BREVIARIUM ROMANUM

21 september 2010
S. Matthæi, apostoli et evangelistæ, festum

Capharnaum natus, munus exactoris vectigalium exercebat cum a Iesu vocatus est. Evangelium conscripsit lingua hebraica et in Oriente prædicasse fertur.

AD LAUDES MATUTINAS ET AD OFFICIUM LECTIONIS

V. Deus, in adiutórium meum inténde.
R. Dómine, ad adiuvándum me festína.

Glória Patri et Fílio et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper
et in sǽcula sæculórum. Amen. Allelúia.

HYMNUS

Præclára qua tu glória,
Levi beáte, cíngeris,
laus est Dei cleméntiæ,
spes nostra ad indulgéntiam.

Telóneo quando ássidens
nummis inhǽres ánxius,
Matthǽe, Christus ádvocans
opes tibi quas prǽparat!

Iam cordis ardens ímpetu
curris, Magístrum súscipis,
sermóne factus ínclito
princeps in urbe cǽlica.

Tu verba vitæ cólligens
Davídque facta Fílii,
per scripta linquis áurea
cæléste mundo pábulum.

Christum per orbem núntians
conféssus atque sánguine,
dilectiónis vívidæ
suprémo honóras pígnore.

O martyr atque apóstole,
evangelísta nóbilis,
tecum fac omne in sǽculum
Christo canámus glóriam. Amen.

PSALMODIA

Ant. 1 In omnem terram exívit sonus eórum, et in fines orbis terræ verba eórum.

Psalmus 18 (19), 2-7
Laus Domini rerum conditoris

Visitabit nos Oriens ex alto ... ad dirigendos pedes nostros in viam pacis. (Lc 1, 78. 79)

² Cæli enárrant glóriam Dei, *
      et ópera mánuum eius annúntiat firmaméntum.
³ Dies diéi erúctat verbum, *
      et nox nocti índicat sciéntiam. –

⁴ Non sunt loquélæ neque sermónes, *
      quorum non intellegántur voces:
⁵ in omnem terram exívit sonus eórum *
      et in fines orbis terræ verba eórum. –

⁶ Soli pósuit tabernáculum in eis, †
      et ipse tamquam sponsus procédens de thálamo suo, *
      exsultávit ut gigas ad curréndam viam.
⁷ A fínibus cælórum egréssio eius †
      et occúrsus eius usque ad fines eórum, *
      nec est, quod se abscóndat a calóre eius.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1 In omnem terram exívit sonus eórum, et in fines orbis terræ verba eórum.

Ant. 2 Annuntiavérunt ópera Dei, et facta eius intellexérunt.

Psalmus 63 (64)
Contra hostes oratio

Maxime Domini passio commendatur in hoc psalmo. (S. Augustinus)

² Exáudi, Deus, vocem meam in meditatióne mea; *
      a timóre inimíci custódi ánimam meam.
³ Prótege me a convéntu malignántium, *
      a multitúdine operántium iniquitátem. –

⁴ Qui exacuérunt ut gládium linguas suas, †
      intendérunt sagíttas suas, venéfica verba *
⁵     ut sagíttent in occúltis immaculátum.
   Súbito sagittábunt eum et non timébunt, *
⁶     firmavérunt sibi consílium nequam.
   Disputavérunt, ut abscónderent láqueos, *
      dixérunt: "Quis vidébit eos?"
⁷ Excogitavérunt iníqua, †
      perfecérunt excogitáta consília. *
      Interióra hóminis et cor eius abýssus. –

⁸ Et sagittávit illos Deus; †
      súbito factæ sunt plagæ eórum, *
⁹     et infirmávit eos lingua eórum.
   Caput movébunt omnes, qui vidébunt eos, *
¹⁰    et timébit omnis homo;
    et annuntiábunt ópera Dei *
       et facta eius intéllegent. –

¹¹ Lætábitur iustus in Dómino et sperábit in eo, *
       et gloriabúntur omnes recti corde.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 2 Annuntiavérunt ópera Dei, et facta eius intellexérunt.

Ant. 3 Annuntiavérunt iustítiam eius, et vidérunt omnes pópuli glóriam eius.

Psalmus 96 (97)
Gloria Domini in iudicio

Hic psalmus salutem mundi significat et fidem omnium gentium in ipsum. (S. Athanasius)

¹ Dóminus regnávit! Exsúltet terra, *
      læténtur ínsulæ multæ.
² Nubes et calígo in circúitu eius, *
      iustítia et iudícium firmaméntum sedis eius.
³ Ignis ante ipsum præcédet *
      et inflammábit in circúitu inimícos eius.
⁴ Illustrárunt fúlgura eius orbem terræ: *
      vidit et contrémuit terra.
⁵ Montes sicut cera fluxérunt a fácie Dómini, *
      a fácie Dómini omnis terra.
⁶ Annuntiavérunt cæli iustítiam eius, *
      et vidérunt omnes pópuli glóriam eius. –

⁷ Confundántur omnes, qui adórant sculptília †
      et qui gloriántur in simulácris suis. *
      Adoráte eum, omnes ángeli eius.
⁸ Audívit et lætáta est Sion, †
      et exsultavérunt fíliæ Iudæ *
      propter iudícia tua, Dómine.
⁹ Quóniam tu Dóminus, Altíssimus super omnem terram, *
       nimis exaltátus es super omnes deos. –

¹⁰ Qui dilígitis Dóminum, odíte malum; †
       custódit ipse ánimas sanctórum suórum, *
       de manu peccatóris liberábit eos.
¹¹ Lux orta est iusto, *
       et rectis corde lætítia.
¹² Lætámini, iusti, in Dómino *
       et confitémini memóriæ sanctitátis eius.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3 Annuntiavérunt iustítiam eius, et vidérunt omnes pópuli glóriam eius.

V. Díriget Dóminus mansuétos in iudício.
R. Docébit mites vias suas.

LECTIO PRIOR

De Epístola beáti Pauli apóstoli ad Ephésios

     Fratres: Obsecro vos ego vinctus in Dómino, ut digne ambulétis vocatióne, qua vocáti estis, cum omni humilitáte et mansuetúdine, cum longanimitáte, supportántes ínvicem in caritáte, sollíciti serváre unitátem spíritus in vínculo pacis; unum corpus et unus Spíritus, sicut et vocáti estis in una spe vocatiónis vestræ; unus Dóminus, una fides, unum baptísma; unus Deus et Pater ómnium, qui super omnes et per ómnia et in ómnibus.
     Unicuíque autem nostrum data est grátia secúndum mensúram donatiónis Christi. Propter quod dicit: «Ascéndens in altum captívam duxit captivitátem, dedit dona homínibus».
     Illud autem «ascéndit» quid est, nisi quia et descéndit in inferióres partes terræ? Qui descéndit, ipse est et qui ascéndit super omnes cælos, ut impléret ómnia.
     Et ipse dedit quosdam quidem apóstolos, quosdam autem prophétas, álios vero evangelístas, álios autem pastóres et doctóres ad instructiónem sanctórum in opus ministérii, in ædificatiónem córporis Christi, donec occurrámus omnes in unitátem fídei et agnitiónis Fílii Dei, in virum perféctum, in mensúram ætátis plenitúdinis Christi, ut iam non simus párvuli fluctuántes et circumácti omni vento doctrínæ in fallácia hóminum, in astútia ad circumventiónem erróris; veritátem autem faciéntes in caritáte crescámus in illum per ómnia, qui est caput Christus, ex quo totum corpus compáctum et conéxum per omnem iunctúram subministratiónis secúndum operatiónem in mensúra uniuscuiúsque partis augméntum córporis facit in ædificatiónem sui in caritáte.

RESPONSORIUM

R. Non voluntáte humána proláta est prophetía; * Spíritu Sancto inspiráti, locúti sunt a Deo hómines.
V. Dóminus dat sapiéntiam et ex ore eius prudéntia. * Spíritu Sancto inspiráti, locúti sunt a Deo hómines.

LECTIO ALTERA

Ex Homilíis sancti Bedæ Venerábilis presbýteri

     Vidit Iesus hóminem sedéntem in telóneo Matthǽum nómine, et ait illi: Séquere me. Vidit autem non tam corpórei intúitus quam intérnæ miseratiónis aspéctibus. Vidit publicánum et, quia miserándo atque eligéndo vidit, ait illi: Séquere me. Séquere autem dixit imitáre; séquere dixit non tam incéssu pedum quam exsecutióne morum. Qui enim dicit se in Christo manére debet sicut ille ambulávit et ipse ambuláre.
     Et surgens, inquit, secútus est eum. Non est mirándum quod publicánus ad primam Dómini iubéntis vocem terréna quæ curábat lucra relíquerit opibúsque negléctis illíus comitátui quem nihil divitiárum habére cernébat adhæserit. Ipse enim Dóminus qui eum foris verbo vocávit, intus invisíbili instínctu ut sequerétur edócuit, infúndens menti illíus lumen grátiæ spiritális qua intellégeret quia is qui a temporálibus avocábat in terris, incorruptíbiles in cælis dare thesáuros valéret.
     Et factum est discumbénte eo in domo, ecce multi publicáni et peccatóres veniéntes discumbébant cum Iesu et discípulis eius. Uníus publicáni convérsio multis exémplum pæniténtiæ et indulgéntiæ publicánis ac peccatóribus tríbuit. Et pulchro veróque præságio qui apóstolus et doctor géntium erat futúrus, in prima sua conversatióne peccántium post se gregem trahit ad salútem, officiúmque evangelizándi quod proficiénte mérito virtútum erat expletúrus, a primis iam fídei suæ rudiméntis íncipit. Porro si altióre intelléctu quæ gesta sunt indagáre cúpimus, non tantum in domo sua terréstri convívium Dómino corporále exhíbuit, sed multo grátius illi convívium in domo péctoris sui per fidem ac dilectiónem parávit, ipso attestánte qui ait: Ecce ego sto ad óstium et pulso; si quis audíerit vocem meam et aperúerit iánuam, intrábo ad illum et cenábo cum illo et ipse mecum.
     Audíta autem voce eius, iánuam ut recipiátur aperímus quando illíus sive secrétis seu apértis admonitiónibus libénter assénsum præbémus et his quæ faciénda cognóvimus perficiéndis óperam damus. Intrat vero ut et ille nobíscum et nos cum illo cenémus, quia in córdibus electórum per amóris sui grátiam inhábitat ut et ea semper luce suæ præséntiæ refíciat quátenus ad supérna desidéria magis magísque profíciant et stúdiis eórum cæléstibus quasi gratíssimis dápibus ipse pascátur.

RESPONSORIUM

R. Scriba velox et legis Dei cæli doctíssimus, * Parávit cor suum, ut investigáret legem Dómini, et fáceret et docéret præcéptum iuxta manum Dei sui bonam super se.
V. Evangélium glóriæ beáti Dei créditum est ei. * Parávit cor suum, ut investigáret legem Dómini, et fáceret et docéret præcéptum iuxta manum Dei sui bonam super se.

Te Deum laudámus: *
    te Dóminum confitémur.
Te ætérnum Patrem, *
    omnis terra venerátur.
Tibi omnes ángeli, *
    tibi cæli et univérsæ potestátes:
tibi chérubim et séraphim *
    incessábili voce proclámant:
Sanctus,* Sanctus,* Sanctus*
    Dóminus Deus Sábaoth.
Pleni sunt cæli et terra *
    maiestátis glóriæ tuæ.

Te gloriósus *
    Apostolórum chorus,
te prophetárum *
    laudábilis númerus,
te mártyrum candidátus *
    laudat exércitus.
Te per orbem terrárum *
    sancta confitétur Ecclésia,
Patrem *
    imménsæ maiestátis;
venerándum tuum verum *
    et únicum Fílium;
Sanctum quoque *
    Paráclitum Spíritum.

Tu rex glóriæ, *
    Christe.
Tu Patris *
    sempitérnus es Fílius.
Tu, ad liberándum susceptúrus hóminem, *
    non horruísti Vírginis úterum.
Tu, devícto mortis acúleo, *
    aperuísti credéntibus regna cælórum.
Tu ad déxteram Dei sedes, *
    in glória Patris.
Iudex créderis *
    esse ventúrus.
Te ergo quǽsumus, tuis fámulis súbveni, *
    quos pretióso sánguine redemísti.
Ætérna fac cum sanctis tuis *
    in glória numerári.

* Salvum fac pópulum tuum, Dómine, *
    et bénedic hereditáti tuæ.
Et rege eos, *
    et extólle illos usque in ætérnum.
Per síngulos dies *
    benedícimus te;
et laudámus nomen tuum in sǽculum, *
    et in sǽculum sǽculi.
Dignáre, Dómine, die isto *
    sine peccáto nos custodíre.
Miserére nostri, Dómine, *
    miserére nostri.
Fiat misericórdia tua, Dómine, super nos, *
    quemádmodum sperávimus in te.
In te, Dómine, sperávi: *
    non confúndar in ætérnum.

* Hæc ultima pars hymni ad libitum omitti potest.

PSALMODIA

Ant. 1 Hoc est præcéptum meum, ut diligátis ínvicem, sicut diléxi vos.

Psalmus 62 (63), 2-9
ánima Dominum sitiens

Ad Deum vigilat, qui opera noctis reicit.

² Deus, Deus meus es tu, *
      ad te de luce vígilo.
   Sitívit in te ánima mea, *
      te desiderávit caro mea.
   In terra desérta et árida et inaquósa, †
³    sic in sancto appárui tibi, *
      ut vidérem virtútem tuam et glóriam tuam.
⁴ Quóniam mélior est misericórdia tua super vitas, *
      lábia mea laudábunt te. –

⁵ Sic benedícam te in vita mea *
      et in nómine tuo levábo manus meas.
⁶ Sicut ádipe et pinguédine repleátur ánima mea, *
      et lábiis exsultatiónis laudábit os meum.
⁷ Cum memor ero tui super stratum meum, *
      in matutínis meditábor de te,
⁸ quia fuísti adiútor meus, *
      et in velaménto alárum tuárum exsultábo. –

⁹ Adhǽsit ánima mea post te, *
      me suscépit déxtera tua.

¹⁰      [Ipsi vero in ruinam quæsierunt animam meam,*
         introibunt in inferiora terrae,
¹¹      tradentur in potestatem gladii,*
         partes vulpium erunt.
¹²      Rex vero lætabitur in Deo; †
         gloriabuntur omnes, qui iurant in eo,*
         quia obstructum est os loquentium iniqua.]

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1 Hoc est præcéptum meum, ut diligátis ínvicem, sicut diléxi vos.

Ant. 2 Maiórem caritátem nemo habet, ut ánimam suam ponat quis pro amícis suis.

Canticum
Omnis creatura laudet Dominum Laudem dicite Deo nostro, omnes servi eius (Ap 19, 5).

⁵⁷ Benedícite, ómnia ópera Dómini, Dómino, *
       laudáte et superexaltáte eum in sǽcula.
⁵⁸ Benedícite, cæli, Dómino,*
⁵⁹      benedícite, ángeli Dómini, Dómino. –

⁶⁰ Benedícite, aquæ omnes, quæ super cælos sunt, Dómino, *
⁶¹      benedícat omnis virtus Dómino.
⁶² Benedícite, sol et luna, Dómino,*
⁶³      benedícite, stellæ cæli, Dómino. –

⁶⁴ Benedícite, omnis imber et ros, Dómino *
⁶⁵      benedícite, omnes venti, Dómino.
⁶⁶ Benedícite, ignis et æstus, Dómino, *
⁶⁷      benedícite, frigus et æstus, Dómino. –

⁶⁸ Benedícite, rores et pruína, Dómino, *
⁶⁹      benedícite, gelu et frigus, Dómino.
⁷⁰ Benedícite, glácies et nives, Dómino, *
⁷¹      benedícite, noctes et dies, Dómino. –

⁷² Benedícite, lux et ténebræ, Dómino, *
⁷³      benedícite, fúlgura et nubes, Dómino.
⁷⁴ Benedícat terra Dóminum, *
       laudet et superexáltet eum in sǽcula. –

⁷⁵ Benedícite, montes et colles, Dómino, *
⁷⁶      benedícite, univérsa germinántia in terra, Dómino.
⁷⁷ Benedícite, mária et flúmina, Dómino, *
⁷⁸      benedícite, fontes, Dómino. –

⁷⁹ Benedícite, cete et ómnia quæ movéntur in aquis, Dómino,*
⁸⁰      benedícite, omnes vólucres cæli, Dómino.
⁸¹ Benedícite, omnes béstiæ et pécora, Dómino, *
⁸²      benedícite, fílii hóminum, Dómino. –

⁸³ Bénedic, Israel, Dómino, *
       laudáte et superexaltáte eum in sǽcula.
⁸⁴ Benedícite, sacerdótes Dómini, Dómino, *
⁸⁵      benedícite, servi Dómini, Dómino. –

⁸⁶ Benedícite, spíritus et ánimæ iustórum, Dómino, *
⁸⁷      benedícite, sancti et húmiles corde, Dómino.
⁸⁸ Benedícite, Ananía, Azaría, Mísael, Dómino, *
       laudáte et superexaltáte eum in sǽcula.

    Benedicámus Patrem et Fílium cum Sancto Spíritu; *
       laudémus et superexaltémus eum in sǽcula.
⁵⁶ Benedíctus es in firmaménto cæli *
       et laudábilis et gloriósus in sǽcula.

(In fine huius cantici non dicitur «Glória Patri».)

Ant. 2 Maiórem caritátem nemo habet, ut ánimam suam ponat quis pro amícis suis.

Ant. 3 Vos amíci mei estis, si fecéritis quæ præcípio vobis, dicit Dóminus.

Psalmus 149
Exsultatio sanctorum

Filii Ecclesiæ, filii novi populi exsultent in rege suo: in Christo. (Hesychius)

¹ Cantáte Dómino cánticum novum; *
      laus eius in ecclésia sanctórum.
² Lætétur Israel in eo, qui fecit eum, *
      et fílii Sion exsúltent in rege suo.
³ Laudent nomen eius in choro, *
      in týmpano et cíthara psallant ei,
⁴ quia beneplácitum est Dómino in pópulo suo, *
      et honorábit mansuétos in salúte. –

⁵ Iúbilent sancti in glória, *
      læténtur in cubílibus suis.
⁶ Exaltatiónes Dei in gútture eórum *
      et gládii ancípites in mánibus eórum,
⁷ ad faciéndam vindíctam in natiónibus, *
      castigatiónes in pópulis,
⁸ ad alligándos reges eórum in compédibus *
      et nóbiles eórum in mánicis férreis,
⁹ ad faciéndum in eis iudícium conscríptum: *
      glória hæc est ómnibus sanctis eius.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3 Vos amíci mei estis, si fecéritis quæ præcípio vobis, dicit Dóminus.

LECTIO BREVIS

Iam non estis extránei et ádvenæ, sed estis concíves sanctórum et doméstici Dei, superædificáti super fundaméntum apostolórum et prophetárum, ipso summo angulári lápide Christo Iesu, in quo omnis ædificátio compácta crescit in templum sanctum in Dómino, in quo et vos coædificámini in habitáculum Dei in Spíritu.

RESPONSORIUM BREVE
V. Constítues eos príncipes * super omnem terram.
R. Constítues eos príncipes * super omnem terram.
V. Mémores erunt nóminis tui, Dómine.
R. Super omnem terram.
V. Glória Patri et Fílio * et Spirítui Sancto.
R. Constítues eos príncipes * super omnem terram.

BENEDICTUS

Ad Benedictus, ant. Vidit Iesus hóminem sedéntem in telóneo, Matthǽum nómine; et ait illi: Séquere me. Et surgens secútus est eum.

De Messia eiusque præcursore

⁶⁸ Benedíctus Dóminus Deus Israel, *
      quia visitávit et fecit redemptiónem plebi suæ
⁶⁹ et eréxit cornu salútis nobis *
      in domo David púeri sui,

⁷⁰ sicut locútus est per os sanctórum, *
      qui a sǽculo sunt, prophetárum eius,
⁷¹ salútem ex inimícis nostris *
      et de manu ómnium, qui odérunt nos;

⁷² ad faciéndam misericórdiam cum pátribus nostris *
      et memorári testaménti sui sancti,
⁷³ iusiurándum, quod iurávit ad Abraham patrem nostrum, *
      datúrum se nobis,

⁷⁴ ut sine timóre, de manu inimicórum liberáti, *
      serviámus illi
⁷⁵ in sanctitáte et iustítia coram ipso *
      ómnibus diébus nostris.

⁷⁶ Et tu, puer, prophéta Altíssimi vocáberis: *
      præíbis enim ante fáciem Dómini paráre vias eius,
⁷⁷ ad dandam sciéntiam salútis plebi eius *
      in remissiónem peccatórum eórum,

⁷⁸ per víscera misericórdiæ Dei nostri, *
      in quibus visitábit nos óriens ex alto,
⁷⁹ illumináre his, qui in ténebris et in umbra mortis sedent *
      ad dirigéndos pedes nostros in viam pacis.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ad Benedictus, ant. Vidit Iesus hóminem sedéntem in telóneo, Matthǽum nómine; et ait illi: Séquere me. Et surgens secútus est eum.

PRECES
Fratres caríssimi, hereditátem cæléstem ab Apóstolis habéntes, grátias agámus Patri nostro pro ómnibus donis eius, clamántes:
     Te laudat Apostolórum chorus, Dómine.

Laus tibi, Dómine, pro mensa córporis et sánguinis, nobis ab Apóstolis trádita,
— qua refícimur et vívimus:
     Te laudat Apostolórum chorus, Dómine.
Pro mensa verbi tui, nobis ab Apóstolis paráta,
— qua lumen et gáudium nobis dantur:
     Te laudat Apostolórum chorus, Dómine.
Pro Ecclésia tua sancta, super Apóstolos ædificáta,
— qua in unum concorporámur:
     Te laudat Apostolórum chorus, Dómine.
Pro lavácro baptísmi et pæniténtiæ, Apóstolis concrédito,
— quo ab ómnibus peccátis ablúimur:
     Te laudat Apostolórum chorus, Dómine.

Pater noster, qui es in cælis,
sanctificétur nomen tuum;
advéniat regnum tuum;
fiat volúntas tua, sicut in cælo et in terra.
Panem nostrum cotidiánum da nobis hódie;
et dimítte nobis débita nostra,
sicut et nos dimíttimus debitóribus nostris;
et ne nos indúcas in tentatiónem;
sed líbera nos a malo.

Pater noster.....

ORATIO
Deus, qui ineffábili misericórdia beátum Matthǽum ex publicáno Apóstolum es dignátus elígere, da nobis, eius exémplo et intercessióne suffúltis, ut, te sequéntes, tibi fírmiter adhærére mereámur. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.

    Deinde, si præest sacerdos vel diaconus, populum dimittit, dicens:

Dóminus vobíscum.
R. Et cum spíritu tuo.
Benedícat vos omnípotens Deus,
Pater, et Fílius, † et Spíritus Sanctus.
R. Amen.

    Vel alia formula benedictionis, sicut in Missa.
    Et, si fit dimissio, sequitur invitatio:

Ite in pace. 
R. Deo grátias. 

    Absente sacerdote vel diacono, et in recitatione a solo, sic concluditur:

Dóminus nos benedícat,
et ab omni malo deféndat,
et ad vitam perdúcat ætérnam.
R. Amen.

Breviarium Romanum

textus in versione electronica © 2000-2023 Ing. Karel Mracek Dr.h.c. (fr. Pavel, diaconus, CZ)