☼ lat ☰

BREVIARIUM ROMANUM

18 februarius 2027
Pro O.P.: B. Ioannis de Fiesole seu B. Angelici, presbyteri, pro commemoratione


Guido seu Guidolinus, filius Petri, Vicchii in Tuscia exeunte sæculo XIV natus, adulescens Florentiæ artem pictoriam exercebat. Cum autem ad vitam religiosam inclinaret, una cum germano Benedicto conventum Fæsulanum Ordinis Prædicatorum adit, quod regulari observantiæ deditum B. Ioannes Dominici recens exstruxerat. Cuius et nomen cum habitu assumpsit (c. 1420).

Sacro presbyteratu insignitus, eiusdem conventus vicarium bis et priorem posterius egit. Arcta nixus fidelitate erga religionis officia, divina mysteria oratione et studio in tabulis altarium Fæsulis pinxit (c. 1425-1438); Florentiæ vero, apud S. Marcum, rogatu magni patris Antonini tunc prioris, claustrum et aulam capituli, cellas et andrones, udo illito opere, exornavit (1439-1445). Romam ab Eugenio IV accitus, duo sacella depinxit in basilica S. Petri et in ædibus Vaticanis; ex mandato autem papæ Nicolai V, qui eum venerabatur ob vitæ integritatem et morum excellentiam, privatum ipsius sacellum et zotheculam exornavit (1445-1449). Cortonæ quoque, in conventu S. Dominici (1438) et Urbeveteri, in Ecclésia cathedrali (1447) adlaboravit. Florentinum archiepiscopatum, sibimet ab Eugenio IV oblatum, demisse recusavit, suadens ut dignitas illa Antonino tribueretur.

Romæ, apud S. Mariam supra Minervam, die 18 februarii 1455 beato transitu requievit in pace; ibique eius marmoreum sepulcrum super terram, cum illius imagine, adhuc exstat. Fuit Frater Ioannes vir simplex et rectus, pauper et humilis; in picturis vero devotus et suavis, ornatus et facilis. Quapropter, mirabili quodam virtutum et artis compendio, Beatus Angelicus reverenter est appellatus. Cuius sanctitatis et ingenii fama late ubique celebratur.

In eius igitur honorem et artis sacræ augmentum Ioannes Paulus II, die 3 octobris 1982, cultum liturgicum universo Prædicatorum Ordini concessit.

AD OFFICIUM LECTIONIS

V. Deus, in adiutórium meum inténde.
R. Dómine, ad adiuvándum me festína.

Glória Patri et Fílio et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper
et in sǽcula sæculórum. Amen.

HYMNUS

Nunc tempus acceptábile
fulget datum divínitus,
ut sanet orbem lánguidum
medéla parsimóniæ.

Christi decóro lúmine
dies salútis émicat,
dum corda culpis sáucia
refórmat abstinéntia.

Hanc mente nos et córpore,
Deus, tenére pérfice,
ut appetámus próspero
perénne pascha tránsitu.

Te rerum univérsitas,
clemens, adóret, Trínitas,
et nos novi per véniam
novum canámus cánticum. Amen.

PSALMODIA

Ant. 1 Elóquium Dómini scutum est ómnium sperántium in eum.

Psalmus 17 (18), 31-51
Gratiarum actio

Si Deus pro nobis, quis contra nos? (Rom 8, 31)

IV

31 Deus, impollúta via eius, †
      elóquia Dómini igne examináta; *
      protéctor est ómnium sperántium in se.
32 Quóniam quis Deus præter Dóminum? *
      Aut quæ munítio præter Deum nostrum?
33 Deus, qui præcínxit me virtúte *
      et pósuit immaculátam viam meam;
34 qui perfécit pedes meos tamquam cervórum *
      et super excélsa státuit me;
35 qui docet manus meas ad prœlium, *
      et tendunt arcum ǽreum bráchia mea.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1 Elóquium Dómini scutum est ómnium sperántium in eum.

Ant. 2 Déxtera tua, Dómine, suscépit me.

V

36 Et dedísti mihi scutum salútis tuæ, †
      et déxtera tua suscépit me, *
      et exaudítio tua magnificávit me.
37 Dilatásti gressus meos subtus me, *
      et non sunt infirmáta vestígia mea.
38 Persequébar inimícos meos et comprehendébam illos *
      et non convertébar, donec defícerent.
39 Confringébam illos, nec póterant stare, *
      cadébant subtus pedes meos.
40 Et præcinxísti me virtúte ad bellum *
      et supplantásti insurgéntes in me subtus me. –

41 Et inimícos meos dedísti mihi dorsum *
      et odiéntes me disperdidísti.
42 Clamavérunt, nec erat qui salvos fáceret, *
      ad Dóminum, nec exaudívit eos.
43 Et commínui eos ut púlverem ante fáciem venti, *
      ut lutum plateárum contrívi eos.
44 Eripuísti me de contradictiónibus pópuli, *
      constituísti me in caput géntium.
    Pópulus, quem non cognóvi, servívit mihi, *
45     in audítu auris obœdívit mihi.
46 Fílii aliéni blandíti sunt mihi, †
      fílii aliéni inveteráti sunt, *
      contremuérunt in ábditis suis.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 2 Déxtera tua, Dómine, suscépit me.

Ant. 3 Vivat Dóminus, et exaltétur Deus salútis meæ.

VI

47 Vivit Dóminus et benedíctus Adiútor meus, *
      et exaltétur Deus salútis meæ.
48 Deus qui das vindíctas mihi †
      et subdis pópulos sub me, *
      liberátor meus de inimícis meis iracúndis;
49 et ab insurgéntibus in me exáltas me, *
      a viro iníquo éripis me. –

50 Proptérea confitébor tibi in natiónibus, Dómine, *
      et nómini tuo psalmum dicam,
51 magníficans salútes regis sui †
      et fáciens misericórdiam christo suo, *
      David et sémini eius usque in sǽculum.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3 Vivat Dóminus, et exaltétur Deus salútis meæ.

V. Qui meditátur in lege Dómini.
R. Dabit fructum suum in témpore suo.

LECTIO PRIOR

De libro Exodi

12, 1-20

Pascha et azyma

     Dixit Dóminus ad Móysen et Aaron in terra Ægýpti: «Mensis iste vobis princípium ménsium, primus erit in ménsibus anni. Loquímini ad univérsum cœtum filiórum Israel et dícite eis: Décima die mensis huius tollat unusquísque agnum per famílias et domos suas. Sin autem minor est númerus, ut suffícere possit ad vescéndum agnum, assúmet vicínum suum, qui iunctus est dómui suæ, iuxta númerum animárum, quæ suffícere possunt ad esum agni. Erit autem vobis agnus absque mácula, másculus, annículus, quem de agnis vel hædis tollétis. Et servábitis eum usque ad quartam décimam diem mensis huius, immolabítque eum univérsa congregátio filiórum Israel ad vésperam. Et sument de sánguine eius ac ponent super utrúmque postem et in superlimináribus domórum, in quibus cómedent illum; et edent carnes nocte illa assas igni et ázymos panes cum lactúcis amáris. Non comedétis ex eo crudum quid nec coctum aqua, sed tantum assum igni; caput cum pédibus eius et intestínis vorábitis. Nec remanébit quidquam ex eo usque mane; si quid resíduum fúerit, igne comburétis. Sic autem comedétis illum: renes vestros accingétis, calceaménta habébitis in pédibus, tenéntes báculos in mánibus, et comedétis festinánter; est enim Pascha (id est Tránsitus) Dómini!
     Et transíbo per terram Ægýpti nocte illa percutiámque omne primogénitum in terra Ægýpti ab hómine usque ad pecus; et in cunctis diis Ægýpti fáciam iudícia, ego Dóminus. Erit autem sanguis vobis in signum in ǽdibus, in quibus éritis; et vidébo sánguinem et transíbo vos, nec erit in vobis plaga dispérdens, quando percússero terram Ægýpti. Habébitis autem hanc diem in monuméntum et celebrábitis eam sollémnem Dómino in generatiónibus vestris cultu sempitérno.
     Septem diébus ázyma comedétis: iam in die primo non erit ferméntum in dómibus vestris; quicúmque coméderit fermentátum, a primo die usque ad diem séptimum, períbit ánima illa de Israel.
     Dies prima erit sancta atque sollémnis, et dies séptima eádem festivitáte venerábilis. Nihil óperis faciétis in eis, excéptis his, quæ ad vescéndum pértinent.
     Et observábitis ázyma, in eádem enim ipsa die edúxi exércitum vestrum de terra Ægýpti; et custodiétis diem istum in generatiónes vestras ritu perpétuo. Primo mense, quarta décima die mensis ad vésperam comedétis ázyma; usque ad diem vicésimam primam eiúsdem mensis ad vésperam.
     Septem diébus ferméntum non inveniétur in dómibus vestris. Qui coméderit fermentátum, períbit ánima eius de cœtu Israel, tam de ádvenis quam de indígenis terræ. Omne fermentátum non comedétis; in cunctis habitáculis vestris edétis ázyma».

RESPONSORIUM

Cf. Ap 5, 8. 9; cf. 1 Petr 1, 18. 19

R. Senióres cecidérunt coram Agno et cantábant cánticum novum dicéntes: * Dómine, redemísti nos Deo in sánguine tuo.
V. Non auro vel argénto redémpti sumus, sed pretióso sánguine quasi Agni immaculáti Christi. * Dómine, redemísti nos Deo in sánguine tuo.

LECTIO ALTERA

Ex Homilíis sancti Astérii Amaséni epíscopi

(Hom. 13: PG 40, 355-358.362)

Imitemur eam pascendi rationem, qua Dominus usus est

     Si Deum cúpitis æmulári, quod ad eius imáginem facti sitis, exémplum ipsíus imitámini. Vos, qui christiáni estis, qui nómine ipso humanitátem profitémini, imitámini Christi caritátem.
     Benignitátis eius divítias consideráte, qui, cum per hóminem ad hómines ventúrus esset, præmísit Ioánnem, pæniténtiæ præcónem et ducem, et ante Ioánnem prophétas omnes, qui docérent hómines ut resipíscerent, redírent in viam et ad meliórem frugem sese convérterent.
     Mox ipse véniens ore próprio clamábat ex persóna sua: Veníte ad me, omnes, qui laborátis et oneráti estis, et ego refíciam vos. Quómodo autem vocem suam audiéntes excépit? Fácilem eis peccatórum véniam largítus est, celériter ipsos et moménto témporis ab iis, a quibus angebántur, liberávit: Verbum sanctos réddidit, Spíritus confirmávit, vetus homo in aqua sepúltus est, novus generátus grátia flóruit.
     Quid deínde consecútum est? Qui inimícus fúerat, amícus evásit; qui aliénus, fílius; qui profánus, sacer ac pius.
     Imitémur eam pascéndi ratiónem, qua Dóminus usus est; Evangélia contemplémur; ibíque, tamquam in spéculo, diligéntiæ et benignitátis exémplum intuéntes, eas perdiscámus.
     Illic enim in parábolis adumbratísque sermónibus vídeo centum óvium hóminem pastórem, qui, cum illárum una a grege discessísset et errabúnda vagarétur, non mansit cum illis, quæ servántes órdinem pascebántur; sed, ad eam requiréndam proféctus, multas valles saltúsque superávit, magnos atque árduos montes transcéndit, in solitudínibus peragrándo multo cum labóre támdiu pervestigávit, donec errántem invénit.
     Invéntam autem non verberávit, nec urgéndo veheméntius ad gregem cómpulit, sed húmeris suis impósitam et léniter tractátam ad gregem gestávit, maiórem ex una illa invénta, quam ex reliquárum multitúdine, lætítiam percípiens. Rem obscuritáte similitúdinis obvolútam atque recónditam considerémus. Ovis hæc non ovem omníno, nec pastor ille plane pastórem, sed áliud quiddam signíficat.
     His exémplis sacræ res continéntur. Nos enim cómmonent, ne hómines pro pérditis ac desperátis habeámus, neve eos in perículis versántes neglegámus aut segnes simus ad feréndum auxílium, sed eos, a recta vivéndi ratióne deflecténtes et errántes, reducámus in viam, eorúmque lætémur réditu, atque ipsos cum bene piéque vivéntium multitúdine coniungámus.

RESPONSORIUM

Cf. Zac 7, 9; Mt 6, 14

R. Iudícium verum iudicáte, * et misericórdiam fácite unusquísque cum fratre suo.
V. Si dimiséritis homínibus peccáta eórum, dimíttet et vobis Pater vester cæléstis. * Et misericórdiam fácite unusquísque cum fratre suo.

LECTIO TERTIA

E Lítteris Apostólicis motu próprio datis « Qui res Christi gerit » Ioánnis Pauli II papæ

(AAS 75 [1983], pp. 796-799)

Vita sancta atque creatrix virtus inter se coeant

     “Qui res Christi gerit, opórtet Christo semper adhǽreat”. Hæc dícere consuescébat frater Ioánnes de Fǽsulis, cui ob integérrimum vitæ institútum atque pulchritúdinem pæne divínam ab eo pictárum imáginum, máxime Beátæ Maríæ Vírginis, “Beáto Angélico” cognómen indidérunt.
     Qui, adhuc adulescéntulus, cum ad vitam religiósam inclináret, se pétiit Frátribus Prædicatóribus severióris disciplínæ annumerári (Observántes dicebántur), qui Fǽsulis in cœnóbio S. Domínici degébant. Dum múnera a Frátribus atque Moderatóribus impósita diligentíssime obíbat, eius egrégiæ artis fama, pingéndi scílicet, late manábat; quare étiam mandáta óperum crebrióra fiébant et urgentióra.
     Eugénius IV, Póntifex Máximus, eum Romam accívit; cum autem frater Ioánnes in templo Sancti Petri atque in Vaticánis ǽdibus píngeret, Eugénius IV máximam facultátem hábuit non modo egrégii artíficis admirándæ virtútis, sed præsértim religiósi pietátem, Régulæ observántiam, húmilem suíque immémorem ánimum plúrimi faciéndi.
     étiam Nicoláus V exímiam de fratre Ioánne opiniónem hábuit: nam “tantum virum cóluit ac venerátus est, ob eius vitæ integritátem et morum excelléntiam”. Factum est ergo ut ei mandáret ut privátum suum ipsíus sacéllum udo íllito ópere exornáret; quod et ille fecit, nihil de sua arte discédens, quæ sane visa est mera orátio picta.
     Romæ, in cœnóbio Sanctæ Maríæ supra Minérvam, morte lúmina clausit, post vitæ currículum, quod ars præclára comméndat, religiósæ humanǽque virtútes étiam magis honéstant. Nam opinióne æquálium fuit ille “homo totíus modéstiæ et vitæ religiósæ”; prætérea “flóruit et multis étiam virtútibus idem; ingénio mitis religióne probus”. Ad hæc, “fuit vir sanctitáte conspícuus”. Ceteróquin Vasárius, qui in urbe Floréntia plura de eius vita intemeráta collégit, persuásum hábuit grátiam illam atque cæléstem índolem, quæ e sacris illíus figúris manáret – nam alia non édidit – fructum fuísse summæ illíus conveniéntiæ, qua in eo vita sancta atque creátrix virtus inter se coírent.
     Stat ergo fratrem Ioánnem, per suæ rara dona natúræ arti serviéndo, imménsam utilitátem spirituálem ac pastorálem et contulísse et etiámnum conférre pópulo Dei, quo hic facílius ad Deum iter confíciat. Huc enim réspicit ars sacra iuxta Concílium Vaticánum II, in cuius Costitutióne de Sacra Liturgía légimus: “Inter nobilíssimas ingénii humáni exercitatiónes artes ingénuæ óptimo iure adnumerántur, præsértim autem ars religiósa eiusdémque culmen, ars nempe sacra. Quæ natúra sua ad infinítam pulchritúdinem divínam spectant, humánis opéribus áliquo modo expriméndam, et Deo eiusdémque laudi et glóriæ provehéndæ eo magis addicúntur, quo nihil áliud eis propósitum est, quam ut opéribus suis ad hóminum mentes pie in Deum converténdas máxime cónferant”.
     Scílicet frater Ioánnes, vir vita spirituáli et arte omníno præcípuus, semper nos summópere alléxit; quare putámus tempus advenísse, quo ille peculiári in lúmine collocétur in Ecclésia Dei, quam profécto adhuc cælésti sua arte álloqui non cessat.

RESPONSORIUM

Sir 4, 12-13, 15

R. Sapiéntia fíliis suis vitam inspírat, et súscipit inquiréntes se et præíbit in via iustítiæ; * et qui illam díligit, díligit vitam.
V. Qui sérviunt ei, obsequéntes erunt Sancto; * et qui illam díligit, díligit vitam.

ORATIO

Orémus:
Deus, qui beáto Ioánni de Fǽsulis próvide inspirásti ut supérnam pacem ac dulcédinem nobis collustráret, illíus tríbue précibus ut, perspícuis virtútum exémplis, eándem in corda fratrum nostrórum radiántem exhibeámus. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.
Vel:
Deus, cuius ineffábili múnere Beátus Angélicus Verbi tui mystéria iúgiter investigávit et dócuit, eius intercessióne concéde, ut qui iam te ex fide cognóvimus, usque ad contemplándam spéciem tuæ celsitúdinis perducámur. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.

    Deinde, saltem in celebratione communi, additur acclamatio:

Benedicámus Dómino.
R. Deo grátias.

    Si Officium lectionis dicitur immediate ante aliam Horam, tunc initio prædicti Officii præponi potest hymnus huic Horæ congruus; in fine vero omittuntur oratio et acclamatio Benedicámus Dómino., atque initio sequentis Horæ omittitur versus introductorius cum Glória Patri.

Breviarium Romanum

textus in versione electronica © 2000-2023 Ing. Karel Mracek Dr.h.c. (fr. Pavel, diaconus, CZ)