☼ lat ☰

BREVIARIUM ROMANUM

4 november 2026
S. Caroli Borromeo, episcopi, memoria


Natus est Aronæ in Longobardia anno 1538; post adeptam in utroque iure lauream, ab avunculo Pio IV inter cardinales cooptatus est et episcopus Mediolanensis electus. Verus sui gregis pastor effectus, totam diœcesim pluries lustravit, synodos collegit, multa ad animarum salutem decrevit, christianos mores omnino fovens. Mortuus est die 3 novembris anno 1584.

AD OFFICIUM LECTIONIS

V. Deus, in adiutórium meum inténde.
R. Dómine, ad adiuvándum me festína.

Glória Patri et Fílio et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper
et in sǽcula sæculórum. Amen. Allelúia.

HYMNUS

Christe, pastórum caput atque princeps,
géstiens huius celebráre festum,
débitas sacro pia turba psallit
  cármine laudes,

Strénuum bello púgilem supérni
chrísmatis pleno tuus unxit intus
Spíritus dono, posuítque sanctam
  páscere gentem.

Hic gregis ductor fuit atque forma,
lux erat cæco, mísero levámen,
próvidus cunctis pater omnibúsque
  ómnia factus.

Christe, qui sanctis méritam corónam
reddis in cælis, dócili magístrum
fac sequi vita, similíque tandem
  fine potíri.

Æqua laus summum célebret Paréntem
teque, Salvátor, pie rex, per ævum;
Spíritus Sancti résonet per omnem
  glória mundum. Amen.

PSALMODIA

Ant. 1 Misericórdia et véritas præcédent fáciem tuam, Dómine.

Psalmus 88 (89), 2-38
Misericordiæ Domini super domum David

Deus ex semine David secundum promissionem eduxit Salvatorem Iesum. (Act 13, 22. 23)

I

2 Misericórdias Dómini in ætérnum cantábo, *
      in generatiónem et generatiónem annuntiábo veritátem tuam in ore meo.
3 Quóniam dixísti: †
      „In ætérnum misericórdia ædificábitur,“ *
      in cælis firmábitur véritas tua. –

4 „Dispósui testaméntum elécto meo, *
      iurávi David servo meo:
5 Usque in ætérnum confirmábo semen tuum *
      et ædificábo in generatiónem et generatiónem sedem tuam.“ –

6 Confitebúntur cæli mirabília tua, Dómine, *
      étenim veritátem tuam in ecclésia sanctórum.
7 Quóniam quis in núbibus æquábitur Dómino, *
      símilis erit Dómino in fíliis Dei?
8 Deus, metuéndus in consílio sanctórum, *
      magnus et terríbilis super omnes, qui in circúitu eius sunt. –

9 Dómine Deus virtútum, quis símilis tibi? *
       Potens es, Dómine, et véritas tua in circúitu tuo.
10 Tu domináris supérbiæ maris, *
       elatiónes flúctuum eius tu mítigas.
11 Tu conculcásti sicut vulnerátum Rahab, *
       in bráchio virtútis tuæ dispersísti inimícos tuos. –

12 Tui sunt cæli, et tua est terra, *
       orbem terræ et plenitúdinem eius tu fundásti.
13 Aquilónem et austrum tu creásti, *
       Thabor et Hermon in nómine tuo exsultábunt.
14 Tibi bráchium cum poténtia; *
       firma est manus tua, et exaltáta déxtera tua.
15 Iustítia et iudícium firmaméntum sedis tuæ. *
       Misericórdia et véritas præcédent fáciem tuam. –

16 Beátus pópulus, qui scit iubilatiónem. *
       Dómine, in lúmine vultus tui ambulábunt
17 et in nómine tuo exsultábunt tota die *
       et in iustítia tua exaltabúntur,
18 quóniam decor virtútis eórum tu es, *
       et in beneplácito tuo exaltábitur cornu nostrum.
19 Quia Dómini est scutum nostrum, *
       et Sancti Israel rex noster.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1 Misericórdia et véritas præcédent fáciem tuam, Dómine.

Ant. 2 Fílius Dei factus est ex sémine David secúndum carnem.

II

20 Tunc locútus es in visióne sanctis tuis et dixísti: †
       „Pósui adiutórium in poténte *
       et exaltávi eléctum de plebe.
21 Invéni David servum meum; *
       óleo sancto meo unxi eum.
22 Manus enim mea firma erit cum eo, *
       et bráchium meum confortábit eum. –

23 Nihil profíciet inimícus in eo, *
       et fílius iniquitátis non ópprimet eum.
24 Et concídam a fácie ipsíus inimícos eius *
       et odiéntes eum percútiam.
25 Et véritas mea et misericórdia mea cum ipso, *
       et in nómine meo exaltábitur cornu eius.
26 Et ponam super mare manum eius *
       et super flúmina déxteram eius. –

27 Ipse invocábit me: 'Pater meus es tu, *
       Deus meus et refúgium salútis meæ.'
28 Et ego primogénitum ponam illum, *
       excélsum præ régibus terræ.
29 In ætérnum servábo illi misericórdiam meam *
       et testaméntum meum fidéle ipsi.
30 Et ponam in sǽculum sǽculi semen eius *
       et thronum eius sicut dies cæli.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 2 Fílius Dei factus est ex sémine David secúndum carnem.

Ant. 3 Semel iurávi David servo meo: Semen eius in ætérnum manébit.

III

31 Si autem derelíquerint fílii eius legem meam *
       et in iudíciis meis non ambuláverint,
32 si iustificatiónes meas profanáverint *
       et mandáta mea non custodíerint,
33 visitábo in virga delíctum eórum *
       et in verbéribus iniquitátem eórum. –

34 Misericórdiam autem meam non avértam ab eo, *
       neque méntiar in veritáte mea.
35 Non profanábo testaméntum meum *
       et, quæ procédunt de lábiis meis, non fáciam írrita.
36 Semel iurávi in sancto meo: *
       David non méntiar.
37 Semen eius in ætérnum manébit, *
       et thronus eius sicut sol in conspéctu meo
38 et sicut luna firmus stabit in ætérnum *
       et testis in cælo fidélis.“

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3 Semel iurávi David servo meo: Semen eius in ætérnum manébit.

V. Declarátio sermónum tuórum illúminat.
R. Et intelléctum dat párvulis.

LECTIO PRIOR

De libro primo Machabæórum

3, 1-26
De Iuda Machabæo

     In diébus illis: Surréxit Iudas, qui vocabátur Maccabǽus, fílius eius pro eo. Et adiuvábant eum omnes fratres eius et univérsi, qui se coniúnxerant patri eius: et prœliabántur prœlium Israel cum lætítia. Et dilatávit glóriam pópulo suo et índuit se lorícam sicut gigas et succínxit se arma béllica sua et prœlia constítuit prótegens castra gládio. Símilis factus est leóni in opéribus suis et sicut cátulus leónis rúgiens in venatiónem; et persecútus est iníquos perscrútans et eos, qui conturbábant pópulum suum, succéndit. Et subdúcti sunt iníqui præ timóre eius, et omnes operárii iniquitátis conturbáti sunt; et prosperáta est salus in manu eius. Et exacerbábat reges multos; et lætificábat Iacob in opéribus suis, et in sǽculum memória eius in benedictiónem. Et perambulávit in civitátibus Iudæ et dispérdidit ímpios ex ea et avértit iram ab Israel; et nominátus est usque ad últimum terræ et congregávit pereúntes.
     Et congregávit Apollónius gentes et a Samaría virtútem magnam ad bellándum contra Israel. Et cognóvit Iudas et éxiit óbviam illi; et percússit eum et occídit, et cecidérunt vulneráti multi, et réliqui fugérunt. Et accepérunt spólia eórum, et gládium Apollónii accépit Iudas; et erat pugnans in eo ómnibus diébus. Et audívit Seron, princeps exércitus Sýriæ, quod congregávit Iudas congregatiónem et convocatiónem fidélium secum et egrediéntium in prœlium, et ait: «Fáciam mihi nomen et glorificábor in regno et debellábo Iudam et eos, qui cum ipso sunt, qui spernunt verbum regis». Et accéssit, et ascéndit cum eo exércitus impiórum fortis auxiliári ei, ut fáceret vindíctam in fílios Israel. Et appropinquávit usque ad ascénsum Bethóron, et exívit Iudas óbviam illi cum paucis. Ut autem vidérunt exércitum veniéntem sibi óbviam dixérunt Iudæ: «Quómodo potérimus pauci pugnáre contra multitúdinem tantam fortem, et nos fatigáti sumus ieiúnio hódie?». Et ait Iudas: «Fácile est conclúdi multos in mánibus paucórum; et non est differéntia in conspéctu cæli liberáre in multis aut in paucis, quóniam non in multitúdine exércitus victória belli, sed de cælo fortitúdo est. Ipsi véniunt ad nos in multitúdine contuméliæ et iniquitátis, ut dispérdant nos et uxóres nostras et fílios nostros et ut spólient nos; nos vero pugnámus pro animábus nostris et pro legítimis nostris, et ipse Dóminus cónteret eos ante fáciem nostram; vos autem ne timuéritis eos». Ut cessávit autem loqui, insíluit in eos súbito; et contrítus est Seron et exércitus eius in conspéctu ipsíus. Et persequebántur eum in descénsu Bethóron usque ad campum, et cecidérunt ex eis octingénti viri; réliqui autem fugérunt in terram Philísthim. Et cœpit timor Iudæ ac fratrum eius et formído cécidit super gentes in circúitu eórum; et pervénit ad regem nomen eius, et de prœliis Iudæ narrábant omnes gentes.

RESPONSORIUM

1 Mac 3, 20a. 22b. 19. 21-22a
R. Véniunt ad nos in multitúdine contuméliæ et iniquitátis; vos autem ne timuéritis eos: * Quóniam non in multitúdine exércitus victória belli, sed de cælo fortitúdo est.
V. Nos pugnámus pro animábus nostris et legítimis nostris; et ipse Dóminus cónteret eos ante fáciem nostram. * Quóniam non in multitúdine exércitus victória belli, sed de cælo fortitúdo est.

LECTIO ALTERA

Ex Sermóne sancti Cároli epíscopi in última sýnodo hábito

(Acta Ecclesiae Mediolanensis, Mediolani 1599, 1177-1178)

Ne sis aliud dicens, aliud vero faciens

     Sumus quidem omnes débiles, fáteor, sed trádidit nobis média Dóminus Deus, quibus, si velímus, fácile iuvári possímus. Vellet quidem sacérdos ille, quam a se requíri agnóscit vitæ integritátem habére, cóntinens esse et angélicos, ut par est, mores reférre; sed non delíberat ad hoc média suscípere: ieiunáre, oráre, fúgere malórum conversatiónes ac nóxias et periculósas familiaritátes.
     Conquéritur ille, quod cum chorum intrat ad psalléndum, cum ad celebrándam Missam se confert, mille statim eius ánimo occúrrunt quæ illum a Deo dístrahunt; sed ántequam in chorum accédat hic, aut ad Missam, quid fecit in sacrário, quómodo se dispósuit, quæ ad attentiónem servándam média sumpsit et adhíbuit?
     Vis te dóceam quómodo profícias de virtúte in virtútem, et si iam in choro atténtus fuísti, quómodo ália vice atténtior sis futúrus, et obséquium tuum Deo magis accéptum? Audi quid dicam. Si divíni amóris ignículus áliquis in te accénsus iam est, noli illum statim pródere, noli in ventum expónere; occlúsum tene clíbanum ne frigéscat et calórem amíttat; fuge, hoc est, quantum potes, distractiónes; rémane cum Deo colléctus, vana collóquia devíta.
     Tui múneris est prædicáre et docére? Stude, et his incúmbe quæ ad munus hoc rite peragéndum sint necessária; fac ipse in primis, vita et móribus prǽdices; ne te áliud dicéntem, áliud vero faciéntem vidéntes, super verbis tuis subsannántes, huc et illuc caput móveant.
     Curam geris animárum? Noli idcírco tui ipsíus curam neglégere, nec te tam liberáliter céteris tríbuas, ut tui nihil tibi supérsit; nam et te animárum quibus præes, meminísse quidem opórtet, ita tamen ut tui non obliviscáris.
     Intellégite, fratres, nihil æque ecclesiásticis ómnibus viris esse necessárium, ac est orátio mentális, actiónes nostras omnes præcédens, concómitans et súbsequens: Psallam, inquit Prophéta, et intéllegam. Si sacraménta minístras, o frater, meditáre quid fácias; si Missam célebras, meditáre quid ófferas; si psallis in choro, meditáre cui et quid loquáris; si ánimas regis, meditáre quonam sánguine sint lavátæ et ómnia vestra sic in caritáte fiant; sic difficultátes omnes, quas innúmeras in dies experiámur, necésse est (in hoc síquidem pósiti sumus), fácile víncere potérimus; sic vires habébimus parturiéndi Christum et in nobis et in áliis.

RESPONSORIUM

1 Tim 6, 11b; 4, 11. 12b. 6a

R. Sectáre iustítiam, pietátem, fidem, caritátem, patiéntiam, mansuetúdinem. * prǽcipe hæc et doce; exémplum esto fidélium.
V. Hæc propónens frátribus, bonus eris miníster Christi Iesu. * prǽcipe hæc et doce; exémplum esto fidélium.

ORATIO

Orémus:
Custódi, quǽsumus, Dómine, in pópulo tuo spíritum, quo beátum Cárolum epíscopum implevísti, ut Ecclésia indesinénter renovétur, et, Christi se imágini confórmans, ipsíus vultum mundo váleat osténdere. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.

    Deinde, saltem in celebratione communi, additur acclamatio:

Benedicámus Dómino.
R. Deo grátias.

    Si Officium lectionis dicitur immediate ante aliam Horam, tunc initio prædicti Officii præponi potest hymnus huic Horæ congruus; in fine vero omittuntur oratio et acclamatio Benedicámus Dómino., atque initio sequentis Horæ omittitur versus introductorius cum Glória Patri.

Breviarium Romanum

textus in versione electronica © 2000-2023 Ing. Karel Mracek Dr.h.c. (fr. Pavel, diaconus, CZ)