BREVIARIUM ROMANUM

15 november 2023
Pro O.P.: S. Alberti Magni, episcopi et Ecclesiæ doctoris, festum

Episcopus Ratisbonensis consecratus anno 1260, muneri post duos annos abrenuntiavit se indignum existimans. Studio denuo deditus peregrinavit Wursburgum, Strasburgum, Coloniam. Sanctorum sapientiam cum humana scientia mirifice coniunxit, scriptis et magisterio eminenter clarus, morum vero integritate ac pastorali caritate clarior. Eximia quoque pietate in Eucharistiæ sacramentum et in Deiparam Virginem, quæ illum, ut traditur, ad perseverandum confortavit in sacro proposito, enituit. Insignia sacræ doctrinæ aliarumque scientiarum documenta reliquit, dignus qui « magnus » diceretur ac « doctor universalis ». Obiit die 15 novembris anno 1280 Coloniæ Agrippinæ [Köln]. Pius II anno 1459 inter sanctissimos doctores Ecclesiæ Albertum annumeravit. Pius XI die 16 decembris 1931 sanctum declaravit ac Pius XII patronum scientiarum naturalium cultoribus dedit.

V. Deus, in adiutórium meum inténde.
R. Dómine, ad adiuvándum me festína.

Glória Patri et Fílio et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper
et in sǽcula sæculórum. Amen. Allelúia.

HYMNUS

O clara lux Colóniæ,
Albérte, doctor óptime,
Thomæ magíster ínclite,
hymni tribútum súscipe.

Te sanctitátis lámpadem,
te veritátis índicem,
te caritáte flámmeum
vox prǽdicat fidélium.

Cunctos fidéles édoce
quæ sunt cadúca spérnere,
cunctásque mentes érige
ad vera cæli gáudia.

Nunc e supérna pátria
tuis adésto frátribus,
Petríque navem flúctibus
maris freméntis éripe.

Sit, Christe Rex piíssime,
iugis tibi victória,
Patri sit ac Paráclito
laudis perénne cánticum. Amen.

PSALMODIA

Ant. 1 Illi beáta María: Fili, fuge mundum et Fratrum Prædicatórum disciplínam apprehénde.

Accepit vitam, ut resurgeret, et longitudinem dierum in sǽculum sǽculi. (S. Irenæus)

² Dómine in virtúte tua lætábitur rex, *
      et super salutáre tuum exsultábit veheménter.
³ Desidérium cordis eius tribuísti ei *
      et voluntátem labiórum eius non denegásti.
⁴ Quóniam prævenísti eum in benedictiónibus dulcédinis; *
      posuísti in cápite eius corónam de auro puríssimo.
⁵ Vitam pétiit a te, et tribuísti ei, *
      longitúdinem diérum in sǽculum et in sǽculum sǽculi. –

⁶ Magna est glória eius in salutári tuo, *
      magnificéntiam et decórem impónes super eum;
⁷ quóniam pones eum benedictiónem in sǽculum sǽculi, *
      lætificábis eum in gáudio ante vultum tuum.
⁸ Quóniam rex sperat in Dómino
      et in misericórdia Altíssimi non commovébitur. –

     ⁹   [Inveniet manus tua omnes inimicos tuos, *
         dextera tua inveniet, qui te oderunt.
     ¹⁰  Pones eos ut clibanum ignis in tempore vultus tui: *
         Dominus in ira sua deglutiet eos, et devorabit eos ignis.
     ¹¹  Fructum eorum de terra perdes *
         et semen eorum de filiis hominum.
     ¹²  quóniam intenderunt in te mala, *
         cogitaverunt consilia: nihil potuerunt.
     ¹³  quóniam pones eos dorsum, *
         arcus tuos tendes in vultum eorum.]

¹⁴ Exaltáre, Dómine, in virtúte tua; *
      cantábimus et psallémus virtútes tuas.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1 Illi beáta María: Fili, fuge mundum et Fratrum Prædicatórum disciplínam apprehénde.

Ant. 2 In ómnibus opéribus digitórum Dei miram conspéxit magnificéntiam.

Laudes enuntiantur pro gestis Unigeniti. (S. Athanasius)

² Bonum est confitéri Dómino *
      et psállere nómini tuo, Altíssime,
³ annuntiáre mane misericórdiam tuam *
      et veritátem tuam per noctem,
⁴ in decachórdo et psaltério, *
      cum cántico in cíthara. –

⁵ Quia delectásti me, Dómine, in factúra tua, *
      et in opéribus mánuum tuárum exsultábo. –

⁶ Quam magnificáta sunt ópera tua, Dómine: *
      nimis profúndæ factæ sunt cogitatiónes tuæ.
⁷ Vir insípiens non cognóscet, *
      et stultus non intélleget hæc.
⁸ Cum germináverint peccatóres sicut fenum, *
      et florúerint omnes, qui operántur iniquitátem,
   hoc tamen erit ad intéritum in sǽculum sǽculi; *
⁹      tu autem altíssimus in ætérnum, Dómine. –

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 2 In ómnibus opéribus digitórum Dei miram conspéxit magnificéntiam.

Ant. 3 Altis ánimi sénsibus atque senténtiis veritátem in caritáte locútus est.

¹⁰ Quóniam ecce inimíci tui, Dómine, †
       quóniam ecce inimíci tui períbunt, *
       et dispergéntur omnes, qui operántur iniquitátem.
¹¹ Exaltábis sicut unicórnis cornu meum, *
       perfúsus sum óleo úberi.
¹² Et despíciet óculus meus inimícos meos, *
       et in insurgéntibus in me malignántibus áudiet auris mea. –

¹³ Iustus ut palma florébit, *
       sicut cedrus Líbani succréscet.
¹⁴ Plantáti in domo Dómini, *
       in átriis Dei nostri florébunt.
¹⁵ Adhuc fructus dabunt in senécta, *
       úberes et bene viréntes erunt,
¹⁶ ut annúntient quóniam rectus Dóminus, refúgium meum, *
       et non est iníquitas in eo.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3 Altis ánimi sénsibus atque senténtiis veritátem in caritáte locútus est.

V. Atténde tibi et doctrínæ: insta in illis.
R. Hoc fáciens et te ipsum salvum fácies et eos qui te áudiunt.

LECTIO PRIOR

De libro Sapiéntiæ

     Optávi, et datus est mihi sensus; et invocávi, et venit in me spíritus sapiéntiæ. Præpósui illam regnis et sédibus et divítias nihil esse duxi in comparatióne illíus; nec comparávi illi lápidem pretiósum, quóniam omne aurum in comparatióne illíus aréna est exígua, et tamquam lutum æstimábitur argéntum in conspéctu illíus. Super salútem et spéciem diléxi illam et propósui pro luce habére illam, quóniam inextinguíbile est lumen illíus.
     Venérunt autem mihi ómnia bona páriter cum illa, innumerábiles divítiæ in mánibus illíus, et lætátus sum in ómnibus, quóniam sapiéntia antecédit ista, et ignorábam quóniam horum ómnium mater est; quam sine fictióne dídici et sine invídia commúnico; divítias illíus non abscóndo. Infinítus enim thesáurus est homínibus; quem qui acquisiérunt, ad amicítiam in Deum se paravérunt propter disciplínæ dona commendáti.
     Deus dedit mihi horum, quæ sunt, sciéntiam veram, ut sciam dispositiónem orbis terrárum et virtútes elementórum, inítium et consummatiónem et medietátem témporum, vicissitúdinum permutatiónes et commutatiónes témporum, anni cursus et stellárum dispositiónes, natúras animálium et iras bestiárum, vim spírituum et cogitatiónes hóminum, differéntias virgultórum et virtútes radícum. Et, quæcúmque sunt abscónsa et manifésta, dídici; ómnium enim ártifex dócuit me sapiéntia.

RESPONSORIUM

LECTIO ALTERA

[***]

Ex Enarratiónibus in Matthǽi Evangélium sancti Albérti Magni epíscopi

     Funes cecidérunt mihi in præcláris: étenim heréditas mea præclára est mihi. Dixit Dóminus ad Aaron: ... Ego pars et heréditas tua in médio filiórum Israel. Péperit Sara, uxor Dómini mei, fílium dómino meo in senectúte sua: dedit et ómnia quæ habúerat.
     Sara princeps interpretáta, Ecclésia est: Fílius ætérni gáudii, flos et heres, ille est quem ex grátia per Ecclésiam Deus Pater génerat. In senectúte novissimórum tempórum: qui étiam ómnia in hereditáte dat quæcúmque umquam habúerat, quia se dando, ómnia donat quæ sua sunt. Non confúnditur Deus vocári Deus eórum. Pars mea Dóminus, dixit ánima mea: proptérea exspectábo eum.
     Hæc ígitur sunt, quæ sunt actus patérni indícia, in his quos Pater summus génerat per grátiam.
     Voluntárie génuit nos verbo veritátis, ut simus inítium áliquod creatúræ eius: in hoc énim nobis suae natúræ impréssit notam, et per cónsequens notítiam, quia omne quod cognóscitur, nota sua et notítia quam in ánima facit, cognóscitur.
     Ex notítia enim causátur fides, quæ ad Patrem áperit óculos; ex coniunctióne cáritas, quæ in Patrem figit óculos; ex afféctu quem ad nos habet, spes, quæ ad alta peténda érigit óculos: non enim sumus conténti parvis, sperántes in afféctu Patris. His ergo de causis dícitur: « Pater ».
     Nec potest non esse dulcis et familiáris orátio, quæ a familiaríssimo íncipit. Propter hoc in præcedéntibus dícitur esse nobíscum, et vidére nos in abscóndito, quia et familiáris est et dulcis: quia áliter ad ipsum non haberémus accéssum. Et ídeo Unigénitus, cuius spíritu adoptámur, dícitur esse in sinu Patris.

RESPONSORIUM

Vel alia:

Ex Tractátu de forma orándi sancto Albérto Magno epíscopo tribúto

     Nota quod nos præparáre debémus ad orándum. Hæc autem præparátio duplex est, scílicet remóta et propínqua.
     Præparátio remóta íterum duplex est, intérior et extérior. Intérior autem triplex est, prima scílicet consciéntiae purgátio: Si cor nostrum non reprehénderit nos, fidúciam habémus ad Deum, et quidquid petiérimus, accipiémus ab eo. Secúnda est mentis humiliátio, quia Dóminus respéxit in oratiónem humílium et non sprevit precem eórum. Tértia est iniuriárum remíssio. Cum stare voluéritis ad orándum dimíttite si quid habétis advérsus áliquem, ut et Pater vester qui in cælis est, dimíttat vobis peccáta vestra.
     Extérior præparátio simíliter triplex est, et quidem prima Dei præceptórum implétio, quia, sicut ait Isidórus, si quod præcépit Dóminus faciámus, id quod pétimus, sine dúbio impetrábimus. Secúnda est fratris offénsi reconciliátio: Si offers munus tuum ante altáre, et ibi recordátus fúeris, quia frater tuus habet áliquid advérsus te, rélinque ibi munus tuum ante altáre et vade prius reconciliári fratri tuo et tunc véniens ófferes munus tuum. Tértia est ieiuniórum et eleemosynárum, quibus orátio fulcítur, adhibítio; ut enim Isaías dícit: Frange esuriénti panem tuum et egénos vagósque induc in domum tuam, tunc invocábis et Dóminus exáudiet.
     Præparátio vero propínqua simíliter duplex est, scílicet item intérior et extérior. Intérior autem íterum triplex est, prima scílicet cordis ad se revocátio: Tu autem cum oráveris, intra in cubículum tuum, et clauso óstio ora Patrem tuum in abscóndito; ingréssus in cubículum est cordis ad se revocátio et óstii cláusio est eiúsdem cordis reténtio. Cor autem ad se revocáre est cogitatiónes et affectiónes extra se dispérsas intérius collígere.
     Secúnda est intentiónis ad Dóminum applicátio. Veráciter enim orámus, quando aliúnde non cogitámus. Purgándus est ítaque primum ánimus et temporálium rerum cogitatiónibus segregándus, ut pura ácies cordis ad Dóminum vere et simplíciter dirigátur. Cogitátio omnis carnális abscédat et sæculáris, nec quidquam áliud tunc ánimus cógitet quam id solum quod precátur. ídeo enim et sacérdos ante oratiónem, præfatióne præmíssa, parat fratrum corda, dicéndo: « Sursum corda », et illi respóndent: « Habémus ad Dóminum », ut claudátur contra adversárium pectus et soli Deo páteat, nec habeámus áliud in corde, áliud in voce.
     Quómodo enim audíri te a Deo póstulas, cum te ipse non áudias? Dóminum tui mémorem esse vis, cum tui memor ipse non sis! Hoc est maiestátem Dei neglegéntia oratiónis offéndere, hoc est vigiláre óculis et corde dormíre, cum débeat christiánus étiam cum dormit, corde vigiláre. Tértia est affectiónis devótæ in Deum provocátio, quæ máxime fit per meditatiónem circa nostram misériam et circa Dei bonitátem sive misericórdiam. In consideratióne nostræ misériæ discámus, quid nobis necésse sit pétere, in consideratióne Dei misericórdiæ, quo desidério debeámus postuláre.
     [Extérior autem præparátio consístit in tribus, scíicet in situ et hábitu et gestu. De situ certum est, quod licet oráre stando ac sedéndo et étiam iacéndo. Verúntamen in oratiónibus públicis opórtet nos in huiúsmodi serváre formam ab Ecclésia vel a maiórius nostris constitútam. De hábitu vero, nota quod orántem decet hábitus húmilis et abiéctus. De gestu porro nota, quod ad hunc pértinet génuum fléxio, mánuum expánsio, péctoris túnsio, oculórum et faciéi elevátio vel inclinátio, labiórum compréssio vel vocis emíssio, lacrimárum effúsio, gémitus, suspíria et huiúsmodi.]

RESPONSORIUM

Vel alia:

Ex Commentário sancti Albérti Magni epíscopi in Evangélium Lucæ

     Hoc fácite in meam commemoratiónem. In quo duo sunt notánda. Primum est iniúnctio usus huius sacraménti, quod notat quando dicit: Hoc fácite. Secúndum autem est quod sit memoriále abeúntis ad mortem pro nobis Dómini.
     Dicit ergo: Hoc fácite. Nihil enim utílius est iniúngi, nihil dúlcius, nihil salúbrius, nihil amabílius, nihil ætérnæ vitæ simílius iniúngi pótuit. Et hæc per síngula ostendúntur.
     Utile enim ad peccáti remissiónem, et ad grátiæ plenitúdinem est utilíssimum in vita. Hic, scílicet Pater spirítuum, érudit nos, ad id quod útile est in recipiéndo sanctificatiónem eius. Sanctificátio autem eius est in sacrificatióne eius, hoc est, cum se óbtulit in sacraménto, et Patri pro nobis, et nobis se óbtulit ad usum. Pro eis ego sanctífico meípsum. Christus, qui per Spíritum sanctum semetípsum óbtulit immaculátum Deo, emundábit consciéntiam nostram ab opéribus mórtuis ad serviéndum Deo vivénti.
     Nihil étiam dúlcius fácere póssumus. Quid enim dúlcius quam id in quo Deus totam suam ad nos osténdit dulcédinem? Parátum panem de cælo præstitísti illis sine labóre, omne delectaméntum in se habéntem et omnis sapóris suavitátem. Substántia enim tua dulcédinem tuam, quam in fílios habes, ostendébat et desérviens uniuscuiúsque voluntáti, ad quod quisque volébat, convertebátur.
     Nihil étiam salúbrius iniúngi póterat. Est enim hoc sacraméntum Ligni vitæ fructus, quem qui cum devotióne sincéræ fídei sumit, mortem non gustábit in ætérnum. Lignum vitæ est his qui apprehénderint eam: et qui tenúerit eam beátus. Qui mandúcat me et ipse vivet propter me.
     Nihil étiam amabílius iniúngi pótuit. Hoc enim sacraméntum et amóris et uniónis est effectívum. Amóris enim máximi indícium est seípsum dare in cibum. Si non dixérunt viri tabernáculi mei: Quis det de cárnibus eius ut saturémur? quasi dicat: tantum diléxi eos et ipsi me, quod ego in viscéribus eórum esse cupiébam, et ipsi me sic súmere, ut mihi incorporáti membra mea fíerent. Non enim intímius nec naturálius mihi uníri póterant et ego eis.
     Nihil étiam ætérnæ vitæ simílius iniúngi póterat. Ætérnæ enim vitæ continuátio ex hoc est quod Deus sua dulcédine seípsum ínfluit beáte vivéntibus.

RESPONSORIUM

HYMNUS

Te Deum laudámus: *
    te Dóminum confitémur.
Te ætérnum Patrem, *
    omnis terra venerátur.
Tibi omnes ángeli, *
    tibi cæli et univérsæ potestátes:
tibi chérubim et séraphim *
    incessábili voce proclámant:
Sanctus,* Sanctus,* Sanctus*
    Dóminus Deus Sábaoth.
Pleni sunt cæli et terra *
    maiestátis glóriæ tuæ.

Te gloriósus *
    Apostolórum chorus,
te prophetárum *
    laudábilis númerus,
te mártyrum candidátus *
    laudat exércitus.
Te per orbem terrárum *
    sancta confitétur Ecclésia,
Patrem *
    imménsæ maiestátis;
venerándum tuum verum *
    et únicum Fílium;
Sanctum quoque *
    Paráclitum Spíritum.

Tu rex glóriæ, *
    Christe.
Tu Patris *
    sempitérnus es Fílius.
Tu, ad liberándum susceptúrus hóminem, *
    non horruísti Vírginis úterum.
Tu, devícto mortis acúleo, *
    aperuísti credéntibus regna cælórum.
Tu ad déxteram Dei sedes, *
    in glória Patris.
Iudex créderis *
    esse ventúrus.
Te ergo quǽsumus, tuis fámulis súbveni, *
    quos pretióso sánguine redemísti.
Ætérna fac cum sanctis tuis *
    in glória numerári.

* Salvum fac pópulum tuum, Dómine, *
    et bénedic hereditáti tuæ.
Et rege eos, *
    et extólle illos usque in ætérnum.
Per síngulos dies *
    benedícimus te;
et laudámus nomen tuum in sǽculum, *
    et in sǽculum sǽculi.
Dignáre, Dómine, die isto *
    sine peccáto nos custodíre.
Miserére nostri, Dómine, *
    miserére nostri.
Fiat misericórdia tua, Dómine, super nos, *
    quemádmodum sperávimus in te.
In te, Dómine, sperávi: *
    non confúndar in ætérnum.

* Hæc ultima pars hymni ad libitum omitti potest.

ORATIO

Orémus:
Deus, qui beátum Albértum epíscopum in humána sapiéntia cum divína fide componénda magnum efecísti, da nobis, quǽsumus, ita eius magistérii inhærére doctrínis, ut per scientiárum progréssus ad profundiórem tui cognitiónem et amórem perveniámus. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.

    Deinde, saltem in celebratione communi, additur acclamatio:

Benedicámus Dómino.
R. Deo grátias.

    Si Officium lectionis dicitur immediate ante aliam Horam, tunc initio prædicti Officii præponi potest hymnus huic Horæ congruus; in fine vero omittuntur oratio et acclamatio Benedicámus Dómino., atque initio sequentis Horæ omittitur versus introductorius cum Glória Patri.

Breviarium Romanum

textus in versione electronica © 2000-2023 Ing. Karel Mracek Dr.h.c. (fr. Pavel, diaconus, CZ)