lat

BREVIARIUM ROMANUM

16 november 2023
S. Gertrudis, virginis, memoria ad libitum


Islebii (Eisleben) in Thuringia anno 1256 nata est; puellula apud moniales Cistercenses Helfiti (Helfta) recepta, strenue studiis incubuit, litteras et philosophiam apprime discens. Ad Deum conversa, mirum in modum viam perfectionis cucurrit, orationibus et contemplationi se devovens. Mortua est anno 1301 die 17 novembris.

AD LAUDES MATUTINAS ET AD OFFICIUM LECTIONIS

V. Deus, in adiutórium meum inténde.
R. Dómine, ad adiuvándum me festína.

Glória Patri et Fílio et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper
et in sǽcula sæculórum. Amen. Allelúia.

HYMNUS

Aptáta, virgo, lámpade
ad núptias ingréssa es
ætérni regis glóriæ,
quem laudant turbæ cǽlicæ.

Grata convíva súperis,
cælésti sponso iúngeris
ampléxu casti fœderis,
pudóris dives méritis.

Normam vivéndi ínstrue,
nos prece tua cónfove,
possímus ut resístere
hostis nostri versútiæ.

Exémplar vitæ vírginum,
María roget Fílium,
ut eius adiutórium
nos iuvet per exsílium.

Sit Deitáti glória
per infiníta sǽcula
pro vírginis victória,
qua gaudet cæli cúria. Amen.

PSALMODIA

Ant. 1 Bráchium eórum non salvábit eos, sed déxtera tua et illuminátio vultus tui.

Psalmus 43 (44)
Populi calamitates

In his omnibus superamus propter eum, qui dilexit nos. (Řím 8, 37)

I

2 Deus, áuribus nostris audívimus; †
      patres nostri annuntiavérunt nobis *
      opus, quod operátus es in diébus eórum, in diébus antíquis.

3 Tu manu tua gentes depulísti et plantásti illos *
      afflixísti pópulos et dilatásti eos. –

4 Nec enim in gládio suo possedérunt terram, *
      et bráchium eórum non salvávit eos;
   sed déxtera tua et bráchium tuum et illuminátio vultus tui, *
      quóniam complacuísti in eis. –

5 Tu es rex meus et Deus meus, *
      qui mandas salútes Iacob.

6 In te inimícos nostros proiécimus, *
      et in nómine tuo conculcávimus insurgéntes in nos. –

7 Non enim in arcu meo sperábo, *
      et gládius meus non salvábit me.

8 Tu autem salvásti nos de affligéntibus nos *
      et odiéntes nos confudísti.

9 In Deo gloriábimur tota die *
      et in nómine tuo confitébimur in sǽculum.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1 Bráchium eórum non salvábit eos, sed déxtera tua et illuminátio vultus tui.

Ant. 2 Non avértet Dóminus fáciem suam a vobis, si revérsi fuéritis ad eum.

II

10 Nunc autem reppulísti et confudísti nos *
       et non egrediéris, Deus, cum virtútibus nostris.

11 Convertísti nos retrórsum coram inimícis nostris, *
       et, qui odérunt nos, diripuérunt sibi.

12 Dedísti nos tamquam oves ad vescéndum *
       et in géntibus dispersísti nos. –

13 Vendidísti pópulum tuum sine lucro, *
       nec dítior factus es in commutatióne eórum.

14 Posuísti nos oppróbrium vicínis nostris, *
       subsannatiónem et derísum his, qui sunt in circúitu nostro.

15 Posuísti nos similitúdinem in géntibus, *
       commotiónem cápitis in pópulis. –

16 Tota die verecúndia mea contra me est, *
       et confúsio faciéi meæ coopéruit me

17 a voce exprobrántis et obloquéntis, *
       a fácie inimíci et ultóris.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 2 Non avértet Dóminus fáciem suam a vobis, si revérsi fuéritis ad eum.

Ant. 3 Exsúrge, Dómine, et ne repéllas in finem.

III

18 Hæc ómnia venérunt super nos, nec oblíti sumus te; *
       et iníque non égimus in testaméntum tuum.

19 Et non recéssit retro cor nostrum, *
       nec declinavérunt gressus nostri a via tua;

20 sed humiliásti nos in loco vúlpium *
       et operuísti nos umbra mortis. –

21 Si oblíti fuérimus nomen Dei nostri *
       et si expandérimus manus nostras ad deum aliénum,

22 nonne Deus requíret ista? *
       Ipse enim novit abscóndita cordis.

23 Quóniam propter te mortificámur tota die, *
       æstimáti sumus sicut oves occisiónis. –

24 Evígila, quare obdórmis, Dómine? *
       Exsúrge et ne repéllas in finem.

25 Quare fáciem tuam avértis, *
       oblivísceris inópiæ nostræ et tribulatiónis nostræ?

26 Quóniam humiliáta est in púlvere ánima nostra, *
       conglutinátus est in terra venter noster.

27 Exsúrge, Dómine, ádiuva nos *
       et rédime nos propter misericórdiam tuam.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3 Exsúrge, Dómine, et ne repéllas in finem.

V. Fáciem tuam illúmina super servum tuum, Dómine.
R. Et doce me iustificatiónes tuas.

LECTIO PRIOR

De libro Daniélis prophétæ

9, 1-4a. 18-27
Oratio et visio Danielis

     In anno primo Daríi fílii Asuéri de sémine Medórum, qui imperávit super regnum Chaldæórum, anno uno regno eius, ego Dániel intelléxi in libris númerum annórum, de quo factus est sermo Dómini ad Ieremíam prophétam, ut compleréntur desolatiónes Ierúsalem, septuagínta anni; et pósui fáciem meam ad Dóminum Deum meum, ut quǽrerem rogatiónem et deprecatiónem in ieiúniis, sacco et cínere. Et orávi Dóminum Deum et conféssus sum et dixi:
     «Inclína, Deus meus, aurem tuam et audi; áperi óculos tuos et vide desolatiónem nostram et civitátem, super quam invocátum est nomen tuum; neque enim in iustificatiónibus nostris prostérnimus preces ante fáciem tuam, sed in miseratiónibus tuis multis. Exáudi, Dómine; placáre, Dómine, atténde et fac: ne moréris propter temetípsum, Deus meus, quia nomen tuum invocátum est super civitátem et super pópulum tuum».
     Cumque adhuc lóquerer et orárem et confitérer peccáta mea et peccáta pópuli mei Israel et prostérnerem preces meas in conspéctu Dei mei pro monte sancto Dei mei, adhuc me loquénte in oratióne, ecce vir Gábriel, quem víderam in visióne princípio, cito volans tétigit me in témpore sacrifícii vespertíni; et dócuit me et locútus est mihi dixítque: «Dániel, nunc egréssus sum, ut docérem te et intellégeres. Ab exórdio precum tuárum egréssus est sermo; ego autem veni, ut indicárem, quia vir desideriórum es tu; ergo animadvérte sermónem et intéllege visiónem. Septuagínta hebdómades decrétæ sunt super pópulum tuum et super urbem sanctam tuam, ut consummétur prævaricátio, et finem accípiat peccátum, et deleátur iníquitas, et adducátur iustítia sempitérna, et impleátur vísio et prophétes, et ungátur Sanctus sanctórum.
     Scito ergo et animadvérte: ab éxitu sermónis ut íterum ædificétur Ierúsalem usque ad christum ducem, hebdómades septem. Et hebdómades sexagínta duæ erunt; et rursum ædificábitur platéa et muri in angústia témporum.
     Et post hebdómades sexagínta duas occidétur christus; et nihil erit ei. Et civitátem et sanctuárium dissipábit pópulus ducis ventúri, et finis eius vástitas et usque ad finem belli statúta desolátio.
     Confirmábit autem pactum multis hebdómade una; et in dimídio hebdómadis defíciet hóstia et sacrifícium, et erit super alam abominatiónis vastátor et úsquedum consummátio et decrétum effundántur super vastatórem».

RESPONSORIUM

Bar 2, 16a; Dan 9, 18a; Ps 79 (80), 20

R. Próspice, Dómine, de domo sancta tua, et atténde in nos; inclína, Deus meus, aurem tuam et audi; * Aperi óculos tuos et vide desolatiónem nostram.
V. Dómine Deus virtútum, convérte nos, et illústra fáciem tuam, et salvi érimus. * Aperi óculos tuos et vide desolatiónem nostram.

LECTIO ALTERA

E Libris Insinuatiónum divínæ pietátis sanctæ Gertrúdis vírginis

(Lib. 2, 23, 1. 3. 5. 8. 10: Sch 139, 330-349)

Cogitasti super me cogitationes pacis

     Benedícat tibi ánima mea, Dómine Deus, creátor meus, benedícat tibi ánima mea, et ex medúllis intimárum meárum confiteántur tibi miseratiónes tuæ, quibus incontinentíssima píetas tua tam indébite circumvénit me! Grátias ago, ut undecúmque possum, imménsæ misericórdiæ tuæ, cum qua laudans glorífico longánimem patiéntiam tuam, qua dissimulásti, cum annos omnes infántiæ et puerítiæ, adulescéntiæ et iuventútis meæ, usque pæne ad finem vigésimi quinti anni tam cæcáta deméntia pertransírem, ut cogitatiónibus, verbis et factis perfícerem absque remorsióne consciéntiæ, ut mihi nunc vidétur, omne quod libébat, ubicúmque licébat, non te præcavénte, sive per naturáliter mihi ínsitam mali detestatiónem et boni delectatiónem, sive per exteriórem proximórum redargutiónem, ac si pagána inter pagános vixíssem, et numquam intellexíssem quod tu, Deus meus, vel bonum remuneráres vel malum puníres; cum tamen ab infántia, a quinto scílicet anno, me inter devotíssimos amícos tuos in triclínio sanctæ religiónis tibi elégeris habilitári.
     Unde pro emendatióne óffero tibi, Pater amantíssime, omnem passiónem tui dilectíssimi Fílii, ab illa hora qua in præsépio super fenum reclinátus vagítum dedit, et deínceps pértulit per infantíles necessitátes, pueríles deféctus, adulescentíles adversitátes et iuveníles passiónes, usque post horam illam qua, inclináto cápite, in cruce cum clamóre válido spíritum emísit. Item in suppletiónem ómnium neglegentiárum meárum, óffero tibi, Pater amantíssime, omnem conversatiónem illam sanctíssimam, quæ in ómnibus cogitatiónibus, verbis et factis perfectíssima ab hora qua missus ab arce throni introívit in regiónem nostram tuus Unigénitus, usque post illam horam qua tuis patérnis vúltibus præsentávit glóriam carnis victrícis.
     Pro gratiárum actióne, in profundíssimam abýssum humilitátis me demérgens, cum superexcellénti misericórdia tua simul colláudo et adóro illam dulcíssimam benignitátem qua, me sic depérdite vivénte, tu, Pater misericordiárum, cogitásti super me cogitatiónes pacis et non afflictiónis, quómodo scílicet me sic multitúdine et magnitúdine beneficiórum tuórum exaltáres. Addidísti étiam inter hæc mihi inæstimábilem amicítiæ familiaritátem impéndere, divérsis modis illam nobilíssimam arcam divinitátis, scílicet deificátum Cor tuum præbéndo in cópiam ómnium delectatiónum meárum.
     Insuper tam fidélibus promissiónibus allexísti ánimam meam, quáliter mihi in morte et post mortem velles benefácere; quod iure étiam si nullum áliud donum a te habérem; pro hoc solo iúgiter viva spe anheláret ad te cor meum.

RESPONSORIUM


R. In caritáte perpétua diléxit Gertrúdem Dóminus; ídeo attráxit eam ab infántia et duxit in solitúdinem. * Et locútus est ad cor eius.
V. Sponsávit eam sibi in sempitérnum, in fide et in misericórdia.* Et locútus est ad cor eius.

PSALMODIA

Ant. 1 Audítam fac mihi mane misericórdiam tuam, Dómine.

Psalmus 142 (143), 1-11
In angustiis oratio

Non iustificatur homo ex operibus legis nisi per fidem Iesu Christi. (Gal 2, 16)

1 Dómine, exáudi oratiónem meam, †
      áuribus pércipe obsecratiónem meam in veritáte tua; *
      exáudi me in tua iustítia.
2 Et non intres in iudícium cum servo tuo, *
      quia non iustificábitur in conspéctu tuo omnis vivens. –

3 Quia persecútus est inimícus ánimam meam, †
      contrívit in terra vitam meam, *
      collocávit me in obscúris sicut mórtuos a sǽculo.
4 Et anxiátus est in me spíritus meus, *
      in médio mei obríguit cor meum.
5 Memor fui diérum antiquórum, †
      meditátus sum in ómnibus opéribus tuis, *
      in factis mánuum tuárum recogitábam.
6 Expándi manus meas ad te, *
      ánima mea sicut terra sine aqua tibi. –

7 Velóciter exáudi me, Dómine; *
      defécit spíritus meus.
   Non abscóndas fáciem tuam a me, *
      ne símilis fiam descendéntibus in lacum.
8 Audítam fac mihi mane misericórdiam tuam, *
      quia in te sperávi.
   Notam fac mihi viam, in qua ámbulem, *
      quia ad te levávi ánimam meam.
9 Eripe me de inimícis meis, *
      Dómine, ad te confúgi.
10 Doce me fácere voluntátem tuam, *
      quia Deus meus es tu. –

   Spíritus tuus bonus dedúcet me in terram rectam; *
11   propter nomen tuum, Dómine, vivificábis me.
   In iustítia tua *
      edúces de tribulatióne ánimam meam.

     12  [Et in misericordia tua disperdes inimicos meos; †
          et perdes omnes, qui tribulant animam meam, *
          quóniam ego servus tuus sum.]

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1 Audítam fac mihi mane misericórdiam tuam, Dómine.

Ant. 2 Declinábit Dóminus super Ierúsalem flúvium pacis.

Canticum
Consolatio et gaudium in civitate sancta
Is 66, 10-14a
Illa, quae sursum est Ierusalem, libera est, quæ est mater nostra (Gal 4, 26).

10 Lætámini cum Ierúsalem et exsultáte in ea, *
       omnes, qui dilígitis eam;
    gaudéte cum ea gáudio, *
       univérsi, qui lugebátis super eam,
11 ut sugátis et repleámini *
       ab úbere consolatiónis eius,
    ut mulgeátis et delíciis affluátis *
       ex ubéribus glóriæ eius. –

12 Quia hæc dicit Dóminus: †
       «Ecce ego dírigam ad eam quasi flúvium pacem, *
       et quasi torréntem inundántem glóriam géntium.
    Sugétis, in ulnis portabímini, *
       et super génua blandiéntur vobis.–

13 Quómodo si quem mater consolátur, †
       ita ego consolábor vos; *
       et in Ierúsalem consolabímini.
14 Vidébitis, et gaudébit cor vestrum, *
       et ossa vestra quasi herba germinábunt».

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 2 Declinábit Dóminus super Ierúsalem flúvium pacis.

Ant. 3 Deo nostro iucúnda sit laudátio.

Psalmus 146 (147A), 1-11
Domini potentia et bonitas

Te Deum laudamus, te Dominum confitemur.

1 Laudáte Dóminum, quóniam bonum est psállere Deo nostro, *
      quóniam iucúndum est celebráre laudem. –

2 Ædíficans Ierúsalem Dóminus, *
      dispérsos Israélis congregábit.
3 Qui sanat contrítos corde *
      et álligat plagas eórum;
4 qui númerat multitúdinem stellárum *
      et ómnibus eis nómina vocat.
5 Magnus Dóminus noster et magnus virtúte, *
      sapiéntiæ eius non est númerus.
6 Susténtat mansuétos Dóminus, *
      humílians autem peccatóres usque ad terram. –

7 Præcínite Dómino in confessióne, *
      psállite Deo nostro in cíthara.
8 Qui óperit cælum núbibus *
      et parat terræ plúviam.
   Qui prodúcit in móntibus fenum *
      et herbam servitúti hóminum.
9 Qui dat iuméntis escam ipsórum *
      et pullis corvórum invocántibus eum.
10 Non in fortitúdine equi delectátur, *
      nec in tíbiis viri beneplácitum est ei.
11 Beneplácitum est Dómino super timéntes eum *
      et in eis, qui sperant super misericórdia eius.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3 Deo nostro iucúnda sit laudátio.

LECTIO BREVIS

Cant 8, 7
Aquæ multæ non potuérunt exstínguere caritátem, nec flúmina óbruent illam; si déderit homo omnem substántiam domus suæ pro dilectióne, quasi nihil despícient eum.

RESPONSORIUM BREVE
V. Tibi dixit cor meum: * Quæsívi vultum tuum.
R. Tibi dixit cor meum: * Quæsívi vultum tuum.
V. Vultum tuum, Dómine, requíram.
R. Quæsívi vultum tuum.
V. Glória Patri et Fílio * et Spirítui Sancto.
R. Tibi dixit cor meum: * Quæsívi vultum tuum.

BENEDICTUS

Ad Benedictus, ant.
Pro virgine et martyre: Beáta virgo, quæ, ábnegans semetípsam et tollens crucem suam, Dóminum æmuláta est, vírginum sponsum martyrúmque príncipem.
Pro virgine: Ecce prudens virgo migrávit ad Christum, fulgens inter choros vírginum sicut sol in virtúte cælésti.

De Messia eiusque præcursore

Lc 1, 68-79

68 Benedíctus Dóminus Deus Israel, *
      quia visitávit et fecit redemptiónem plebi suæ

69 et eréxit cornu salútis nobis *
      in domo David púeri sui,

70 sicut locútus est per os sanctórum, *
      qui a sǽculo sunt, prophetárum eius,

71 salútem ex inimícis nostris *
      et de manu ómnium, qui odérunt nos;

72 ad faciéndam misericórdiam cum pátribus nostris *
      et memorári testaménti sui sancti,

73 iusiurándum, quod iurávit ad Abraham patrem nostrum, *
      datúrum se nobis,

74 ut sine timóre, de manu inimicórum liberáti, *
      serviámus illi

75 in sanctitáte et iustítia coram ipso *
      ómnibus diébus nostris.

76 Et tu, puer, prophéta Altíssimi vocáberis: *
      præíbis enim ante fáciem Dómini paráre vias eius,

77 ad dandam sciéntiam salútis plebi eius *
      in remissiónem peccatórum eórum,

78 per víscera misericórdiæ Dei nostri, *
      in quibus visitábit nos óriens ex alto,

79 illumináre his, qui in ténebris et in umbra mortis sedent *
      ad dirigéndos pedes nostros in viam pacis.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ad Benedictus, ant.
Pro virgine et martyre: Beáta virgo, quæ, ábnegans semetípsam et tollens crucem suam, Dóminum æmuláta est, vírginum sponsum martyrúmque príncipem.
Pro virgine: Ecce prudens virgo migrávit ad Christum, fulgens inter choros vírginum sicut sol in virtúte cælésti.

PRECES
Christo, vírginum sponso et corónæ, lætis vócibus iubilémus et devóte eum exorémus, dicéntes:
     Iesu, coróna vírginum, audi nos.

Christe, quem sanctæ vírgines ut únicum sponsum dilexérunt,
concéde ut nihil a tua caritáte nos séparet.
Qui Maríam, matrem tuam, regínam vírginum coronásti,
da nos, eius intercessióne, cordis puritáte tibi iúgiter famulári.
Per intercessiónem ancillárum tuárum, quæ íntegro et indivíso corde semper de te sollícitæ fuérunt, ut essent sanctæ córpore et spíritu,
præsta ut figúra huius mundi, quæ prǽterit, nos a te numquam ábstrahat.
Dómine Iesu, sponse, quem vírgines sapiéntes adventúrum exspectábant,
concéde nobis, ut in spe vigilántes te præstolémur.
Per intercessiónem sanctæ N., quæ virgo fuit sápiens et de número prudéntum,
præsta nobis innocéntiam vitæ et sapiéntiam.

Pater noster, qui es in cælis,
sanctificétur nomen tuum;
advéniat regnum tuum;
fiat volúntas tua, sicut in cælo et in terra.
Panem nostrum cotidiánum da nobis hódie;
et dimítte nobis débita nostra,
sicut et nos dimíttimus debitóribus nostris;
et ne nos indúcas in tentatiónem;
sed líbera nos a malo.

Pater noster.....


ORATIO
Deus, qui iucúndam tibi mansiónem in corde beátæ Gertrúdis vírginis præparásti, ipsíus intercessióne, cordis nostri ténebras cleménter illústra, ut te in nobis præséntem et operántem lætánter experiámur. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.

    Deinde, si præest sacerdos vel diaconus, populum dimittit, dicens:

Dóminus vobíscum.
R. Et cum spíritu tuo.
Benedícat vos omnípotens Deus,
Pater, et Fílius, et Spíritus Sanctus.
R. Amen.

    Vel alia formula benedictionis, sicut in Missa.
    Et, si fit dimissio, sequitur invitatio:

Ite in pace. 
R. Deo grátias. 

    Absente sacerdote vel diacono, et in recitatione a solo, sic concluditur:

Dóminus nos benedícat,
et ab omni malo deféndat,
et ad vitam perdúcat ætérnam.
R. Amen.

Breviarium Romanum

textus in versione electronica © 2000-2023 Ing. Karel Mracek Dr.h.c. (fr. Pavel, diaconus, CZ)