BREVIARIUM ROMANUM

16 september 2024
Ss. Cornelii, papæ, et Cypriani, episcopi, martyrum, memoria ad libitum

V. Deus, in adiutórium meum inténde.
R. Dómine, ad adiuvándum me festína.

Glória Patri et Fílio et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper
et in sǽcula sæculórum. Amen. Allelúia.

HYMNUS

Rex glorióse mártyrum,
coróna confiténtium,
qui respuéntes térrea
perdúcis ad cæléstia,

Aurem benígnam prótinus
appóne nostris vócibus;
tropǽa sacra pángimus,
ignósce quod delíquimus.

Tu vincis in martýribus
parcéndo confessóribus;
tu vince nostra crímina
donándo indulgéntiam.

Præsta, Pater piíssime,
Patríque compar Unice,
cum Spíritu Paráclito
regnans per omne sǽculum. Amen.

PSALMODIA

Ant. 1 Quam bonus Israel Deus, his qui recto sunt corde.

Beatus est qui non fuerit scandalizatus in me. (Mt 11, 6)

¹ Quam bonus rectis est Deus, *
      Deus his, qui mundo sunt corde!
² Mei autem pæne moti sunt pedes, *
      pæne effúsi sunt gressus mei,
³ quia zelávi super gloriántes, *
      pacem peccatórum videns. –

⁴ Quia non sunt eis impediménta, *
      sanus et pinguis est venter eórum.
⁵ In labóre mortálium non sunt *
      et cum homínibus non flagellántur. –

⁶ ídeo quasi torques est eis supérbia, *
      et tamquam induméntum opéruit eos violéntia.
⁷ Prodit quasi ex ádipe iníquitas eórum, *
      erúmpunt cogitatiónes cordis.
⁸ Subsannavérunt et locúti sunt nequítiam, *
      iniquitátem ab excélso locúti sunt. –

⁹ Posuérunt in cælo os suum, *
       et lingua eórum transívit in terra.
¹⁰ ídeo in alto sedent, *
       et aquæ plenæ non pervénient ad eos.
¹¹ Et dixérunt: "Quómodo scit Deus, *
       et si est sciéntia in Excélso?"
¹² Ecce ipsi peccatóres et abundántes in sǽculo *
       multiplicavérunt divítias.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1 Quam bonus Israel Deus, his qui recto sunt corde.

Ant. 2 Risus eórum in luctum convertétur, et gáudium in mærórem.

¹³ Et dixi: "Ergo sine causa mundávi cor meum *
       et lavi in innocéntia manus meas;
¹⁴ et fui flagellátus tota die, *
       et castigátio mea in matutínis." –

¹⁵ Si dixíssem: "Loquar ut illi," *
       ecce generatiónem filiórum tuórum prodidíssem.
¹⁶ Et cogitábam, ut cognóscerem hoc; *
       labor erat in óculis meis,
¹⁷ donec intrávi in sanctuárium Dei *
       et intelléxi novíssima eórum.
¹⁸ Verúmtamen in lúbrico posuísti eos, *
       deiecísti eos in ruínas. –

¹⁹ Quómodo facti sunt in desolatiónem! *
       Súbito defecérunt, periérunt præ horróre.
²⁰ Velut sómnium evigilántis, Dómine, *
       surgens imáginem ipsórum contémnes.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 2 Risus eórum in luctum convertétur, et gáudium in mærórem.

Ant. 3 Qui elóngant se a te, períbunt; mihi autem adhærére Deo bonum est.

²¹ Quia exacerbátum est cor meum, *
       et renes mei compúncti sunt;
²² et ego insípiens factus sum et nescívi: *
       ut iuméntum factus sum apud te.
²³ Ego autem semper tecum; *
       tenuísti manum déxteram meam.
²⁴ In consílio tuo dedúces me *
       et póstea cum glória suscípies me. –

²⁵ Quis enim mihi est in cælo? *
       Et tecum nihil vólui super terram.
²⁶ Defécit caro mea et cor meum; *
       Deus cordis mei, et pars mea Deus in ætérnum.
²⁷ Quia ecce, qui elóngant se a te, períbunt, *
       perdidísti omnes, qui fornicántur abs te.
²⁸ Mihi autem adhærére Deo bonum est, *
       pónere in Dómino Deo spem meam,
    ut annúntiem omnes operatiónes tuas *
       in portis fíliæ Sion.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3 Qui elóngant se a te, períbunt; mihi autem adhærére Deo bonum est.

V. Quam dúlcia fáucibus meis elóquia tua, Dómine.
R. Super mel ori meo.

LECTIO PRIOR

De libro Ezechiélis prophétæ

     In diébus illis locútus est Dóminus ad me, dicens: «Tu, fili hóminis, audi, quæcúmque loquor ad te, et noli esse exásperans, sicut domus exasperátrix est; áperi os tuum et cómede, quæcúmque ego do tibi». Et vidi, et ecce manus missa ad me, in qua erat involútus liber; et expándit illum coram me, qui erat scriptus intus et foris, et scriptæ erant in eo lamentatiónes et gémitus et væ.
     Et dixit ad me: «Fili hóminis, quodcúmque invéneris, cómede; cómede volúmen istud et vadens lóquere ad fílios Israel». Et apérui os meum, et cibávit me volúmine illo et dixit ad me: «Fili hóminis, venter tuus cómedet, et víscera tua complebúntur volúmine isto, quod ego do tibi». Et comédi illud, et factum est in ore meo sicut mel dulce.
     Et dixit ad me: «Fili hóminis, vade ad domum Israel et loquéris verba mea ad eos. Non enim ad pópulum profúndi sermónis et ignótæ linguæ tu mítteris, ad domum Israel; neque ad pópulos multos profúndi sermónis et ignótæ linguæ, quorum non possis audíre sermónes; et si ad illos mitteréris, ipsi audírent te. Domus autem Israel nolunt audíre te, quia nolunt audíre me; omnis quippe domus Israel dura fronte est et obstináto corde. Ecce dedi fáciem tuam valentiórem faciébus eórum et frontem tuam duriórem fróntibus eórum; ut adamántem et duriórem sílice dedi fáciem tuam: ne tímeas eos, neque métuas a fácie eórum, quia domus exásperans est». Et dixit ad me: «Fili hóminis, omnes sermónes meos, quos loquor ad te, assúme in corde tuo et áuribus tuis audi. Et vade, ingrédere ad transmigratiónem, ad fílios pópuli tui, et loquéris ad eos et dices eis: Hæc dicit Dóminus Deus; sive áudiant, sive contémnant».
     Cum autem pertransíssent septem dies, factum est verbum Dómini ad me dicens: «Fili hóminis, speculatórem dedi te dómui Israel; et áudies de ore meo verbum et commonébis eos ex me. Si, dicénte me ad ímpium: Morte moriéris, non commonúeris eum, neque locútus fúeris ei, ut avertátur a via sua ímpia et vivat, ipse ímpius in iniquitáte sua moriétur, sánguinem autem eius de manu tua requíram. Si autem tu commonúeris ímpium, et ille non fúerit convérsus ab impietáte sua et a via sua ímpia, ipse quidem in iniquitáte sua moriétur, tu autem ánimam tuam liberásti. Sed et si convérsus iustus a iustítia sua, fécerit iniquitátem, ponam offendículum coram eo; ipse moriétur, quia non commonuísti eum: in peccáto suo moriétur, et non erunt in memória iustítiæ eius, quas fecit; sánguinem vero eius de manu tua requíram. Si autem tu commonúeris iustum, ut non peccet iustus, et ille non peccáverit, vivens vivet, quia commonuísti eum et tu ánimam tuam liberásti».

RESPONSORIUM

LECTIO ALTERA

Dici potest alterutra ex sequentibus lectionibus:

Ex Epístolis sancti Cypriáni epíscopi et mártyris

     Cypriánus Cornélio fratri suo.
     Cognóvimus, frater caríssime, fídei ac virtútis vestræ testimónia gloriósa; et confessiónis vestræ honórem sic exsultánter accépimus, ut in méritis ac láudibus vestris nos quoque partícipes et sócios computémus. Nam cum nobis et Ecclésia una sit et mens iuncta et indivídua concórdia, quis non sacérdos in consacerdótis sui láudibus tamquam in suis própriis gratulétur? aut quæ fratérnitas non in fratrum gáudio ubíque lætétur?
     Exprimi satis non potest, quanta istic exsultátio fúerit et quanta lætítia, cum de vobis próspera et fórtia comperissémus: ducem te illic confessiónis frátribus exstitísse, sed et confessiónem ducis de fratrum confessióne crevísse; ut dum præcédis ad glóriam, féceris multos glóriæ cómites, et confessórem pópulum suáseris fíeri, dum primus parátus es pro ómnibus confitéri: ut non inveniámus quid prius prædicáre in vobis debeámus, utrúmne tuam promptam et stábilem fidem, an inseparábilem fratrum caritátem. Virtus illic epíscopi præcedéntis públice comprobáta est, adunátio sequéntis fraternitátis osténsa est. Dum apud vos unus ánimus et una vox est, Ecclésia omnis Romána conféssa est.
     Cláruit, frater caríssime, fides quam de vobis beátus Apóstolus prædicávit. Hanc laudem virtútis et róboris firmitátem iam tunc in spíritu prævidébat, et præcónio futurórum mérita vestra contéstans, dum paréntes laudat, fílios provocábat. Dum sic unánimes, dum fortes estis, magna et céteris frátribus unanimitátis et fortitúdinis exémpla tribuístis.
     Hortámur plane, quantum póssumus, frater caríssime, pro caritáte mútua qua nobis ínvicem cohærémus, ut quóniam providéntia Dómini monéntis instrúimur, et divínæ misericórdiæ consíliis salúbribus admonémur appropinquáre iam certáminis et agónis nostri diem, ieiúniis, vigíliis, oratiónibus insístere cum omni plebe non desinámus. Hæc sunt enim nobis arma cæléstia, quæ stare et perseveráre fórtiter fáciunt; hæc sunt muniménta spiritália et tela divína, quæ prótegunt.
     Mémores nostri ínvicem simus, concórdes atque unánimes, utrobíque pro nobis semper orémus, pressúras et angústias mútua caritáte relevémus.

Vel alia:

Ex Actis proconsuláribus de martýrio sancti Cypriáni epíscopi

     Die octáva décima calendárum octóbrium mane multa turba convénit ad Sexti, secúndum præcéptum Galérii Máximi procónsulis. Et ita idem Galérius Máximus procónsul eádem die Cypriánum sibi offérri præcépit in átrio Saucíolo sedénti. Cumque oblátus fuísset, Galérius Máximus procónsul Cypriáno epíscopo dixit: «Tu es Tháscius Cypriánus?». Cypriánus epíscopus respóndit: «Ego sum».
     Galérius Máximus procónsul dixit: «Tu papam te sacrílegæ mentis homínibus præbuísti?». Cypriánus epíscopus respóndit: «Ego».
     Galérius Máximus procónsul dixit: «Iussérunt te sacratíssimi imperatóres cæremoniári». Cypriánus epíscopus dixit: «Non fácio».
     Galérius Máximus ait: «Cónsule tibi». Cypriánus epíscopus respóndit: «Fac quod tibi præcéptum est; in re tam iusta, nulla est consultátio».
     Galérius Máximus collocútus cum concílio senténtiam vix et ægre dixit verbis huiúsmodi: «Diu sacrílega mente vixísti, et plúrimos nefáriæ tibi conspiratiónis hómines aggregásti, et inimícum te diis Románis et religiónibus sacris constituísti, nec te pii et sacratíssimi príncipes Valeriánus et Galliénus Augústi et Valeriánus nobilíssimus Cæsar ad sectam cæremoniárum suárum revocáre potuérunt. Et ídeo cum sis nequissimórum críminum auctor et sígnifer deprehénsus, eris ipse documénto his quos scélere tuo tecum aggregásti: sánguine tuo sanciétur disciplína». Et his dictis decrétum ex tabélla recitávit: «Tháscium Cypriánum gládio animadvérti placet». Cypriánus epíscopus dixit: «Deo grátias».
     Post hanc vero senténtiam turba fratrum dicébat: «Et nos cum ipso decollémur». Propter hoc tumúltus fratrum exórtus est, et multa turba eum prosecúta est. Et ita idem Cypriánus in agrum Sexti prodúctus est, et ibi se lacérna byrro exspoliávit, et genu in terra flexit, et in oratiónem se Dómino prostrávit. Et cum se dalmática exspoliásset et diacónibus tradidísset, in línea stetit et cœpit spiculatórem sustinére.
     Cum venísset autem spiculátor, iussit suis ut eídem spiculatóri vigínti quinque áureos darent. Linteámina vero et manuália a frátribus ante eum mittebántur. Póstea vero beátus Cypriánus manu sua óculos sibi texit. Qui cum lacínias manuáles ligáre sibi non potuísset, Iuliánus présbyter et Iuliánus subdiáconus ei ligavérunt.
     Ita beátus Cypriánus passus est, eiúsque corpus propter gentílium curiositátem in próximo pósitum est. Inde per noctem sublátum cum céreis et scolácibus ad áreas Macróbii Candidiáni procuratóris, quæ sunt in via Mappaliénsi iuxta piscínas, cum voto et triúmpho magno dedúctum est. Post paucos autem dies Galérius Máximus procónsul decéssit.
     Passus est autem beatíssimus Cypriánus martyr die octáva décima calendárum octóbrium sub Valeriáno et Galliéno imperatóribus, regnánte vero Dómino nostro Iesu Christo, cui est honor et glória in sǽcula sæculórum. Amen.

RESPONSORIUM

ORATIO

Orémus:
Deus, qui pópulo tuo beátos Cornélium et Cypriánum sédulos pastóres et invíctos mártyres præstitísti, concéde, ut, eórum intercessióne, fide et constántia roborémur, et pro Ecclésiæ unitáte óperam tribuámus impénse. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.

    Deinde, saltem in celebratione communi, additur acclamatio:

Benedicámus Dómino.
R. Deo grátias.

    Si Officium lectionis dicitur immediate ante aliam Horam, tunc initio prædicti Officii præponi potest hymnus huic Horæ congruus; in fine vero omittuntur oratio et acclamatio Benedicámus Dómino., atque initio sequentis Horæ omittitur versus introductorius cum Glória Patri.

Breviarium Romanum

textus in versione electronica © 2000-2023 Ing. Karel Mracek Dr.h.c. (fr. Pavel, diaconus, CZ)