BREVIARIUM ROMANUM

2 februarius 2025
In Præsentatione Domini, festum

AD LAUDES MATUTINAS ET AD OFFICIUM LECTIONIS

V. Deus, in adiutórium meum inténde.
R. Dómine, ad adiuvándum me festína.

Glória Patri et Fílio et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper
et in sǽcula sæculórum. Amen. Allelúia.

HYMNUS

Adórna, Sion, thálamum,
quæ præstoláris Dóminum;
sponsum et sponsam súscipe
vigil fídei lúmine.

Beáte senex, própera,
promíssa comple gáudia
et revelándum géntibus
revéla lumen ómnibus.

Paréntes Christum déferunt,
in templo templum ófferunt;
legi parére vóluit
qui legi nihil débuit.

Offer, beáta, párvulum,
tuum et Patris únicum;
offer per quem offérimur,
prétium quo redímimur.

Procéde, virgo régia,
profer Natum cum hóstia;
monet omnes ad gáudium
qui venit salus ómnium.

Iesu, tibi sit glória,
qui te revélas géntibus,
cum Patre et almo Spíritu,
in sempitérna sǽcula. Amen.

PSALMODIA

Ant. 1 Ecce pósitus est hic in ruínam et resurrectiónem multórum in Israel.

Psalmus 2
Messias rex et victor

Convenerunt vere adversus puerum tuum Iesum, quem unxisti. (Act 4, 27)

¹ Quare fremuérunt gentes, *
      et pópuli meditáti sunt inánia?
² Astitérunt reges terræ, †
      et príncipes convenérunt in unum *
      advérsus Dóminum et advérsus christum eius:
³ „Dirumpámus víncula eórum *
      et proiciámus a nobis iugum ipsórum!“ –

⁴ Qui hábitat in cælis, irridébit eos, *
      Dóminus subsannábit eos.
⁵ Tunc loquétur ad eos in ira sua *
      et in furóre suo conturbábit eos:
⁶ „Ego autem constítui regem meum *
      super Sion, montem sanctum meum!“ –

⁷ Prædicábo decrétum eius. †
      Dóminus dixit ad me: *
      "Fílius meus es tu; ego hódie génui te.
⁸ Póstula a me, et dabo tibi gentes hereditátem tuam, *
      et possessiónem tuam términos terræ.
⁹ Reges eos in virga férrea *
      et tamquam vas fíguli confrínges eos.“ –

¹⁰ Et nunc, reges, intellégite; *
      erudímini, qui iudicátis terram.
¹¹ Servíte Dómino in timóre *
      et exsultáte ei cum tremóre.
¹² Apprehéndite disciplínam, ne quando irascátur, †
      et pereátis de via, cum exárserit in brevi ira eius. *
      Beáti omnes, qui confídunt in eo.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1 Ecce pósitus est hic in ruínam et resurrectiónem multórum in Israel.

Ant. 2 Surge, illumináre, Ierúsalem: quia venit lumen tuum, et glória Dómini in te vidébitur.

Psalmus 18 (19), 2-7
Laus Domini rerum conditoris

Visitabit nos Oriens ex alto ... ad dirigendos pedes nostros in viam pacis. (Lc 1, 78. 79)

² Cæli enárrant glóriam Dei, *
      et ópera mánuum eius annúntiat firmaméntum.
³ Dies diéi erúctat verbum, *
      et nox nocti índicat sciéntiam. –

⁴ Non sunt loquélæ neque sermónes, *
      quorum non intellegántur voces:
⁵ in omnem terram exívit sonus eórum *
      et in fines orbis terræ verba eórum. –

⁶ Soli pósuit tabernáculum in eis, †
      et ipse tamquam sponsus procédens de thálamo suo, *
      exsultávit ut gigas ad curréndam viam.
⁷ A fínibus cælórum egréssio eius †
      et occúrsus eius usque ad fines eórum, *
      nec est, quod se abscóndat a calóre eius.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 2 Surge, illumináre, Ierúsalem: quia venit lumen tuum, et glória Dómini in te vidébitur.

Ant. 3 Gaude et lætáre, nova Sion: ecce enim Rex tuus venit, mitis et salvans pópulum suum.

Psalmus 44 (45)
Regis nuptiæ

Ecce Sponsus venit; exite obviam ei. (Mt 25, 6)

² Eructávit cor meum verbum bonum, †
      dico ego ópera mea regi. *
      Lingua mea cálamus scribæ velóciter scribéntis. –

³ Speciósus forma es præ fíliis hóminum, †
      diffúsa est grátia in lábiis tuis, *
      proptérea benedíxit te Deus in ætérnum.
⁴ Accíngere gládio tuo super femur tuum, potentíssime, *
      magnificéntia tua et ornátu tuo.
⁵ Et ornátu tuo procéde, currum ascénde *
      propter veritátem et mansuetúdinem et iustítiam.
⁶ Et dóceat te mirabília déxtera tua: †
      sagíttæ tuæ acútæ — pópuli sub te cadent — *
      in corda inimicórum regis. –

⁷ Sedes tua, Deus, in sǽculum sǽculi; *
      sceptrum æquitátis sceptrum regni tui.
⁸ Dilexísti iustítiam et odísti iniquitátem, †
      proptérea unxit te Deus, Deus tuus, *
      óleo lætítiæ præ consórtibus tuis. –

⁹ Myrrha et áloe et cásia ómnia vestiménta tua; *
      e dómibus ebúrneis chordæ deléctant te.
¹⁰ Fíliæ regum in pretiósis tuis; *
       ástitit regína a dextris tuis ornáta auro ex Ophir.

¹¹ Audi, fília, et vide, †
       et inclína aurem tuam *
       et oblivíscere pópulum tuum et domum patris tui;
¹² et concupíscet rex spéciem tuam. *
       Quóniam ipse est dóminus tuus, et adóra eum.
¹³ Fília Tyri cum munéribus; *
       vultum tuum deprecabúntur dívites plebis. –

¹⁴ Gloriósa nimis fília regis intrínsecus, *
       textúris áureis circumamícta.
¹⁵ In véstibus variegátis adducétur regi; *
       vírgines post eam, próximæ eius, afferúntur tibi.
¹⁶ Afferúntur in lætítia et exsultatióne, *
       adducúntur in domum regis. –

¹⁷ Pro pátribus tuis erunt tibi fílii; *
       constítues eos príncipes super omnem terram.
¹⁸ Memor ero nóminis tui *
       in omni generatióne et generatióne;
    proptérea pópuli confitebúntur tibi in ætérnum *
       et in sǽculum sǽculi.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3 Gaude et lætáre, nova Sion: ecce enim Rex tuus venit, mitis et salvans pópulum suum.

V. Recólimus, Deus, misericórdiam tuam.
R. In médio templi tui.

LECTIO PRIOR

De libro Exodi

     In diébus illis: Locútus est Dóminus ad Móysen dicens: «Sanctífica mihi omne primogénitum, quod áperit vulvam in fíliis Israel, tam de homínibus quam de iuméntis: mea sunt enim ómnia».
     Et ait Móyses ad pópulum:
     «Cum introdúxerit te Dóminus in terram Chananǽi, sicut iurávit tibi et pátribus tuis, et déderit tibi eam, separábis omne, quod áperit vulvam Dómino et quod primitívum est in pecóribus tuis; quidquid habúeris masculíni sexus, consecrábis Dómino. Primogénitum ásini mutábis ove; quod, si non redémeris, interfícies. Omne autem primogénitum hóminis de fíliis tuis prétio rédimes. Cumque interrogáverit te fílius tuus cras dicens: “Quid est hoc?”, respondébis ei: “In manu forti edúxit nos Dóminus de Ægýpto, de domo servitútis. Nam, cum indurátus esset phárao et nollet nos dimíttere, occídit Dóminus omne primogénitum in terra Ægýpti, a primogénito hóminis usque ad primogénitum iumentórum; idcírco ímmolo Dómino omne, quod áperit vulvam masculíni sexus, et ómnia primogénita filiórum meórum rédimo”. Erit ígitur quasi signum in manu tua et quasi appénsum quid ob recordatiónem inter óculos tuos; eo quod in manu forti edúxit nos Dóminus de Ægýpto».

RESPONSORIUM

R. Adórna thálamum tuum, Sion, et súscipe regem Christum: * Quem Virgo concépit, Virgo péperit, Virgo post partum, quem génuit, adorávit.
V. Accípiens Símeon púerum in mánibus, grátias agens benedíxit Dóminum. * Quem Virgo concépit, Virgo péperit, Virgo post partum, quem génuit, adorávit.

LECTIO ALTERA

Ex Oratiónibus sancti Sophrónii epíscopi

     In occúrsum currámus Christi univérsi, qui tam pie illíus cólimus veneramúrque mystérium, propénso cuncti ánimo eámus. Nemo sit occúrsus non párticeps, nemo a luce ferénda aliénus.
     Cereórum étiam splendórem áddimus, tum ostendéndo splendórem accedéntis divínum, a quo cuncta splendéscunt, pessimísque depúlsis ténebris illustrántur abundántia lucis ætérnæ; tum vel máxime manifestándo splendórem ánimæ, quocum nos occúrrere Christo necésse sit.
     Ut enim Dei Mater Virgóque integérrima, veram ulnis tulit lucem, iísque áffuit, qui iacébant in ténebris; ita et illustratiónibus illíus nos illustráti, ac lumen ómnibus appárens tenéntes mánibus, ei qui vere lux est, óbviam ire festinémus.
     Nam profécto, quia lux venit in mundum, eúmque ténebris circumfúsum illustrávit, et quia visitávit nos Oriens ex alto atque his, qui in ténebris sedébant, affúlsit; hoc nostrum est mystérium; idcírco lámpades tenéntes incédimus, idcírco lúmina feréntes accúrrimus, tum ita designántes, quod illúxit nobis lumen; tum splendórem, ab eo nobis affutúrum, innuéntes. Quaprópter currámus una, Deo cuncti occurrámus.
     Lux illa vera, quæ illúminat omnem hóminem veniéntem in hunc mundum, venit. Omnes ergo, o fratres, illuminémur; omnes illustrémur.
     Nemo nostrum máneat hoc non initiátus splendóre, nemo opplétus illum nocte persístat; sed prodeámus omnes spléndidi; illustráti eámus óbviam simul univérsi, lucémque illam claram ac sempitérnam excipiámus cum sene Simeóne; exsultantésque cum eo ánimis, Genitóri Patríque lucis, qui misit lucem veram caliginémque dépulit ac nos omnes effécit spléndidos, cum gratiárum actióne hymnum concinámus.
     Dei enim salutáre, quod parávit ante fáciem ómnium populórum atque ad nostram novi Israélis glóriam manifestávit, étiam nos per ipsum vídimus, fuimúsque vétere illo obscuróque crímine, uti vitæ præséntis vínculis, viso Christo Símeon, conféstim absolúti.
     Nos étiam Christum e Bethlehémo ad nos proféctum compléxi fide, facti sumus ex géntibus Dei pópulus (ipse enim Dei Patrísque salutáre est) oculísque Deum carnem factum conspéximus, ac visa Dei præséntia ulnísque mentis admíssa, novus Israel nuncupámur, eámque festis anniversáriis, in obliviónem eius numquam ventúri, celebrámus.

RESPONSORIUM

R. Maiéstas Dómini ingréssa est templum, per viam portæ, quæ respiciébat ad oriéntem, * Et ecce repléta erat glória Dómini domus.
V. Induxérunt púerum Iesum in templum paréntes eius. * Et ecce repléta erat glória Dómini domus.

Te Deum laudámus: *
    te Dóminum confitémur.
Te ætérnum Patrem, *
    omnis terra venerátur.
Tibi omnes ángeli, *
    tibi cæli et univérsæ potestátes:
tibi chérubim et séraphim *
    incessábili voce proclámant:
Sanctus,* Sanctus,* Sanctus*
    Dóminus Deus Sábaoth.
Pleni sunt cæli et terra *
    maiestátis glóriæ tuæ.

Te gloriósus *
    Apostolórum chorus,
te prophetárum *
    laudábilis númerus,
te mártyrum candidátus *
    laudat exércitus.
Te per orbem terrárum *
    sancta confitétur Ecclésia,
Patrem *
    imménsæ maiestátis;
venerándum tuum verum *
    et únicum Fílium;
Sanctum quoque *
    Paráclitum Spíritum.

Tu rex glóriæ, *
    Christe.
Tu Patris *
    sempitérnus es Fílius.
Tu, ad liberándum susceptúrus hóminem, *
    non horruísti Vírginis úterum.
Tu, devícto mortis acúleo, *
    aperuísti credéntibus regna cælórum.
Tu ad déxteram Dei sedes, *
    in glória Patris.
Iudex créderis *
    esse ventúrus.
Te ergo quǽsumus, tuis fámulis súbveni, *
    quos pretióso sánguine redemísti.
Ætérna fac cum sanctis tuis *
    in glória numerári.

* Salvum fac pópulum tuum, Dómine, *
    et bénedic hereditáti tuæ.
Et rege eos, *
    et extólle illos usque in ætérnum.
Per síngulos dies *
    benedícimus te;
et laudámus nomen tuum in sǽculum, *
    et in sǽculum sǽculi.
Dignáre, Dómine, die isto *
    sine peccáto nos custodíre.
Miserére nostri, Dómine, *
    miserére nostri.
Fiat misericórdia tua, Dómine, super nos, *
    quemádmodum sperávimus in te.
In te, Dómine, sperávi: *
    non confúndar in ætérnum.

* Hæc ultima pars hymni ad libitum omitti potest.

PSALMODIA

Ant. 1 Símeon iustus et timorátus exspectábat redemptiónem Israel, et Spíritus Sanctus erat in eo.

Psalmus 62 (63), 2-9
ánima Dominum sitiens

Ad Deum vigilat, qui opera noctis reicit.

² Deus, Deus meus es tu, *
      ad te de luce vígilo.
   Sitívit in te ánima mea, *
      te desiderávit caro mea.
   In terra desérta et árida et inaquósa, †
³    sic in sancto appárui tibi, *
      ut vidérem virtútem tuam et glóriam tuam.
⁴ Quóniam mélior est misericórdia tua super vitas, *
      lábia mea laudábunt te. –

⁵ Sic benedícam te in vita mea *
      et in nómine tuo levábo manus meas.
⁶ Sicut ádipe et pinguédine repleátur ánima mea, *
      et lábiis exsultatiónis laudábit os meum.
⁷ Cum memor ero tui super stratum meum, *
      in matutínis meditábor de te,
⁸ quia fuísti adiútor meus, *
      et in velaménto alárum tuárum exsultábo. –

⁹ Adhǽsit ánima mea post te, *
      me suscépit déxtera tua.

¹⁰      [Ipsi vero in ruinam quæsierunt animam meam,*
         introibunt in inferiora terrae,
¹¹      tradentur in potestatem gladii,*
         partes vulpium erunt.
¹²      Rex vero lætabitur in Deo; †
         gloriabuntur omnes, qui iurant in eo,*
         quia obstructum est os loquentium iniqua.]

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1 Símeon iustus et timorátus exspectábat redemptiónem Israel, et Spíritus Sanctus erat in eo.

Ant. 2 Accípiens Símeon púerum in mánibus, grátias agens benedíxit Deum.

Canticum
Omnis creatura laudet Dominum Laudem dicite Deo nostro, omnes servi eius (Ap 19, 5).

⁵⁷ Benedícite, ómnia ópera Dómini, Dómino, *
       laudáte et superexaltáte eum in sǽcula.
⁵⁸ Benedícite, cæli, Dómino,*
⁵⁹      benedícite, ángeli Dómini, Dómino. –

⁶⁰ Benedícite, aquæ omnes, quæ super cælos sunt, Dómino, *
⁶¹      benedícat omnis virtus Dómino.
⁶² Benedícite, sol et luna, Dómino,*
⁶³      benedícite, stellæ cæli, Dómino. –

⁶⁴ Benedícite, omnis imber et ros, Dómino *
⁶⁵      benedícite, omnes venti, Dómino.
⁶⁶ Benedícite, ignis et æstus, Dómino, *
⁶⁷      benedícite, frigus et æstus, Dómino. –

⁶⁸ Benedícite, rores et pruína, Dómino, *
⁶⁹      benedícite, gelu et frigus, Dómino.
⁷⁰ Benedícite, glácies et nives, Dómino, *
⁷¹      benedícite, noctes et dies, Dómino. –

⁷² Benedícite, lux et ténebræ, Dómino, *
⁷³      benedícite, fúlgura et nubes, Dómino.
⁷⁴ Benedícat terra Dóminum, *
       laudet et superexáltet eum in sǽcula. –

⁷⁵ Benedícite, montes et colles, Dómino, *
⁷⁶      benedícite, univérsa germinántia in terra, Dómino.
⁷⁷ Benedícite, mária et flúmina, Dómino, *
⁷⁸      benedícite, fontes, Dómino. –

⁷⁹ Benedícite, cete et ómnia quæ movéntur in aquis, Dómino,*
⁸⁰      benedícite, omnes vólucres cæli, Dómino.
⁸¹ Benedícite, omnes béstiæ et pécora, Dómino, *
⁸²      benedícite, fílii hóminum, Dómino. –

⁸³ Bénedic, Israel, Dómino, *
       laudáte et superexaltáte eum in sǽcula.
⁸⁴ Benedícite, sacerdótes Dómini, Dómino, *
⁸⁵      benedícite, servi Dómini, Dómino. –

⁸⁶ Benedícite, spíritus et ánimæ iustórum, Dómino, *
⁸⁷      benedícite, sancti et húmiles corde, Dómino.
⁸⁸ Benedícite, Ananía, Azaría, Mísael, Dómino, *
       laudáte et superexaltáte eum in sǽcula.

    Benedicámus Patrem et Fílium cum Sancto Spíritu; *
       laudémus et superexaltémus eum in sǽcula.
⁵⁶ Benedíctus es in firmaménto cæli *
       et laudábilis et gloriósus in sǽcula.

(In fine huius cantici non dicitur «Glória Patri».)

Ant. 2 Accípiens Símeon púerum in mánibus, grátias agens benedíxit Deum.

Ant. 3 Lumen ad revelatiónem géntium, et glóriam plebis tuæ Israel.

Psalmus 149
Exsultatio sanctorum

Filii Ecclesiæ, filii novi populi exsultent in rege suo: in Christo. (Hesychius)

¹ Cantáte Dómino cánticum novum; *
      laus eius in ecclésia sanctórum.
² Lætétur Israel in eo, qui fecit eum, *
      et fílii Sion exsúltent in rege suo.
³ Laudent nomen eius in choro, *
      in týmpano et cíthara psallant ei,
⁴ quia beneplácitum est Dómino in pópulo suo, *
      et honorábit mansuétos in salúte. –

⁵ Iúbilent sancti in glória, *
      læténtur in cubílibus suis.
⁶ Exaltatiónes Dei in gútture eórum *
      et gládii ancípites in mánibus eórum,
⁷ ad faciéndam vindíctam in natiónibus, *
      castigatiónes in pópulis,
⁸ ad alligándos reges eórum in compédibus *
      et nóbiles eórum in mánicis férreis,
⁹ ad faciéndum in eis iudícium conscríptum: *
      glória hæc est ómnibus sanctis eius.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3 Lumen ad revelatiónem géntium, et glóriam plebis tuæ Israel.

LECTIO BREVIS

Ecce ego mittam ángelum meum, et præparábit viam ante fáciem meam; et statim véniet in templum suum Dominátor, quem vos quǽritis, et ángelus testaménti, quem vos vultis.

RESPONSORIUM BREVE
V. Adoráte Dóminum * in aula sancta eius.
R. Adoráte Dóminum * in aula sancta eius.
V. Afférte Dómino glóriam et honórem.
R. In aula sancta eius.
V. Glória Patri et Fílio * et Spirítui Sancto.
R. Adoráte Dóminum * in aula sancta eius.

BENEDICTUS

Ad Benedictus, ant. Cum indúcerent púerum Iesum paréntes eius, accépit eum Símeon in ulnas suas et benedíxit Deum.

De Messia eiusque præcursore

⁶⁸ Benedíctus Dóminus Deus Israel, *
      quia visitávit et fecit redemptiónem plebi suæ
⁶⁹ et eréxit cornu salútis nobis *
      in domo David púeri sui,

⁷⁰ sicut locútus est per os sanctórum, *
      qui a sǽculo sunt, prophetárum eius,
⁷¹ salútem ex inimícis nostris *
      et de manu ómnium, qui odérunt nos;

⁷² ad faciéndam misericórdiam cum pátribus nostris *
      et memorári testaménti sui sancti,
⁷³ iusiurándum, quod iurávit ad Abraham patrem nostrum, *
      datúrum se nobis,

⁷⁴ ut sine timóre, de manu inimicórum liberáti, *
      serviámus illi
⁷⁵ in sanctitáte et iustítia coram ipso *
      ómnibus diébus nostris.

⁷⁶ Et tu, puer, prophéta Altíssimi vocáberis: *
      præíbis enim ante fáciem Dómini paráre vias eius,
⁷⁷ ad dandam sciéntiam salútis plebi eius *
      in remissiónem peccatórum eórum,

⁷⁸ per víscera misericórdiæ Dei nostri, *
      in quibus visitábit nos óriens ex alto,
⁷⁹ illumináre his, qui in ténebris et in umbra mortis sedent *
      ad dirigéndos pedes nostros in viam pacis.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ad Benedictus, ant. Cum indúcerent púerum Iesum paréntes eius, accépit eum Símeon in ulnas suas et benedíxit Deum.

PRECES
Salvatórem nostrum in templo præsentátum adorémus, ab ipso postulántes:
     Oculi nostri vídeant salútem tuam, Dómine.

Christe Iesu, qui secúndum legem Patri in templo præsentári voluísti,
— doce nos in sacrifício Ecclésiæ tuæ tecum nosmetípsos offérri.
Israel consolátio, cui Símeon iustus in templo occúrrit,
— fac nos tibi occúrrere étiam in frátribus nostris.
Exspectátio géntium, de quo Anna prophetíssa ómnibus loquebátur qui exspectábant redemptiónem Israel,
— doce nos digne de te ómnibus loqui.
Caput ánguli regni Dei, quod in signum contradictiónis pósitum es,
— fac ut hómines per fidem et caritátem teípsum in resurrectiónem hábeant.

Pater noster, qui es in cælis,
sanctificétur nomen tuum;
advéniat regnum tuum;
fiat volúntas tua, sicut in cælo et in terra.
Panem nostrum cotidiánum da nobis hódie;
et dimítte nobis débita nostra,
sicut et nos dimíttimus debitóribus nostris;
et ne nos indúcas in tentatiónem;
sed líbera nos a malo.

Pater noster.....

ORATIO
Omnípotens sempitérne Deus, maiestátem tuam súpplices exorámus, ut, sicut Unigénitus Fílius tuus hodiérna die cum nostræ carnis substántia in templo est præsentátus, ita nos fácias purificátis tibi méntibus præsentári. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.

    Deinde, si præest sacerdos vel diaconus, populum dimittit, dicens:

Dóminus vobíscum.
R. Et cum spíritu tuo.
Benedícat vos omnípotens Deus,
Pater, et Fílius, † et Spíritus Sanctus.
R. Amen.

    Vel alia formula benedictionis, sicut in Missa.
    Et, si fit dimissio, sequitur invitatio:

Ite in pace. 
R. Deo grátias. 

    Absente sacerdote vel diacono, et in recitatione a solo, sic concluditur:

Dóminus nos benedícat,
et ab omni malo deféndat,
et ad vitam perdúcat ætérnam.
R. Amen.

Breviarium Romanum

textus in versione electronica © 2000-2023 Ing. Karel Mracek Dr.h.c. (fr. Pavel, diaconus, CZ)