lat

BREVIARIUM ROMANUM

4 iulius 2016
Pro O.P.: B. Petri Georgii Frassati, sodalis laici, pro commemoratione


Augustæ Taurinorum (Italia) natus die 6 aprilis 1901, ad studia, pietatem, apostolatum et opera socialia, ad montanas excursiones et caritatis sollicitudines incubuit, iuvenibus velut lumen et exemplum christianæ vitæ in sǽculo integre et ardenter peractæ. Undevicesimum annum agens, cum adhuc scientiam machinalem apud universitatem studiorum disceret, consuetudine uti coepit cum Ordine sancti Dominici, eius charisma perscrutatus est, et die 28 maii 1922, vicesimum alterum annum agens, in numerum sodalium laicorum sancti Dominici coram fratre Martino Stanislao Gillet, postea Magistro Ordinis, adscitus est. Insequenti anno professionem fecit sub nomine fratris Hieronymi, in honorem et imitationem magni Savonarola, cuius scripta studiose lectitabat una cum operibus sanctæ Catharinæ Senensis et sancti Thomæ Aquinatis. Obiit die 4 iulii 1925, celerrime morbo confectus qui italico sermone “poliomielite” dicitur: hunc vero contraxerat apud quosdam ei dilectos pauperes, sub tegulis habitantes, quibus cotidie subveniebat.

Ioannes Paulus II die 20 maii 1990 eum Beatum declaravit et ‘hominem octo beatitudinum’ appellavit.

AD OFFICIUM LECTIONIS

V. Deus, in adiutórium meum inténde.
R. Dómine, ad adiuvándum me festína.

Glória Patri et Fílio et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper
et in sǽcula sæculórum. Amen. Allelúia.

HYMNUS

Iesu, redémptor ómnium,
perpes coróna cǽlitum,
in hac die cleméntius
nostris favéto vócibus,

Sacri tui qua nóminis
conféssor almus cláruit,
cuius celébrat ánnua
devóta plebs sollémnia.

Per illa quæ sunt sǽculi
gressu seréno tránsiit,
tibi fidélis iúgiter
iter salútis pérsequens.

At rite mundi gáudiis
non cor cadúcis ápplicans,
cum ángelis cæléstibus
lætus potítur prǽmiis.

Huius benígnus ánnue
nobis sequi vestígia;
huius precátu sérvulis
dimítte noxam críminis.

Sit, Christe, rex piíssime,
tibi Patríque glória
cum Spíritu Paráclito,
in sempitérna sǽcula. Amen.

PSALMODIA

Ant. 1 Inclína ad me, Dómine, aurem tuam, ut éruas me.

Psalmus 30 (31), 2-17. 20-25
Afflicti supplicatio cum fiducia

Pater, in manus tuas commendo spiritum meum. (Lc 23, 46)

I

2 In te, Dómine, sperávi, non confúndar in ætérnum; *
      in iustítia tua líbera me.
3 Inclína ad me aurem tuam, *
      accélera, ut éruas me.
  Esto mihi in rupem præsídii et in domum munítam, *
      ut salvum me fácias. –

4 Quóniam fortitúdo mea et refúgium meum es tu *
      et propter nomen tuum dedúces me et pasces me.
5 Edúces me de láqueo, quem abscondérunt mihi, *
      quóniam tu es fortitúdo mea. –

6 In manus tuas comméndo spíritum meum; *
      redemísti me, Dómine, Deus veritátis.
7 Odísti observántes vanitátes supervácuas, *
      ego autem in Dómino sperávi.

8 Exsultábo et lætábor in misericórdia tua, *
      quóniam respexísti humilitátem meam;
   agnovísti necessitátes ánimæ meæ, †

9     nec conclusísti me in mánibus inimíci; *
      statuísti in loco spatióso pedes meos.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1 Inclína ad me, Dómine, aurem tuam, ut éruas me.

Ant. 2 Illúmina fáciem tuam super servum tuum, Dómine.

II

10 Miserére mei, Dómine, quóniam tríbulor; †
       conturbátus est in mæróre óculus meus, *
       ánima mea et venter meus.

11 Quóniam defécit in dolóre vita mea *
       et anni mei in gemítibus;
    infirmáta est in paupertáte virtus mea, *
       et ossa mea contabuérunt. –

12 Apud omnes inimícos meos factus sum oppróbrium †
       et vicínis meis valde et timor notis meis: *
       qui vidébant me foras, fugiébant a me.

13 Oblivióni a corde datus sum tamquam mórtuus; *
       factus sum tamquam vas pérditum.

14 Quóniam audívi vituperatiónem multórum: *
       horror in circúitu;
    in eo dum convenírent simul advérsum me, *
       auférre ánimam meam consiliáti sunt. -

15 Ego autem in te sperávi, Dómine; †
       dixi: "Deus meus es tu, *

16    in mánibus tuis sortes meæ."
    Eripe me de manu inimicórum meórum *
       et a persequéntibus me;

17 illústra fáciem tuam super servum tuum, *
       salvum me fac in misericórdia tua.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 2 Illúmina fáciem tuam super servum tuum, Dómine.

Ant. 3 Benedíctus Dóminus, quóniam mirificávit misericórdiam suam mihi.

Psalmus 30 (31) III

20 Quam magna multitúdo dulcédinis tuæ, Dómine, *
       quam abscondísti timéntibus te.
    Perfecísti eis, qui sperant in te, *
       in conspéctu filiórum hóminum.

21 Abscóndes eos in abscóndito faciéi tuæ *
       a conturbatióne hóminum;
    próteges eos in tabernáculo *
       a contradictióne linguárum. –

22 Benedíctus Dóminus, *
       quóniam mirificávit misericórdiam suam mihi in civitáte muníta.

23 Ego autem dixi in trepidatióne mea: *
       "Præcísus sum a conspéctu oculórum tuórum."
    Verúmtamen exaudísti vocem oratiónis meæ, *
       dum clamárem ad te. –

24 Dilígite Dóminum, omnes sancti eius: †
       fidéles consérvat Dóminus *
       et retríbuit abundánter faciéntibus supérbiam.

25 Viríliter ágite, et confortétur cor vestrum, *
       omnes, qui sperátis in Dómino.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3 Benedíctus Dóminus, quóniam mirificávit misericórdiam suam mihi.

V. Dírige me, Dómine, in veritáte tua, et doce me.
R. Quia tu es Deus salútis meæ.

LECTIO PRIOR

De libro secúndo Samuélis

15, 7-14.24-30; 16, 5-13
Seditio Absalom et fuga David

     In diébus illis: Dixit Absalom ad regem: «Vadam, quæso, et reddam in Hebron vota mea, quæ vovi Dómino. Votum enim vovit servus tuus, cum esset in Gesur Sýriæ, dicens: Si redúxerit me Dóminus in Ierúsalem, sacrificábo Dómino». Dixítque ei rex: «Vade in pace». Et surréxit et ábiit in Hebron.
     Misit autem Absalom exploratóres in univérsas tribus Israel dicens: «Statim ut audiéritis clangórem búcinæ, dícite: “Factus est rex Absalom in Hebron”». Porro cum Absalom iérunt ducénti viri de Ierúsalem vocáti eúntes símplici corde et causam pénitus ignorántes. Accersívit quoque Absalom, cum immoláret víctimas, Achítophel Gilonítem consiliárium David de civitáte sua Gilo. Et facta est coniurátio válida; populúsque concúrrens augebátur cum Absalom.
     Venit ígitur núntius ad David dicens: «Toto corde univérsus Israel séquitur Absalom». Et ait David servis suis, qui erant cum eo in Ierúsalem: «Súrgite, fugiámus; neque enim erit nobis effúgium a fácie Absalom. Festináte égredi, ne festínans óccupet nos et impéllat super nos ruínam et percútiat civitátem in ore gládii».
     Venit autem et Sadoc et univérsi Levítæ cum eo portántes arcam fœderis Dei; et deposuérunt arcam Dei. Et sacrificávit Abíathar, donec omnis pópulus egréssus fúerat de civitáte. Et dixit rex ad Sadoc: «Repórta arcam Dei in urbem. Si invénero grátiam in óculis Dómini, redúcet me et osténdet mihi eam et habitatiónem suam. Si autem díxerit: “Non places mihi”, præsto sum: fáciat, quod bonum est coram se». Et dixit rex ad Sadoc sacerdótem: «Vidésne? Revértere in civitátem in pace; et Achímaas fílius tuus et Iónathan fílius Abíathar, duo fílii vestri sint vobíscum. Ecce ego morábor ad vada desérti, donec véniat sermo a vobis índicans mihi». Reportavérunt ígitur Sadoc et Abíathar arcam Dei Ierúsalem et mansérunt ibi.
     Porro David ascendébat clivum Olivárum scandens et flens, opérto cápite et nudis pédibus incédens; sed et omnis pópulus, qui erat cum eo, opérto cápite ascendébat plorans.
     Venit ergo rex David usque Bahúrim, et ecce egrediebátur inde vir de cognatióne domus Saul nómine Sémei fílius Gera; procedébat egrédiens et maledícens mittebátque lápides contra David et contra univérsos servos regis David. Omnis autem pópulus et univérsi viri fortíssimi a dextro et sinístro látere regis incedébant. Ita autem loquebátur Sémei, cum maledíceret regi: «Egrédere, egrédere, vir sánguinum et vir Bélial! Réddidit tibi Dóminus univérsum sánguinem domus Saul, quóniam invasísti regnum eius; et dedit Dóminus regnum in manu Absalom fílii tui; et ecce premunt te mala tua, quóniam vir sánguinum es». Dixit autem Abísai fílius Sárviæ regi: «Quare maledícit canis hic mórtuus dómino meo regi? Vadam et amputábo caput eius». Et ait rex: «Quid mihi et vobis fílii Sárviæ? Si maledícit, et si Dóminus præcépit ei, ut maledíceret David, quis est qui áudeat dícere: “Quare sic fecísti?”». Et ait rex Abísai et univérsis servis suis: «Ecce fílius meus, qui egréssus est de viscéribus meis, quærit ánimam meam; quanto magis nunc iste fílius Beniaminíta. Dimítte eum, ut maledícat iuxta præcéptum Dómini. Fortásse respíciet Dóminus afflictiónem meam et reddet mihi bonum pro maledictióne hac hodiérna». Ambulábat ítaque David et sócii eius per viam; Sémei autem per iugum montis ex látere gradiebátur maledícens et mittens lápides advérsum eum terrámque spargens.

RESPONSORIUM

Ps 40 (41), 10; Mc 14, 18b

R. Homo pacis meæ, in quo sperávi, * Qui edébat panem meum, levávit contra me calcáneum.
V. Unus ex vobis me tradet, qui mandúcat mecum. * Qui edébat panem meum, levávit contra me calcáneum.

LECTIO ALTERA

Da una lettera scritta dal beato Pier Giorgio Frassati, laico domenicano, al suo giovane amico Antonio Villani, il 31 agosto 1923

(P.G. Frassati, Lettere, ed. L. Frassati, Brescia 1976, pp. 149-151)

Gioia d’appartenere alla Famiglia di S. Domenico e fervida volontà di attuarne il carisma

     Sono contento che tu voglia far parte della grande famiglia di S. Domenico, dove, dice Dante, “ben si impingua se non si vaneggia”. Gli obblighi son piccolissimi, altrimenti dovresti capire che io non potrei appartenere ad un Ordine che obbligasse molto.
     Quando il Santo istituì il Terz’Ordine lo istituì come una milizia per combattere gli eretici; allora avevano delle regole molto severe – seguiva quasi l’antica regola del Primo Ordine –, ma ora è stata trasformata, non v’è più rimasta traccia di obblighi severi. Bisognerebbe recitare ogni giorno l’Ufficio Domenicano della Madonna oppure il Rosario, ma anche questo senza commettere alcun peccato mortale se deliberatamente tu un giorno o parecchi giorni lo tralasciassi di recitare.
     Spero che tu faccia la vestizione nel magnifico tempio di Torino ed allora sarò vicino a te per darti l’abbraccio fraterno; poiché tu, che già sei a me legato dai vincoli della fratellanza per il sangue di nostro Signore Gesù Cristo, lo sarai doppiamente anche per avere comune con me per padre San Domenico.
     Mi piacerebbe molto che tu assumessi il nome di Fra Girolamo, non perchéè il nome che io ho come figlio di San Domenico, ma perché mi ricorda una figura a me cara e certamente anche a te, che hai comuni a me gli stessi sentimenti contro i corrotti costumi: la figura di Girolamo Savonarola, di cui io indegnamente porto il nome. Ammiratore fervente di questo frate, morto da santo sul patibolo, ho voluto nel farmi terziario prenderlo come modello, ma purtroppo sono ben lungi da imitarlo. Pensaci e poi scrivimi le tue idee in proposito.
     Ti ringrazio anche a nome dei miei, delle buone parole, che in questi momenti giungono così gradite, specialmente quando vengono non solo pensate, ma sentite col cuore, che come il tuo sento vicino a me in queste ore. Ossequi ai tuoi e a te mille cose in Cristo Gesù. – Fra Girolamo.

RESPONSORIUM

Cf. Sir 15, 5.3

R. Il Signore lo ha vestito di una stola di letizia: * E ha posto sul suo capo una corona di gloria.
V. Il Signore lo ha cibato con il pane della vita e dell’intelligenza, gli ha dato da bere l’acqua della sapienza. * E ha posto sul suo capo una corona di gloria.
Vel:
2 Tim 1, 9-10

R. Dio ci ha chiamati con una vocazione santa, secondo la sua grazia, che è stata rivelata solo ora: * Con l’illuminazione del Salvatore nostro Gesù Cristo.
V. Egli ha vinto la morte e ha fatto risplendere la vita e l’immortalità. * Con l’illuminazione del Salvatore nostro Gesù Cristo.

Vel alia:

Da una testimonianza di padre Martino Stanislao Gillet, O.P., Maestro dell’Ordine dei Frati Predicatori, vescovo

(AA. VV., P.G. Frassati Terziario Domenicano: Ricordi, Testimonianze e Studi, Bologna 1985, pp. 93-95)

In Dio trovava la gioia di vivere e a ventiquattro anni trovò la forza di morire

     Trovandomi a Torino per le feste centenarie di san Domenico, nel 1922, ebbi occasione di conoscere, nelle funzioni sacre che si svolsero solenni, alcuni universitari del Terz’Ordine domenicano. Simpatici tutti, ma uno m’impressionò per un suo fascino speciale. Dalla sua persona si sprigionava una forza d’attrazione piena di dolcezza. Si chiamava Pier Giorgio Frassati.
     Pier Giorgio faceva parte di quella eletta schiera di giovani che si incontra oggi un po’ in ogni centro universitario, che hanno, con la nostalgia del soprannaturale, vero temperamento d’apostoli. Ebbe solo il tempo di essere uno studente; ma già in lui si presentiva l’uomo che sarebbe stato un giorno: non precisamente un intellettuale, cioè un uomo capace di mettere tutta la sua vita al servizio del suo pensiero, ma piuttosto un uomo d’azione, deciso a mettere tutto il suo pensiero a servizio della vita.
     Per azione, questo giovane intendeva “agire cristiano”; e ne estendeva il dominio tanto alla vita interiore, quanto alle opere esterne, alla vita personale, come a quella familiare e sociale. Agire era per lui soprattutto vivere; dunque pensare, sentire, amare, prodigarsi con tutte le risorse e tutti gli slanci della natura e della grazia.
     Il centro d’azione era in lui, nel profondo della sua ánima, nel cuore a cuore con il Dio d’amore, la cui presenza l’inebriava. Là egli trovò la gioia di vivere e a ventiquattro anni trovò la forza di morire. In tutta la sua vita di studente fu un giovane pio; però la pietà non gli spense mai la fiamma dello sguardo, non gli oscurò la fronte, non gli estinse il sorriso sul volto. Al contrario, tutto in lui splendeva di gioia, perché lasciava la sua bella natura fiorire al sole di Dio. Tutti i sentimenti che fanno vibrare il cuore, nell’ispirazione cristiana, avevano ospitalità nel suo, in spontaneità e generosità senza pari.
     Amava prima di tutto la sua famiglia, soffriva nel lasciarla, esultava nel ritorno. Con lo stesso slancio amò la Patria – che egli considerava come il prolungamento della famiglia – e la Chiesa come dilatazione della patria nel mondo spirituale. Questi affetti non si opponevano nel suo cuore, ma si armonizzavano e prendevano forza a vicenda. Amava la madre di tutti: la Chiesa. Avrebbe dato volentieri, generosamente, la vita per lei. E nella Chiesa le anime lo attiravano, soprattutto quelle dei poveri. Agli affamati dava il poco che aveva; ai privi d’affetto dava il cuore; ai disgraziati che ignorano tutto di Dio e vivono nella solitudine spirituale, dava l’esempio del giusto che vive la sua fede e li attirava a Dio perchéli saziasse.
     Nell’età in cui le passioni bollono in cuore ai giovani e minacciano di rompere i freni, Pier Giorgio concentrava nel suo tutte le forze vive e le equilibrava. Giorno per giorno, davanti a Dio e davanti agli uomini, imparava a vincersi e a dominarsi. Si sarebbe detto che, senza accorgersene, si preparava alla missione di capo; se è vero che, per saper condurre gli altri, bisogna anzitutto saper condurre se stessi.
     I disegni di Dio sono incomprensibili, perché vede le cose da ben più in alto e ben più lungi di noi, nell’insieme e nel particolare. Però ci è permesso di pensare che, chiamando a sé Pier Giorgio, nel momento in cui quanti lo conoscevano fondavano in lui tante speranze, Dio abbia voluto che la sua morte inaspettata e improvvisa mettesse in rilievo la bellezzadella sua vita, e vi attirasse lo sguardo dei giovani, capaci di prenderne ispirazione.

RESPONSORIUM

Ps 70, 17; 142, 10; 2 Mac 15, 22

R. Tu mi hai istruito, o Dio, fin dalla giovinezza: il tuo spirito buono mi ha guidato in terra piana, * e mi ha insegnato a fare la tua volontà.
V. Tu, o Sovrano del cielo, hai mandato il tuo angelo davanti a me:* E mi ha insegnato a fare la tua volontà.
Vel:
Eph 5, 8-9; Mt 5, 14.16

R. Voi siete luce nel Signore: comportatevi come figli della luce. * Frutto della luce è ogni cosa buona, giusta e vera.
V. Voi siete luce del mondo: splenda la vostra luce davanti agli uomini.* Frutto della luce è ogni cosa buona, giusta e vera.

ORATIO

Orémus:
Deus, qui beáto iúveni Petro Geórgio grátiam largítus es Christum reperiéndi in fide et caritáte cum gáudio; præsta quǽsumus ut, eo intercedénte, et nos evangelicárum beatitúdinum spíritum inter hómines hodiérni témporis diffúndere valeámus. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.

    Deinde, saltem in celebratione communi, additur acclamatio:

Benedicámus Dómino.
R. Deo grátias.

    Si Officium lectionis dicitur immediate ante aliam Horam, tunc initio prædicti Officii præponi potest hymnus huic Horæ congruus; in fine vero omittuntur oratio et acclamatio Benedicámus Dómino., atque initio sequentis Horæ omittitur versus introductorius cum Glória Patri.

Breviarium Romanum

textus in versione electronica © 2000-2023 Ing. Karel Mracek Dr.h.c. (fr. Pavel, diaconus, CZ)