Do | II | III | IV | V | VI | Sa |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Communia applicare
horas componere
ordinarium
officum defunctorum
dedicationis ecclesiæ
BREVIARIUM ROMANUM
V.
Deus, in adiutórium meum inténde.
R.
Dómine, ad adiuvándum me festína.
Glória Patri et Fílio et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper
et in sǽcula sæculórum. Amen. Allelúia.
HYMNUS
Ecce iam noctis tenuátur umbra,
lucis auróra rútilans corúscat;
nísibus totis rogitémus omnes
cunctipoténtem.
Ut Deus, nostri miserátus, omnem
pellat angórem, tríbuat salútem,
donet et nobis pietáte patris
regna polórum.
Præstet hoc nobis Déitas beáta
Patris ac Nati, paritérque Sancti
Spíritus, cuius résonat per omnem
glória mundum. Amen.
PSALMODIA
Ant. 1 Dómine Deus meus, confessiónem et decórem induísti, amíctus lúmine sicut vestiménto, allelúia.
Si quis in Christo nova creatura; vetera transierunt, ecce, facta sunt nova. (2 Cor 5, 17)
I
1 Bénedic, ánima mea, Dómino. *
Dómine Deus meus, magnificátus es veheménter!
Maiestátem et decórem induísti, *
2 amíctus lúmine sicut vestiménto. –
Exténdens cælum sicut velum, *
3 qui éxstruis in aquis cenácula tua.
Qui ponis nubem ascénsum tuum, *
qui ámbulas super pennas ventórum.
4 Qui facis ángelos tuos spíritus *
et minístros tuos ignem uréntem. –
5 Qui fundásti terram super stabilitátem suam, *
non inclinábitur in sǽculum sǽculi.
6 Abýssus sicut vestiméntum opéruit eam, *
super montes stabant aquæ. –
7 Ab increpatióne tua fúgiunt, *
a voce tonítrui tui formídant.
8 Ascéndunt in montes et descéndunt in valles, *
in locum, quem statuísti eis.
9 Términum posuísti, quem non transgrediéntur, *
neque converténtur operíre terram. –
10 Qui emíttis fontes in torréntes; *
inter médium móntium pertransíbunt,
11 potábunt omnes béstias agri, *
exstínguent ónagri sitim suam.
12 Super ea vólucres cæli habitábunt, *
de médio ramórum dabunt voces.
Glória Patri et Fílio *
et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. 1 Dómine Deus meus, confessiónem et decórem induísti, amíctus lúmine sicut vestiménto, allelúia.
Ant. 2 Edúxit Dóminus panem de terra, et vinum lætíficans cor hóminis, allelúia.
13 Rigas montes de cenáculis tuis, *
de fructu óperum tuórum sátias terram.
14 Prodúcis fenum iuméntis *
et herbam servitúti hóminum,
edúcens panem de terra *
15 et vinum, quod lætíficat cor hóminis;
exhílarans fáciem in óleo, *
panis autem cor hóminis confírmat. –
16 Saturabúntur ligna Dómini *
et cedri Líbani, quas plantávit.
17 Illic pásseres nidificábunt, *
eródii domus in vértice eárum.
18 Montes excélsi cervis, *
petræ refúgium hyrácibus. –
19 Fecit lunam ad témpora signánda, *
sol cognóvit occásum suum.
20 Posuísti ténebras, et facta est nox: *
in ipsa reptábunt omnes béstiæ silvæ,
21 cátuli leónum rugiéntes, ut rápiant *
et quǽrant a Deo escam sibi.
22 Oritur sol, et congregántur, *
et in cubílibus suis recúmbunt.
23 Exit homo ad opus suum *
et ad operatiónem suam usque ad vésperum.
Glória Patri et Fílio *
et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. 2 Edúxit Dóminus panem de terra, et vinum lætíficans cor hóminis, allelúia.
Ant. 3 Vidit Deus cuncta quæ fécerat, et erant valde bona, allelúia.
24 Quam multiplicáta sunt ópera tua, Dómine! †
Omnia in sapiéntia fecísti, *
impléta est terra creatúra tua.
25 Hoc mare magnum et spatiósum et latum: †
illic reptília, quorum non est númerus, *
animália pusílla cum magnis;
26 illic naves pertransíbunt, *
Levíathan, quem formásti ad ludéndum cum eo. –
27 Omnia a te exspéctant, *
ut des illis escam in témpore suo.
28 Dante te illis, cólligent, *
aperiénte te manum tuam, implebúntur bonis.
29 Averténte autem te fáciem, turbabúntur; †
áuferes spíritum eórum, et defícient *
et in púlverem suum reverténtur.
30 Emíttes spíritum tuum, et creabúntur, *
et renovábis fáciem terræ. –
31 Sit glória Dómini in sǽculum; *
lætétur Dóminus in opéribus suis.
32 Qui réspicit terram et facit eam trémere, *
qui tangit montes, et fúmigant.
33 Cantábo Dómino in vita mea, *
psallam Deo meo quámdiu sum.
34 Iucúndum sit ei elóquium meum, *
ego vere delectábor in Dómino. –
35 Defíciant peccatóres a terra †
et iníqui, ita ut non sint. *
Bénedic, ánima mea, Dómino.
Glória Patri et Fílio *
et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. 3 Vidit Deus cuncta quæ fécerat, et erant valde bona, allelúia.
V.
Vestri beáti óculi quia vident.
R.
Et aures vestræ quia áudiunt.
LECTIO PRIOR
De libro secúndo Samuélis
In diébus illis: Misit Dóminus Nathan ad David. Qui cum venísset ad eum, dixit ei: «Duo viri erant in
civitáte una: unus dives et alter pauper. Dives habébat oves et boves plúrimos valde. Pauper autem nihil habébat omníno præter ovem
unam párvulam, quam émerat et nutríerat, et quæ créverat apud eum cum fíliis eius simul de pane illíus cómedens et de cálice eius
bibens et in sinu illíus dórmiens; erátque illi sicut fília. Cum autem peregrínus quidam venísset ad dívitem, parcens ille súmere de
óvibus et de bobus suis, ut exhibéret convívium peregríno illi, qui vénerat ad se, tulit ovem viri páuperis et præparávit cibos hómini,
qui vénerat ad se». Irátus autem indignatióne David advérsus hóminem illum nimis dixit ad Nathan: «Vivit Dóminus, quóniam fílius mortis
est vir, qui fecit hoc! Ovem reddet in quádruplum, eo quod fécerit istud et non pepércerit».
Dixit autem Nathan ad David: «Tu es ille vir! Hæc dicit Dóminus Deus Israel: Ego unxi te in regem super Israel et ego érui te de manu Saul;
et dedi tibi domum dómini tui et uxóres dómini tui in sinu tuo dedíque tibi domum Israel et Iudæ et, si parva sunt ista, adíciam tibi multo
maióra. Quare ergo contempsísti verbum Dómini, ut fáceres malum in conspéctu eius? Uríam Hetthǽum percussísti gládio et uxórem illíus
accepísti uxórem tibi et interfecísti eum gládio filiórum Ammon. Quam ob rem non recédet gládius de domo tua usque in sempitérnum, eo quod
despéxeris me et túleris uxórem Uríæ Hetthǽi, ut esset uxor tua. Itaque hæc dicit Dóminus: Ecce ego suscitábo super te malum de domo tua
et tollam uxóres tuas in óculis tuis et dabo próximo tuo, et dórmiet cum uxóribus tuis in óculis solis huius. Tu enim fecísti abscóndite;
ego vero fáciam istud in conspéctu omnis Israel et in conspéctu solis».
Et dixit David ad Nathan: «Peccávi Dómino». Dixítque Nathan ad David: «Dóminus quoque tránstulit peccátum tuum; non moriéris. Verúmtamen
quóniam blasphemáre fecísti inimícos Dómini propter hoc, fílius, qui natus est tibi, morte moriétur». Et revérsus est Nathan domum suam.
Percussítque Dóminus párvulum, quem péperat uxor Uríæ David, et gráviter ægrotávit; deprecatúsque est David Dóminum pro párvulo et ieiunávit
David ieiúnio et ingréssus domum pernoctábat iácens super terram. Stetérunt autem senióres domus eius iuxta eum cogéntes eum, ut súrgeret
de terra; qui nóluit neque comédit cum eis cibum. Accidit autem die séptima, ut morerétur infans. Timuerúntque servi David nuntiáre ei
quod mórtuus esset párvulus; dixérunt enim: «Ecce, cum párvulus adhuc víveret, loquebámur ad eum, et non audiébat vocem nostram. Nunc
quómodo dicémus: “Mórtuus est puer”? Peius patrábit!». Cum ergo vidísset David servos suos mussitántes, intelléxit quod mórtuus esset
infántulus dixítque ad servos suos: «Num mórtuus est puer?». Qui respondérunt ei: «Mórtuus est».
Surréxit ígitur David de terra et lotus unctúsque est; cumque mutásset vestem, ingréssus est domum Dómini et adorávit et venit in domum suam
petivítque, ut pónerent ei panem, et comédit. Dixérunt autem ei servi sui: «Quid est quod fecísti? Propter infántem, cum adhuc víveret,
ieiunásti et flebas; mórtuo autem púero, surrexísti et comedísti panem». Qui ait: «Propter infántem, dum adhuc víveret, ieiunávi et flevi.
Dicébam enim: Quis scit, si forte miserébitur mei Dóminus, et vivet infans? Nunc autem, quia mórtuus est, quare ieiúnio? Numquid pótero
revocáre eum ámplius? Ego vadam magis ad eum, ille vero non revertétur ad me».
Et consolátus est David Bethsabée uxórem suam ingressúsque ad eam dormívit cum ea, quæ génuit fílium; et vocávit nomen eius Sálomon. Et
Dóminus diléxit eum misítque in manu Nathan prophétæ et vocávit nomen eius Iedídia (id est Amábilis Dómino) propter Dóminum.
RESPONSORIUM
LECTIO ALTERA
Ex Sermónibus sancti Augustíni epíscopi
Fácinus, inquit David, meum ego agnósco. Si ego agnósco, ergo tu ignósce. Bene vivéntes sine
peccáto nos esse mínime præsumámus. Sic vita laudétur ut vénia postulétur. Desperáti autem hómines, quanto minus inténti sunt in
peccáta sua, tanto curiosióres sunt in aliéna. Quærunt enim non quid córrigant, sed quid mórdeant. Et cum se non possint excusáre,
paráti sunt álios accusáre. Non sic iste nobis orándi et satis Deo faciéndi demonstrávit exémplum, dicens: Quóniam fácinus meum ego
agnósco, et peccátum meum ante me est semper. Non erat iste inténtus in aliéna peccáta. Advocábat se ad se, nec se palpábat sed penetrábat,
et in se ipsum áltius descendébat. sibi non parcébat, et ídeo ut sibi parcerétur non impudénter rogábat.
Placári Deo vis? Nosce quid agas tecum, ut Deus placétur tibi. In eódem psalmo advérte; ibi enim légitur: Quóniam si voluísses sacrifícium,
dedíssem útique; holocáustis non delectáberis. Ergo sine sacrifício eris? nihil oblatúrus, de nulla oblatióne Deum placatúrus? Quid dixísti?
Si voluísses sacrifícium, dedíssem útique; holocáustis non delectáberis. Séquere, et audi, et dic: Sacrifícium Deo spíritus contrítus, cor
contrítum et humiliátum Deus non spernit. Abiéctis quæ offerébas, invenísti quod ófferas. Offerébas enim apud patres víctimas pécorum, et
sacrifícia vocabántur. Si voluísses sacrifícium, dedíssem útique. Illa ergo non quæris, et tamen sacrifícium quæris.
Holocáustis, inquit, non delectáberis. Quando ergo holocáustis non delectáberis, sine sacrifício remanébis? Absit. Sacrifícium Deo spíritus
contrítus; cor contrítum et humiliátum Deus non spernit. Habes quod ófferas. Non gregem circuminspícias, non navígia prǽpares et pérmees ad
extrémas províncias unde arómata déferas. Quære in corde tuo quod gratum sit Deo. Cor conteréndum est. Quid times ne contrítum péreat? Ibi
habes: Cor mundum crea in me, Deus. Ut ergo creétur mundum cor, conterátur immúndum.
Displiceámus nobis quando peccámus, quia peccáta dísplicent Deo. Et quia sine peccáto non sumus, vel in hoc Deo símiles simus, quia hoc nobis
dísplicet quod illi. Ex áliqua parte coniúngeris voluntáti Dei, quia hoc tibi dísplicet in te, quod odit et ille qui fecit te.
RESPONSORIUM
Te Deum laudámus: *
te Dóminum confitémur.
Te ætérnum Patrem, *
omnis terra venerátur.
Tibi omnes ángeli, *
tibi cæli et univérsæ potestátes:
tibi chérubim et séraphim *
incessábili voce proclámant:
Sanctus,* Sanctus,* Sanctus*
Dóminus Deus Sábaoth.
Pleni sunt cæli et terra *
maiestátis glóriæ tuæ.
Te gloriósus *
Apostolórum chorus,
te prophetárum *
laudábilis númerus,
te mártyrum candidátus *
laudat exércitus.
Te per orbem terrárum *
sancta confitétur Ecclésia,
Patrem *
imménsæ maiestátis;
venerándum tuum verum *
et únicum Fílium;
Sanctum quoque *
Paráclitum Spíritum.
Tu rex glóriæ, *
Christe.
Tu Patris *
sempitérnus es Fílius.
Tu, ad liberándum susceptúrus hóminem, *
non horruísti Vírginis úterum.
Tu, devícto mortis acúleo, *
aperuísti credéntibus regna cælórum.
Tu ad déxteram Dei sedes, *
in glória Patris.
Iudex créderis *
esse ventúrus.
Te ergo quǽsumus, tuis fámulis súbveni, *
quos pretióso sánguine redemísti.
Ætérna fac cum sanctis tuis *
in glória numerári.
* Salvum fac pópulum tuum, Dómine, *
et bénedic hereditáti tuæ.
Et rege eos, *
et extólle illos usque in ætérnum.
Per síngulos dies *
benedícimus te;
et laudámus nomen tuum in sǽculum, *
et in sǽculum sǽculi.
Dignáre, Dómine, die isto *
sine peccáto nos custodíre.
Miserére nostri, Dómine, *
miserére nostri.
Fiat misericórdia tua, Dómine, super nos, *
quemádmodum sperávimus in te.
In te, Dómine, sperávi: *
non confúndar in ætérnum.
* Hæc ultima pars hymni ad libitum omitti potest.
PSALMODIA
Ant. 1 Benedíctus qui venit in nómine Dómini, allelúia.
Hic est lapis, qui reprobatus est a vobis ædificatoribus, qui factus est in caput anguli. (Act 4, 11)
1 Confitémini Dómino, quóniam bonus, *
quóniam in sǽculum misericórdia eius. –
2 Dicat nunc Israel, quóniam bonus, *
quóniam in sǽculum misericórdia eius.
3 Dicat nunc domus Aaron, *
quóniam in sǽculum misericórdia eius.
4 Dicant nunc, qui timent Dóminum, *
quóniam in sǽculum misericórdia eius. –
5 De tribulatióne invocávi Dóminum, *
et exaudívit me edúcens in latitúdinem Dóminus.
6 Dóminus mecum, *
non timébo, quid fáciat mihi homo.
7 Dóminus mecum adiútor meus, *
et ego despíciam inimícos meos. –
8 Bonum est confúgere ad Dóminum *
quam confídere in hómine.
9 Bonum est confúgere ad Dóminum *
quam confídere in princípibus.
10 Omnes gentes circuiérunt me, *
et in nómine Dómini excídi eos.
11 Circumdántes circumdedérunt me, *
et in nómine Dómini excídi eos.
12 Circumdedérunt me sicut apes †
et exarsérunt sicut ignis in spinis, *
et in nómine Dómini excídi eos.
13 Impelléntes impulérunt me, ut cáderem, *
et Dóminus adiúvit me.
14 Fortitúdo mea et laus mea Dóminus, *
et factus est mihi in salútem. –
15 Vox iubilatiónis et salútis *
in tabernáculis iustórum:
16 "Déxtera Dómini fecit virtútem! †
Déxtera Dómini exaltávit me; *
déxtera Dómini fecit virtútem!" –
17 Non móriar, sed vivam *
et narrábo ópera Dómini.
18 Castígans castigávit me Dóminus *
et morti non trádidit me.
19 Aperíte mihi portas iustítiæ, *
ingréssus in eas confitébor Dómino. –
20 Hæc porta Dómini; *
iusti intrábunt in eam. –
21 Confitébor tibi, quóniam exaudísti me *
et factus es mihi in salútem. –
22 Lápidem, quem reprobavérunt ædificántes, *
hic factus est in caput ánguli;
23 a Dómino factum est istud *
et est mirábile in óculis nostris.
24 Hæc est dies, quam fecit Dóminus: *
exsultémus et lætémur in ea. –
25 O Dómine, salvum me fac; *
o Dómine, da prosperitátem! –
26 Benedíctus, qui venit in nómine Dómini. *
Benedícimus vobis de domo Dómini. –
27 Deus Dóminus et illúxit nobis. *
Instrúite sollemnitátem in ramis condénsis usque ad córnua altáris. –
28 Deus meus es tu, et confitébor tibi, *
Deus meus, et exaltábo te. –
29 Confitémini Dómino, quóniam bonus, *
quóniam in sǽculum misericórdia eius.
Glória Patri et Fílio *
et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. 1 Benedíctus qui venit in nómine Dómini, allelúia.
Ant. 2 Hymnum dicámus Dómino Deo nostro, allelúia.
52 Benedíctus es, Dómine Deus patrum nostrórum, *
et laudábilis et superexaltátus in sǽcula; –
et benedíctum nomen glóriæ tuæ sanctum *
et superlaudábile et superexaltátum in sǽcula. –
53 Benedíctus es in templo sanctæ glóriæ tuæ *
et superlaudábilis et supergloriósus in sǽcula. –
54 Benedíctus es in throno regni tui *
et superlaudábilis et superexaltátus in sǽcula. –
55 Benedíctus es, qui intuéris abýssos †
sedens super chérubim, *
et laudábilis et superexaltátus in sǽcula. –
56 Benedíctus es in firmaménto cæli *
et laudábilis et gloriósus in sǽcula. –
57 Benedícite, ómnia ópera Dómini, Dómino, *
laudáte et superexaltáte eum in sǽcula.
Glória Patri et Fílio *
et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. 2 Hymnum dicámus Dómino Deo nostro, allelúia.
Ant. 3 Laudáte Dóminum secúndum multitúdinem magnitúdinis eius, allelúia.
Psallite spiritu, psallite et mente, hoc est: glorificate Deum et ánima et corpore vestro. (Hesychios)
1 Laudáte Dóminum in sanctuário eius, *
laudáte eum in firmaménto virtútis eius.
2 Laudáte eum in magnálibus eius, *
laudáte eum secúndum multitúdinem magnitúdinis eius. –
3 Laudáte eum in sono tubæ, *
laudáte eum in psaltério et cíthara,
4 laudáte eum in týmpano et choro, *
laudáte eum in chordis et órgano,
5 laudáte eum in cýmbalis benesonántibus, †
laudáte eum in cýmbalis iubilatiónis: *
omne quod spirat, laudet Dóminum.
Glória Patri et Fílio *
et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. 3 Laudáte Dóminum secúndum multitúdinem magnitúdinis eius, allelúia.
LECTIO BREVIS
RESPONSORIUM BREVE
V. Confitébimur tibi, Deus, * et invocábimus nomen tuum.
R. Confitébimur tibi, Deus, * et invocábimus nomen tuum.
V. Narrábimus mirabília tua.
R. Et invocábimus nomen tuum.
V. Glória Patri et Fílio * et Spirítui Sancto.
R. Confitébimur tibi, Deus, * et invocábimus nomen tuum.
BENEDICTUS
Ad Benedictus, ant. Tóllite iugum meum super vos et díscite a me quia mitis sum et húmilis corde, et inveniétis réquiem animábus vestris.
68 Benedíctus Dóminus Deus Israel, *
quia visitávit et fecit redemptiónem plebi suæ
69 et eréxit cornu salútis nobis *
in domo David púeri sui,
70 sicut locútus est per os sanctórum, *
qui a sǽculo sunt, prophetárum eius,
71 salútem ex inimícis nostris *
et de manu ómnium, qui odérunt nos;
72 ad faciéndam misericórdiam cum pátribus nostris *
et memorári testaménti sui sancti,
73 iusiurándum, quod iurávit ad Abraham patrem nostrum, *
datúrum se nobis,
74 ut sine timóre, de manu inimicórum liberáti, *
serviámus illi
75 in sanctitáte et iustítia coram ipso *
ómnibus diébus nostris.
76 Et tu, puer, prophéta Altíssimi vocáberis: *
præíbis enim ante fáciem Dómini paráre vias eius,
77 ad dandam sciéntiam salútis plebi eius *
in remissiónem peccatórum eórum,
78 per víscera misericórdiæ Dei nostri, *
in quibus visitábit nos óriens ex alto,
79 illumináre his, qui in ténebris et in umbra mortis sedent *
ad dirigéndos pedes nostros in viam pacis.
Glória Patri et Fílio *
et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ad Benedictus, ant. Tóllite iugum meum super vos et díscite a me quia mitis sum et húmilis corde, et inveniétis réquiem animábus vestris.
PRECES
Salvatóri nostro grátias agámus, qui in hunc mundum descéndit ut esset Deus nobíscum. Eum invocémus clamántes:
Christe, Rex glóriæ, sis lux et gáudium nostrum.
Christe Dómine, lux óriens ex alto, primítiæ resurrectiónis futúræ,
— da nos te sequi, ne in umbra mortis sedeámus, sed ut in lúmine vitæ ambulémus.
Bonitátem tuam in ómnibus creatúris diffúsam nobis osténde,
— ut tuam ubíque glóriam contemplémur.
Ne patiáris, Dómine, hódie malo nos vinci,
— sed fac ut in bono nos vincámus malum.
Qui in Iordáne baptizátus, a Sancto Spíritu es inúnctus,
— da nos hódie grátia agi Sancti Spíritus tui.
Pater noster, qui es in cælis,
sanctificétur nomen tuum;
advéniat regnum tuum;
fiat volúntas tua, sicut in cælo et in terra.
Panem nostrum cotidiánum da nobis hódie;
et dimítte nobis débita nostra,
sicut et nos dimíttimus debitóribus nostris;
et ne nos indúcas in tentatiónem;
sed líbera nos a malo.
Pater noster.....
ORATIO
Deus, qui in Fílii tui humilitáte iacéntem mundum erexísti, fidélibus tuis sanctam concéde lætítiam,
ut, quos eripuísti a servitúte peccáti, gáudiis fácias pérfrui sempitérnis. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.
Deinde, si præest sacerdos vel diaconus, populum dimittit, dicens:
Dóminus vobíscum.
R. Et cum spíritu tuo.
Benedícat vos omnípotens Deus,
Pater, et Fílius, † et Spíritus Sanctus.
R. Amen.
Vel alia formula benedictionis, sicut in Missa.
Et, si fit dimissio, sequitur invitatio:
Ite in pace.
R. Deo grátias.
Absente sacerdote vel diacono, et in recitatione a solo, sic concluditur:
Dóminus nos benedícat,
et ab omni malo deféndat,
et ad vitam perdúcat ætérnam.
R. Amen.
Breviarium Romanum
textus in versione electronica © 2000-2023 Ing. Karel Mracek Dr.h.c. (fr. Pavel, diaconus, CZ)