lat

BREVIARIUM ROMANUM

10 iunius 2022
Pro O.P.: B. Ioannis Dominici, episcopi, memoria ad libitum


Anno circiter 1355 Florentiae natus, adulescens 17 annorum Ordinem amplexus est in conventu Sanctæ Mariæ Novellae. Reformationi a Raimundo de Capua post pestem nigram anni 1348 inceptae quam maxime favit et in plurimis cœnobiis illam statuit ita ut « primus suscitator observantiae regularis in Italia existeret ». ‘Anno 1395, Venetiis cum aliquibus discipulis sanctae Catharinæ Senensis, quam magna veneratione prosequebatur, monasterium Corporis Christi pro monialibus dominicanis condidit. Eius apostolatus repente interruptus fuit anno 1399 iussu magistratuum quorum interdictum neglexerat.
Per quinque annos expulsus, Florentiam profectus est ubi praedicationi totum se dedit facundia et animarum zelo praeclarus. Sollicitudine affectus quaestionibus fidei ac moralis ab humanismo sui temporis positis, librum composuit qui inscribitur Lucula noctis fundamentum exponens educa tionis christianæ. Romam a Florentinis delegatus anno 1406, ut de schismate tractaret, fiduciam sibi acquisivit Gregorii XII nuper electi qui Ioannem consiliarium suum fecit et anno 1408 archiepiscopum Ragusinum et cardinalem a titulo Sancti Xisti nominavit.
Prudentem ac fidelem se praebuit temporibus étiam aerumnosis Concilii Constantiensis. A novo papa Martino V pariter fiducia donatus, missus est legatus in Bohemiam et in Hungariam ad laborandum contra haeresim a Ioanne Hus nuncupatam. His in negotiationibus mortuus est Budæ, die 10 iunii anno 1419. Gregorius XVI cultum illi tributum confirmavit, die 9 aprilis 1832.


AD OFFICIUM LECTIONIS

V. Deus, in adiutórium meum inténde.
R. Dómine, ad adiuvándum me festína.

Glória Patri et Fílio et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper
et in sǽcula sæculórum. Amen. Allelúia.

HYMNUS

Christe, pastórum caput atque princeps,
géstiens huius celebráre festum,
débitas sacro pia turba psallit
  cármine laudes,

Strénuum bello púgilem supérni
chrísmatis pleno tuus unxit intus
Spíritus dono, posuítque sanctam
  páscere gentem.

Hic gregis ductor fuit atque forma,
lux erat cæco, mísero levámen,
próvidus cunctis pater omnibúsque
  ómnia factus.

Christe, qui sanctis méritam corónam
reddis in cælis, dócili magístrum
fac sequi vita, similíque tandem
  fine potíri.

Æqua laus summum célebret Paréntem
teque, Salvátor, pie rex, per ævum;
Spíritus Sancti résonet per omnem
  glória mundum. Amen.

PSALMODIA

Ant. 1 Ne in ira tua corrípias me, Dómine.

Psalmus 37 (38)
Obsecratio peccatoris in extremo periculo constituti

Stabant omnes noti eius a longe. (Lc 23, 49)

I (2-5)

2 Dómine, ne in furóre tuo árguas me, *
      neque in ira tua corrípias me,

3 quóniam sagíttæ tuæ infíxæ sunt mihi, *
      et descéndit super me manus tua. –

4 Non est sánitas in carne mea a fácie indignatiónis tuæ, *
      non est pax óssibus meis a fácie peccatórum meórum.

5 Quóniam iniquitátes meæ supergréssæ sunt caput meum *
      et sicut onus grave gravant me nimis.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1 Ne in ira tua corrípias me, Dómine.

Ant. 2 Dómine, ante te omne desidérium meum.

II (6-13)

6 Putruérunt et corrúpti sunt livóres mei *
      a fácie insipiéntiæ meæ.

7 Inclinátus sum et incurvátus nimis; *
      tota die contristátus ingrediébar. –

8 Quóniam lumbi mei impléti sunt ardóribus, *
      et non est sánitas in carne mea.

9 Afflíctus sum et humiliátus sum nimis, *
      rugiébam a gémitu cordis mei. –

10 Dómine, ante te omne desidérium meum, *
       et gémitus meus a te non est abscónditus.

11 Palpitávit cor meum, derelíquit me virtus mea, *
       et lumen oculórum meórum, et ipsum non est mecum. –

12 Amíci mei et próximi mei procul a plaga mea stetérunt, *
       et propínqui mei de longe stetérunt.

13 Et láqueos posuérunt, qui quærébant ánimam meam, †
       et, qui requirébant mala mihi, locúti sunt insídias *
       et dolos tota die meditabántur.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 2 Dómine, ante te omne desidérium meum.

Ant. 3 Iniquitátem meam annuntiábo tibi; ne derelínquas me, Dómine, salus mea.

III (14-23)

14 Ego autem tamquam surdus non audiébam *
       et sicut mutus non apériens os suum;

15 et factus sum sicut homo non áudiens *
       et non habens in ore suo redargutiónes. –

16 Quóniam in te, Dómine, sperávi, *
       tu exáudies, Dómine Deus meus.

17 Quia dixi: "Nequándo supergáudeant mihi; *
       dum commovéntur pedes mei, magnificántur super me." –

18 Quóniam ego in lapsum parátus sum, *
       et dolor meus in conspéctu meo semper.

19 Quóniam iniquitátem meam annuntiábo *
       et sollícitus sum de peccáto meo. –

20 Inimíci autem mei vivunt et confirmáti sunt, *
       et multiplicáti sunt, qui odérunt me iníque.

21 Retribuéntes mala pro bonis detrahébant mihi *
       pro eo quod sequébar bonitátem. –

22 Ne derelínquas me, Dómine; *
       Deus meus, ne discésseris a me.
    Festína in adiutórium meum, *
       Dómine, salus mea.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3 Iniquitátem meam annuntiábo tibi; ne derelínquas me, Dómine, salus mea.

V. Oculi mei defecérunt in desidério salutáris tui.
R. Et elóquii iustítiæ tuæ.

LECTIO PRIOR

De libro Iósue

10,1-14; 11,15-17
Populus Dei possidet terram

     Cum audísset Adonísedec rex Ierúsalem, quod cepísset Iósue Hai et subvertísset eam — sicut enim fécerat Iéricho et regi eius, sic fecit Hai et regi illíus — et quod pacem fecíssent Gabaonítæ cum Israel et essent in médio eórum, timuérunt valde. Urbs enim magna erat Gábaon, sicut una regálium civitátum, et maior óppido Hai, omnésque viri eius bellatóres fortíssimi. Misit ergo Adonísedec rex Ierúsalem ad Oham regem Hebron et ad Pharam regem Iérimoth, ad Iaphía quoque regem Lachis et ad Dabir regem Eglon dicens: «Ascéndite ad me et ferte præsídium, ut expugnémus Gábaon, quia fecit pacem cum Iósue et fíliis Israel». Congregáti ígitur ascendérunt quinque reges Amorræórum, rex Ierúsalem, rex Hebron, rex Iérimoth, rex Lachis, rex Eglon simul cum exercítibus suis; et castrametáti sunt circa Gábaon oppugnántes eam.
     Habitatóres autem Gábaon misérunt ad Iósue, qui tunc morabátur in castris apud Gálgalam, et dixérunt ei: «Ne rétrahas manus tuas ab auxílio servórum tuórum! Ascénde cito et líbera nos ferque præsídium: convenérunt enim advérsum nos omnes reges Amorræórum, qui hábitant in montánis». Ascendítque Iósue de Gálgalis, et omnis exércitus bellatórum cum eo, viri fortíssimi. Dixítque Dóminus ad Iósue: «Ne tímeas eos! In manus enim tuas trádidi illos; nullus tibi ex eis resístere póterit». Irruit ítaque Iósue super eos repénte tota ascéndens nocte de Gálgalis, et conturbávit eos Dóminus a fácie Israel; contrivítque plaga magna in Gábaon ac persecútus est per viam ascénsus Béthoron et percússit usque Azéca et Macéda. Cumque fúgerent fílios Israel et essent in descénsu Béthoron, Dóminus misit super eos lápides magnos de cælo usque Azéca, et mórtui sunt multo plures lapídibus grándinis, quam quos gládio percússerant fílii Israel.
     Tunc locútus est Iósue Dómino in die, qua trádidit Amorrǽum in conspéctu filiórum Israel, dixítque coram Israel: «Sol, in Gábaon ne moveáris, et, luna, in valle Aialon». Steterúntque sol et luna, donec ulciscerétur se gens de inimícis suis.
     Nonne scriptum est hoc in libro Iusti? Stetit ítaque sol in médio cæli et non festinávit occúmbere spátio uníus fere diéi. Non fuit ántea et póstea sicut dies illa, obœdiénte Dómino voci hóminis, quia Dóminus pugnávit pro Israel.
     Sicut præcéperat Dóminus Móysi servo suo, ita præcépit Móyses Iósue, et ille univérsa complévit; non prætériit de univérsis mandátis ne unum quídem verbum, quod iússerat Dóminus Móysi.
     Cepit ítaque Iósue omnem terram hanc, montánam et Nageb terrámque Gosen et Séphelam et Arabam montémque Israel et campéstria eius, a monte Calvo, qui ascéndit Seir, usque Baálgad in planítie Líbani subter montem Hermon; omnes reges eórum cepit, percússit et occídit.

RESPONSORIUM

Ez 34,13.15

R. Congregábo oves de terris et indúcam eas in terram suam;;* Et pascam eas in móntibus Israel in rivis et in cunctis sédibus terræ.
V. Ego pascam oves meas et ego eas accubáre fáciam. * Et pascam eas in móntibus Israel in rivis et in cunctis sédibus terræ.

LECTIO ALTERA

E libro beáti Ioánnis Domínici epíscopi De amóre caritátis

(Capp. 39-40: ed. A. Ceruti, Bologna 1889, pp. 464-474)

Maior autem est caritas

     Fides et spes ad hómines tantum ratiónem habent, cáritas in Deo; fides montes tradúcere potest, cáritas autem montes cælum terrámque creat; fides creatúram hortátur ut díligens ad paradísum conténdere nitátur; cáritas Deum rogat ut ardens in terram descéndat ita ut homo via caritátis suæ in cælum pervéniat.
     [Fides dicit: servi, homo, Deo .tuo, sicut débitum est; dicit cáritas: fac te, Deus, hóminem atque hómini servi qui tibi debet plura quam habet.
     Dicit fides: homo pulsa cælum ut tibi aperiátur. Dicit cáritas: Deus, frange cælum ut homo cælum apértum invéniat. Fides docet hóminem propter Dei amórem mori, cáritas Deum invítat ut Deus pro hómine moriátur et homo pro Deo suo. Fides hómini Deum a longe osténdit, cáritas hóminem ad Deum affert et quæ Deum hóminem fecit, et hunc Deum facit.]
     Fides tantum dómina est quia hic tantum regnat ubi non habémus manéntem civitátem sed exspectámus futúram; cáritas autem imperátrix est cæli et terræ. Fides agrícola est, cáritas civis. Fides imperátrix est multárum humílium creaturárum, cáritas angelórum; fides supra servos est, cáritas supra fílios diléctos sanctósque.
     Hoc bene consídera. Si in sole esset univérsus velut noster, a quo ipse illuminarétur, calefíeret, lætificarétur, dirigerétur? Minime quidem rádiis, sed esséntia eius tantum, quia sol in esséntia sua univérsum illum totum cóntinet. Univérsum nostrum illúminat, caléfacit, lætificat, dírigit non seípso — ad nos enim veníre nequit — sed rádio suo quem ad nos mittit. Rátio ígitur quare sol rádio suo hæc perfíciat est quia ad nos veníre nequit. Ita et multo magis de Deo cógita.
     Pater velut sol rádium suum gignit, Verbum vidélicet ætérnum et essentiále. Pater Verbúmque, velut sol ac rádium æstum essentiálem prodúcunt, hoc est Spíritum Sanctum, ita ut sol iste divínus poténtia lux ignísque sit, Pater, Fílius et Spíritus Sanctus, poténtia véritas et cáritas, Deus unus et tres persónæ; et sol iste divínus totus est potens, totus lucens, totus ardens. Non tres poténtiæ sed una; non tres luces sed una; non tres ignes sed unus.
     Hic nihilóminus parvum dúbium óritur. Dictum est quod nos omnes in Deo sumus et Deus cáritas est; ígitur vidéri potest quod omnes in caritáte su¬mus, et ita omnes sumus in veritáte et omnes in vera poténtia sumus. Hoc autem falsum est quia pauci sunt in caritáte; multi contra in erróre ac mendácio versántur, et plures débiles sunt et fragilitáte reténti.
     Primum autem exémplo respóndeo: multi pisces in sole sunt sed aqua coopérti et non concaléscunt; multi cæci in luce consístunt et non vident; multa vasa cibum cóntinent et non edunt. Vide ígitur quóniam non súfficit esse in loco áliquo ad loci virtútem participándam, sine débita dispositióne. Ægrótus sine utilitáte cómedit, mórtuus in igne pósitus calórem non pércipit. Etsi quis in sole consístit et frigidíssima aqua sine intermissióne respérgere se facit, non concaléscit sed sine intermissióne cóntremit.
     Ita, etsi pósiti in igne divíno sumus — qui non corpus caléfacit, sed ánimam incéndit — nullum de hoc divíno igne benefícium accípimus si grándinem carnis, gláciem mundi, ventum tentatiónis super ánimam inícere quis non désinat. Ex his prædíctis necésse est ánimam remótam habeámus nec quisquam erit qui a calóre eius abscondátur, sicut Psalmísta dicit.

RESPONSORIUM

1 Tim 1, 12. 5; 2 Tim 2, 3

R. Grátias ago ei, qui me confortávit, Christo Iesu Dómino meo, * Quia me fidélem existimávit, ponens in ministério.
V. In caritáte de corde puro et consciéntia bona et fide non ficta, sicut bonus miles Christi laborávi. * Quia me fidélem existimávit, ponens in ministério.

Vel alia:

E Tractátu beáti Ioánnis Domínici epíscopi De obligatióne Constitutiónum in Ordine prædicatórum

(Ed. R. Creytens: AFP 23, 1953, pp. 207-208; 230-232)

Verbis professionis Deus, beata Maria et beatus Dominicus sicut vades sponsionis præponuntur et quasi fideiussores donantur

     Ad artículum: an Constitutiónes Fratrum prædicatórum óbligent suos professóres, indúbie respondéndum est quod sic. Hoc enim notum est tam ex textu ordinánte, mandánte, præcipiénte et prohibénte quam ex ratione.
     Verum in prólogo dictárum constitutiónum dícitur: « Nólumus quod prædíctæ constitutiónes óbligent nos ad culpam sed ad pœnam, nisi propter præcéptum vel contémptum ». Quisquis autem créditur secúndum se obligári ad id quod suæ salúti et iustæ commoditáti est magis propínquum.
     Quæro quid per professiónem importétur per primum, cum dicit: « Promitto obœdiéntiam Deo»? Numquid sensus erit: Deo et céteris sanctis qui sequúntur, obœdíre promítto secúndum régulam et constitutiónes, aut simplíciter Deo ad obœdiéndum se obligáre de novo? Si primo modo, aut hoc est legem impónere Deo, quod non possit sibi áliud imperáre quam sit in illis scriptum, aut se obligáre per votum ad observántiam régulæ et constitutiónum. Primum est derisíbile et nugatórium, secúndum est formidábile et nimis obligatórium.
     Quidquid autem sit sentiéndum de obœdiéntia Deo per professiónem illam promíssa, quid dicémus de Vírgine gloriósa, quia addit: « et beátæ Maríæ »? Sive de prætéritis sive de futúris imperándis ab ipsa id exponátur, ad rem non pertinére sciétur.
     Tandem addit: « et beáto Domínico ». Utinam sic crederémus profitéri, ut institútis beáti Patris Domínici, vita et verbis expréssis, scirémus nos obligátos! Nam floréret spatiósus Ordo Domínici rosis et líliis, víolis cum croco, et sicut cynnamómum et bálsamum aromatízans daret suavitátem odóris, contínue egrédiens de desérto, sicut vírgula fumi ex aromátibus myrrhæ et thuris et univérsi púlveris pigmentárii!
     Dicámus ígitur hos tres, verbis professiónis, sicut vades sponsiónis præpóni et recipiénti profiténtes quasi fideiusisóres donári, secúndum quod in contráctibus spirituálibus consuévit servári tam in Véteri quam in Novo Testaménto. Hos lædit et quasi negat proféssus si tribus illis téstibus advocátis, quæ promíttit non servat, et contra se eos próvocat in iudício.
     Et vide quam notánter tria vota cum suis circumstántiis professúrus, tres illos, Deum, beátam Maríam et beátum Domínicum tantum indúcit, et non beátum Augustínum, secúndum cuius régulam principáliter profitétur. Nam beátus Augustínus non fuit sine possessiónibus quoad primum; non castus ante baptísmum sed de concubína prolem, nómine Adeodátum, suscépit quoad secúndum; et non súbditus sed prælátus, áliis ímperans quoad tértium.
     [Sed tres illi, in his tribus votis, fuérunt potíssimi.
     Hoc patet de Hómine Deo, non habénte ubi caput reclináret, quoad paupertátem; vírgine de vírgine nato, quoad castitátem; qui non venit própriam voluntátem fácere sed Patris, quoad obœdiéntiam.
     Nota sunt hæc de Vade secúnda, quæ étiam puélla sive infántula, summi sacerdótis se súbdidit disciplinæ, et hoc quantum ad tértium; non cognóvit virum, semper inexpérta viri thori, et hoc quoad médium; tantúmque paupertátem diléxit, ut non posset émere agnum pro oblatióne fílii sui nupérrime a Magis ditíssime muneráta.
     At tértius asséssor, beátus Domínicus, altíssimæ paupertátis éxstitit patriárcha; virginitátem conservávit in ævum; et tantæ obœdiéntiæ bono flóruit férvidus amátor illíus, ut nollet, cum tamen esset sciéntia plenus et spíritu, conscríbere régulam sed elígere scriptam, ut obœdíret priúsquam obœirétur, et semper étiam magistrátui Ordinis renúntians, ávidus súbici fíliis suis per obœdiéntiæ salubérrimum bonum.]

RESPONSORIUM

2 Tim 1, 9. 10

R. Vocávit nos Deus vocatióne sua sancta, secúndum grátiam suam, quæ manifestáta est nunc * Per illuminatiónem Salvatóris nostri Iesu Christi.
V. Qui destrúxit mortem, illuminávit autem vitam in incorruptiónem. * Per illuminatiónem Salvatóris nostri Iesu Christi.

ORATIO

Orémus:
Deus, supémi consílii et caritátis largítor, qui, in conservánda Ecclésiæ unitáte promovendáque regulári observántia, Beátum Ioánnem epíscopum virtúte roborasti, eius intercessióne nobis concéde ut quæ sunt unitátis et pacis, iúgiter sectémur. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.

    Deinde, saltem in celebratione communi, additur acclamatio:

Benedicámus Dómino.
R. Deo grátias.

    Si Officium lectionis dicitur immediate ante aliam Horam, tunc initio prædicti Officii præponi potest hymnus huic Horæ congruus; in fine vero omittuntur oratio et acclamatio Benedicámus Dómino., atque initio sequentis Horæ omittitur versus introductorius cum Glória Patri.

Breviarium Romanum

textus in versione electronica © 2000-2023 Ing. Karel Mracek Dr.h.c. (fr. Pavel, diaconus, CZ)