnus huic Horæ congruus; in fine vero omittuntur oratio et acclamatio Benedicámus Dómino., atque initio sequentis Horæ omittitur versus introductorius cum Glória Patri.

Breviarium Romanum

textus in versione electronica © 2000-2023 Ing. Karel Mracek Dr.h.c. (fr. Pavel, diaconus, CZ)