BREVIARIUM ROMANUM

8 augustus 2022
Pro O.P.: S. P. Dominici, presbyteri, sollemnitas

Calarogæ [Caleruega] in Hispania anno circiter 1172-73 natus, Palenciæ theologicis disciplinis incubuit ac misericordia in pauperes enituit. Canonicus Oxomensis [Osma], orationis studio ac regiminis prudentia ut Supprior (1201) profecit. In partibus Tolosanis hæresi Albigensi perturbatis, prædicationis sedulus minister effectus (1206), evangelicæ paupertatis exemplo ac fraterno in doctrina dialogo novam, approbante Innocentio III, fidei proponendæ rationem attulit. Mulierum quoque partem plurimi faciens in evangelizationis labore, monasterium pro illis Prouille fundavit (1206), quod ipsis proficiendi locum præbere et prædicatoribus auxilium vel, pro adiunctis, refugium præstare posset. Quorundam in « prædicatione Iesu Christi » sociorum oblationem in suis excipiens manibus, primam fraternitatem conventualem Tolosæ con- stituit (1215), novi Ordinis ita fundamenta iaciens.

Canonicalem vitam in apostolicam augens sub Augustini Regula (1216), officium verbi, quod tunc episcoporum tantum munus erat, sibi et Ordini suscepit, quem Honorius III approbavit die 22 decembris 1216. Tunc de universali eiusdem Ordi- nis missione Romæ certior factus (18 ianuarii 1217), in Dei gratia confidens et beátæ Mariæ Virginis patrocinio innixus, fratres in universam Europam dispersit (15 augusti 1217), Parisiis et Bononiæ præsertim, præcipuis tunc studiorum centris, onerosam sibi reservans missionem in partibus Italiæ septentrionalibus hæresi cathara infestis.

«Cum Deo semper loquebatur» ut inde «et de Deo» efficaciter loqui posset. Dum fervida prædicatione Deum hominibus tradebat, vi orationis homines ad Deum trahebat. « Ubicumque virum evangelicum verbo se exhibebat et opere. Cum fratribus sociisve nemo communior, nemo iucundior, optimus et summus consolator ». Bononiæ obiit die 6 augusti 1221. Gregorius IX, qui, cardinalis Ostiæ Tiberinæ, familiarissime illo usus fuerat, ipsum sanctorum albo adscripsit die 3 iulii 1234.

AD LAUDES MATUTINAS ET AD OFFICIUM LECTIONIS

V. Deus, in adiutórium meum inténde.
R. Dómine, ad adiuvándum me festína.

Glória Patri et Fílio et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper
et in sǽcula sæculórum. Amen. Allelúia.

HYMNUS

Qui, totus Dómini nómine et áctibus
et fratres hómines díligis édocens,
e cælis véniens, o Pater, ínnova
mundo dicta salúbria.

Dic firmæ fídei dúlcia prǽmia,
cui tam sollícitis usque labóribus
servísti et précibus, tu quibus hǽseras
iam cælo velut íncola.

Christi divítiæ dic super ómnia
quæ cordi frágili gáudia prǽparent
tu pauper, míseris dans bona plúrima,
terræ quǽstibus áltior.

Quod cordis nívei te decus índuit,
mortáles móneat ne probra díligant
castóque ut stúdeant iúngere córpore
sese iúgiter ángelis.

Sit sanctæ Tríadi glória pérpetim,
cuius munéribus des ita pérfrui,
nobis ut líceat cántica fúndere
tecum témpora in ómnia. Amen.

PSALMODIA

Ant. 1

Ser. A  Quos præscívit, Dóminus prædestinávit confórmes fíeri imáginis Fílii sui, ut sit ipse primogénitus in multis frátribus.

Ser. B  Raro loquebátur nisi cum Deo, scílicet orándo, vel de Deo, et de hoc monébat fratres suos.

Ser. C  Documéntis ártium erudítus satis, tránsiit ad stúdium summæ veritátis.

Psalmus 40 (41)
Infirmi oratio

Unus ex vobis me tradet, qui manducat mecum (Mc 14, 18).

² Beátus, qui intéllegit de egéno, *
      in die mala liberábit eum Dóminus.
³ Dóminus servábit eum et vivificábit eum †
      et beátum fáciet eum in terra *
      et non tradet eum in ánimam inimicórum eius.
⁴ Dóminus opem feret illi super lectum dolóris eius; *
      univérsum stratum eius versábis in infirmitáte eius. –

⁵ Ego dixi: «Dómine, miserére mei; *
      sana ánimam meam, quia peccávi tibi».
⁶ Inimíci mei dixérunt mala mihi: *
      «Quando moriétur, et períbit nomen eius?».
⁷ Et si ingrediebátur, ut visitáret, vana loquebátur; †
      cor eius congregábat iniquitátem sibi, *
      egrediebátur foras et detrahébat. –

⁸ Simul advérsum me susurrábant omnes inimíci mei; *
      advérsum me cogitábant mala mihi:
⁹ «Malefícium effúsum est in eo; *
      et, qui decúmbit, non adíciet ut resúrgat».
¹⁰ Sed et homo pacis meæ, in quo sperávi, *
       qui edébat panem meum, levávit contra me calcáneum. –

¹¹ Tu autem, Dómine, miserére mei *
       et resúscita me, et retríbuam eis.
¹² In hoc cognóvi quóniam voluísti me, *
       quia non gaudébit inimícus meus super me;
¹³ me autem propter innocéntiam suscepísti *
       et statuísti me in conspéctu tuo in ætérnum. –

¹⁴ Benedíctus Dóminus Deus Israel *
       a sǽculo et usque in sǽculum. Fiat, fiat.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1

Ser. A  Quos præscívit, Dóminus prædestinávit confórmes fíeri imáginis Fílii sui, ut sit ipse primogénitus in multis frátribus.

Ser. B  Raro loquebátur nisi cum Deo, scílicet orándo, vel de Deo, et de hoc monébat fratres suos.

Ser. C  Documéntis ártium erudítus satis, tránsiit ad stúdium summæ veritátis.

Ant. 2

Ser. A  Deus illúxit in córdibus nostris, ad illuminatiónem sciéntiæ claritátis eius, in fácie Christi Iesu.

Ser. B  Próximis compatiebátur et salútem eórum ardentíssime desiderábat.

Ser. C  Sub Augustíni régula mente profécit sédula: tandem virum canónicum auget in apostólicum.

Psalmus 75 (76)
Gratiarum actio pro victoria

² Notus in Iudǽa Deus, *
      in Israel magnum nomen eius.
³ Et est in Salem tabernáculum eius, *
      et habitátio eius in Sion.
⁴ Ibi confrégit coruscatiónes arcus, *
      scutum, gládium et bellum. –

⁵ Illúminans tu, Mirábilis, *
      a móntibus direptiónis.
⁶ Spoliáti sunt poténtes corde, †
      dormiérunt somnum suum, *
      et non invenérunt omnes viri fortes manus suas.
⁷ Ab increpatióne tua, Deus Iacob, *
      dormitavérunt auríga et equus.

⁸ Tu terríbilis es, et quis resístet tibi? *
      Ex tunc ira tua.
⁹ De cælo audítum fecísti iudícium; *
       terra trémuit et quiévit,
¹⁰ cum exsúrgeret in iudícium Deus, *
       ut salvos fáceret omnes mansuétos terræ. –

¹¹ Quóniam furor hóminis confitébitur tibi, *
       et relíquiæ furóris diem festum agent tibi.
¹² Vovéte et réddite Dómino Deo vestro; *
       omnes in circúitu eius áfferant múnera Terríbili,
¹³ ei, qui aufert spíritum príncipum, *
       terríbili apud reges terræ.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 2

Ser. A  Deus illúxit in córdibus nostris, ad illuminatiónem sciéntiæ claritátis eius, in fácie Christi Iesu.

Ser. B  Próximis compatiebátur et salútem eórum ardentíssime desiderábat.

Ser. C  Sub Augustíni régula mente profécit sédula: tandem virum canónicum auget in apostólicum.

Ant. 3

Ser. A  Deus spei répleat vos omni gáudio et pace in credéndo, ut abundétis in spe et virtúte Spíritus Sancti.

Ser. B  Ubíque virum evangélicum verbo se exhibébat et ópere.

Ser. C  Florem pudicítiæ servans illibátum, áttigit exímiæ vitæ cælibátum.

Psalmus 144 (145)
Magnificentia gloriæ Domini

étiam vocaliter oramus, ut nos ipsos et alios ad laudem Dei excitemus (S. Thomas de Aquino).

¹ Exaltábo te, Deus meus rex, †
      et benedícam nómini tuo *
      in sǽculum et in sǽculum sǽculi.
² Per síngulos dies benedícam tibi †
      et laudábo nomen tuum *
      in sǽculum et in sǽculum sǽculi. –

³ Magnus Dóminus et laudábilis nimis, *
      et magnitúdinis eius non est investigátio.
⁴ Generátio generatióni laudábit ópera tua, *
      et poténtiam tuam pronuntiábunt.
⁵ Magnificéntiam glóriæ maiestátis tuæ loquéntur *
      et mirabília tua enarrábunt.
⁶ Et virtútem terribílium tuórum dicent *
      et magnitúdinem tuam narrábunt.
⁷ Memóriam abundántiæ suavitátis tuæ eructábunt *
      et iustítia tua exsultábunt.
⁸ Miserátor et miséricors Dóminus, *
      longánimis et multæ misericórdiæ.
⁹ Suávis Dóminus univérsis, *
      et miseratiónes eius super ómnia ópera eius. –

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3

Ser. A  Deus spei répleat vos omni gáudio et pace in credéndo, ut abundétis in spe et virtúte Spíritus Sancti.

Ser. B  Ubíque virum evangélicum verbo se exhibébat et ópere.

Ser. C  Florem pudicítiæ servans illibátum, áttigit exímiæ vitæ cælibátum.

V. Omnes sermónes meos quos ego loquor ad te.
R. Adsúme in corde tuo et áuribus tuis audi.

LECTIO PRIOR

De Epístola prima beáti Pauli apóstoli ad Corínthios

     Ego cum veníssem ad vos, fratres, veni non per sublimitátem sermónis aut sapiéntiæ annúntians vobis mystérium Dei. Non enim iudicávi scire me áliquid inter vos nisi Iesum Christum et hunc crucifíxum. Et ego in infirmitáte et timóre et tremóre multo fui apud vos, et sermo meus et prædicátio mea non in persuasibílibus sapiéntiæ verbis, sed in ostensióne Spíritus et virtútis, ut fides vestra non sit in sapiéntia hóminum sed in virtúte Dei.
     Sapiéntiam autem lóquimur inter perféctos, sapiéntiam vero non huius sǽculi neque príncipum huius sǽculi, qui destruúntur, sed lóquimur Dei sapiéntiam in mystério, quæ abscóndita est, quam prædestinávit Deus ante sǽcula in glóriam nostram, quam nemo príncipum huius sǽculi cognóvit; si enim cognovíssent, numquam Dóminum glóriæ crucifixíssent. Sed sicut scriptum est: «Quod óculus non vidit nec auris audívit, nec in cor hóminis ascéndit, quæ præparávit Deus his, qui díligunt illum ».
     Nobis autem revelávit Deus per Spíritum; Spíritus enim ómnia scrutátur, étiam profúnda Dei. Quis enim scit hóminum quæ sint hóminis, nisi spíritus hóminis, qui in ipso est? Ita et quæ Dei sunt nemo cognóvit nisi Spíritus Dei. Nos autem non spíritum mundi accépimus, sed Spíritum, qui ex Deo est, ut sciámus, quæ a Deo donáta sunt nobis; quæ et lóquimur non in doctis humánæ sapiéntiæ, sed in doctis Spíritus verbis, spiritálibus spiritália comparántes. Animális autem homo non pércipit, quæ sunt Spíritus Dei, stultítia enim sunt illi, et non potest intellégere, quia spiritáliter examinántur; spiritális autem iúdicat ómnia, et ipse a némine iudicátur. « Quis enim cógnovit sensum Dómini, qui ínstruat eum? ». Nos autem sensum Christi habémus.

RESPONSORIUM

R. prædica verbum, insta opportúne, importúne, argue, íncrepa, óbsecra, in omni patiéntia et doctrína. * Vígila, in ómnibus labóra, opus fac evangelístæ.
V. Quam speciósi pedes evangelizántium bona. * Vígila, in ómnibus labóra, opus fac evangelístæ.

LECTIO ALTERA

[****]

E Libéllo de princípiis Ordinis prædicatórum beáti Iordáni de Saxónia presbýteri

     Tanta morum honestáte pollébat beátus Domínicus, tanto divíni fervóris impetu ferebátur, ut ipsum esse vas honóris et grátiæ, vas ornátum omni lápide pretióso haud dúbie probarétur. Inerat ei firma valde mentis æquálitas, nisi cum ad compassiónem et misericórdiam turbarétur; et quia cor gaudens exhílarat fáciem, plácidam interióris hóminis compositiónem manifésta de foris benignitáte ac vultus hilaritáte prodébat. Tantam autem servábat in his, quæ secúndum Deum rationabíliter fíeri concepísset, cordis constántiam, ut vix aut numquam semel enuntiátum cum digna deliberatióne sermónem acquiésceret immutáre. Et cum multa in eius fácie, sicut commemorátum est, de bonæ consciéntiæ testimónio semper elucéret hiláritas, lux tamen vultus eius non cadébat in terram.
     Dénique per hanc ómnium sibi fácile vendicábat amórem; ómnium sine difficultáte mox, ut cum aspícerent, illabebátur afféctibus. Ubicúmque versarétur sive in via cum sóciis aut in domo cum hóspite reliquáque família, aut inter magnátes et príncipes et prælátos, semper ædificatóriis affluébat sermónibus, abundábat exémplis, quibus ad amórem Christi sæculíve contémptum audiéntium ánimi flecteréntur. Ubíque virum evangélicum verbo se exhibébat et ópere.
     Témpore diúrno cum frátribus sociísve nemo commúnior, nemo iucúndior. Noctúrnis horis nemo vigíliis et obsecratiónibus per omnem modum instántior. Ad vésperum demorabátur ei fletus et ad matutínum lætítia. Diem impartiebátur próximis, noctem Deo, sciens quóniam in die mandávit Dóminus misericórdiam suam et nocte cánticum eius. Flebat autem ubérrime atque crebérrime, et fuérunt ei lácrimæ suæ panes die ac nocte; die quidem tunc magis, cum missárum crebra et quotidiána celebráret sollémnia, nocte vero cum super omnes infatigabílibus excubáret vigíliis.
     Erat ei pernoctándi in ecclésiis crebérrima consuetúdo usque ádeo, ut vix aut raro certum ad quiescéndum léctulum viderétur habére. Orábat ígitur nóctibus et perseverábat vígilans, quantum a fragilitáte córporis extorquére potuísset. Et cum tandem lassitúdine succedénte et lentescénte spíritu, somni interpelláret necéssitas, sive ante altáre sive álio quocúmque loco, aut certe super lápidem instar patriárchæ Iacob cápite reclináto, páululum requiéscens rursus evigilábat ad spíritum orationísque fervórem.
     Omnes hómines largo excipiébat caritátis sinu, et cum omnes dilígeret, ab ómnibus amabátur. Gaudére cum gaudéntibus, flere cum fléntibus sibi próprium vendicábat, áffluens pietáte et se totum in proximórum curam atque miserórum compassiónem effúndens. Hoc étiam cunctis eum faciébat gratíssimum, quod símplici grádiens via, nullum umquam in verbo vel ópere duplicitátis aut fictiónis prætendébat vestígium.
     Verus erat paupertátis amátor, vílibus utens induméntis. Et in cibo simul ac potu modum temperatíssimum observábat, delicáta vitans et libénter símplici pulménto conténtus, habens firmum suæ carnis impérium, et utens vino sic temperáte limpháto, ut necessitáti satisfáciens corporáli numquam subtílem eius ac ténuem spíritum hebetáret.
     [Quis huius hóminis usquequáque virtútem imitári suffíciat? Mirári póssumus et ipsíus exémplo pensáre nostri témporis inértiam. Posse vero quod ille pótuit, non humánæ virtútis, sed singuláris est grátiæ, nisi quem forte míserans Dei bónitas in símile dignáta fúerit prærogáre sanctitátis fastígium. Sed ad hoc quis idóneus? Imitémur tamen fratres, ut póssumus, patérna vestígia, simul et agámus grátias Redemptóri qui talem in via hac, qua ambulámus, ducem exhíbuit servis suis, per eum nos in huius conversatiónis lucem regénerans; et deprecémur misericordiárum Patrem, ut illo nos regénte spíritu, quo fílii Dei agúntur, per términos, quos posuérunt patres nostri, ad eándem metam perpétuæ felicitátis et sempitérnæ beatitúdinis, ad quam ille sine fine felix introívit, nos quoque indefléxo trámite pertíngere mereámur. Amen.]

RESPONSORIUM

R. O spem miram, quam dedísti mortis hora te fléntibus, dum post mortem promisísti te profutúrum frátribus! * Imple, Pater, quod dixísti, nos tuis iuvans précibus.
V. Qui tot signis claruísti in ægrórum corpóribus, nobis opem ferens Christi, ægris medére móribus. * Imple, Pater, quod dixísti, nos tuis iuvans précibus.

Vel alia:

E Novem modis orándi sancti Domínici presbýteri

     Primus orándi modus humiliándo se ante altáre, ac si Christus per altáre significátus, reáliter et personáliter esset ibi, non tantum in signo, iuxta illum Iudith: Humílium et mansuetórum tibi semper plácuit deprecátio; humilitáte obtínuit Chananéa quod vóluit, et fílius pródigus; sed et ego non sum dignus, ut intres sub tectum meum, nam, Dómine, ante te humiliátus sum usquequáque.
     Et sic sanctus Pater erécto córpore inclinábat caput suum et respíciens humíliter cápiti suo Christo, consíderans servilitátem suam et Christi excelléntiam, et totum se dans in eius reveréntiam. Et docébat fíeri a frátribus, dum transírent ante humiliatiónem Crucifixi, ut Christus pro nobis humiliátus máxime vidéret nos humiliátos suæ maiestáti. Item toti Trinitáti mandábat frátribus sic humiliári, cum sollémniter dicerétur: «Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto ».
     Post hæc sanctus Domínicus ante altáre sive in capítulo, fixo vultu ad Crucifíxum summo intúitu respiciébat eum, génua flectens íterum atque íterum sive plúries. ídeo quandóque a post Completórium usque ad médiam noctem modo elevábat se, modo génua flectébat, sicut Iacóbus apóstolus, sicut leprósus evangélicus, qui dicébat genu flexo: Dómine, si vis, potes me mundáre; et sicut Stéphanus, pósitis génibus, clamábat voce magna dicens: ne státuas illis hoc peccátum.
     Et fiébat in sancto patre Domínico grandis fidúcia de misericórdia Dei pro se et pro cunctis peccatóribus, et pro conservatióne novitiórum fratrum, quos faciébat discúrrere ad prædicatiónem animárum. Et non póterat continére aliquándo vocem suam, sed audiebátur a frátribus dicens: Ad te, Dómine, clamábo ne síleas a me, ne quando táceas a me, et quædam simília dívinæ Scriptúræ verba dicébat.
     Quandóque autem loquebátur in corde suo, et vox pénitus non audiebátur, et quiescébat in genuflexióne stupefáctus ánimo, aliquándo diu valde; et aliquándo videbátur in ipso modo aspéctus eius intelléctum penetrásse cælum, atque cito videbátur exhilarátus gáudio, et extérgens lácrimas defluéntes. Et fiébat in magno desidério, sicut sítiens cum perveníret ad fontem, et sicut peregrínus cum iam est prope pátriam.
     Et prævalébat et invalescébat, et multum compósite atque agíliter movebátur, et sursum erigéndo se, et genuflecténdo. Et ita assuefáctus erat fléctere génua, ut in itínere, et in hospítiis, post labóres viárum et in viis, áliis dormiéntibus et quiescéntibus, quasi ad quandam suam artem et suum singuláre ministérium reverterétur ad genuflexiónes. Et hoc exémplo plus fáciens quam dicens docébat fratres.

RESPONSORIUM

R. Veritátem faciéntes in caritáte,* Crescámus in illum per ómnia, qui est caput Christus.
V. Iustórum sémita, quasi lux splendens, procédit et crescit usque ad perféctam diem. * Crescámus in illum per ómnia, qui est caput Christus.

Vel alia:

E Sermóne fratris Hierónymi Savonaróla presbýteri in festo sancti Domínici

     Ecce Sacérdos magnus, qui in vita sua suffúlsit domum, et in diébus suis corroborávit templum. Hic est, fratres, beátus Domínicus, de quo hódie diem festum ágimus, qui cum beáto Francísco Ecclésiam cadéntem renovávit.
     Ecce, inquit, Sacérdos magnus. Fratres, notáte verba et signáte mystéria. Multi sacerdótes et pauci sacerdótes. Et sacerdótes quoque boni non omnes sunt magni. Nam sacérdos debet pópulum illumináre, ad eum enim pértinet prædicáre. Quómodo ergo sacérdos est qui nescit illumináre? Sed quómodo qui nec illuminátus est, sed quómodo qui malus est!
     Beátus Domínicus erat sanctus et illuminátus doctrína. Sed dicit áliquis: Ego edísco ut prǽdicem sancte. Hódie nostri sacerdótes, quia enim offícium prædicatiónis magni honóris est offícium, omnes volunt prædicáre, et sermonários et ália student propter hoc dicéntes omnem pópulum ædificáre. Ego áliqua bona fáciam in Ecclésia. Sed quid séquitur? Qui in vita sua suffúlsit domum, idest in témpore vitæ suæ. Vita peccátrix non est vita, sed mors. Dic ergo: in vita sua sancta, idest per vitam et bonum exémplum.
     Rogáte, rogáte Dóminum, ut mittat bonos et sanctos sacerdótes qui domum idest Ecclésiam totam minántem magnam ruínam suffúlciant.
     Et in diébus suis corroborávit templum. Templi enim altitúdo ab ipso fundáta est. Huius templi altitúdo est status perféctus aliquórum qui sunt in clero, idest religiosórum. Unde epíscopus debet esse perféctus, quia est in statu perfécto. Religiósi autem sunt in statu perfectiónis, eo quod vota emíttunt et ad ea se óbligant quæ ad perfectiónem vitæ ducunt. Inter religiósos quoque sumus in Ordine prædicatórum. Quam perfécti autem débeant esse prædicatóres consideráte cum dicat: Excélsi paríetes templi. Nonne, fratres, in quálibet arte quílibet consíderat nomen artis suæ et pudet eum non esse consequéntem nómini, ut puta miles si sit tímidus, si fugit. Consideráte ergo et vos nomen vestrum.
     Qui adéptus est glóriam in conversatióne gentis. Dícitur enim de beáto Domínico quod conversátio eius hílaris et gratiósa semper éxtitit, unde et diligebátur ab ómnibus miro afféctu. Vóluit enim convéntus habére in civitátibus et cum homínibus conversári ut ómnibus posset prodésse. Unde diem expendébat in próximis et noctem Deo dabat: caritátem prædicábat quæ dilátat cor et ómnia facília facit. Latum mandátum tuum nimis; viam mandatórum cucúrri cum dilatásti cor meum. Interrogátus enim a quodam unde tam pulchras expositiónes inveníret, respóndit: « in libro caritátis ».
     Et vos, o fratres, vultis edíscere Scriptúras, vultis prædicáre: habéte caritátem et ipsa docet vos. Habéte caritátem et intélleges caritátem. Et quia beátus Domínicus totus erat déditus caritáti próximi ut oratióne, prædicatióne et exémplo eum ad vitam redúceret, et pro hac re seípsum óbtulit Deo sacrifícium in odórem suavitátis, ídeo séquitur: Et thus ardens in igne, scílicet Spíritus Sancti et caritátis próximi et tribulatiónum, quæ ómnia ascendébant coram Deo tamquam odor suavíssimus. Et fináliter factus est totus cáritas et sapiéntia et totus virtútibus ornátus.

RESPONSORIUM

R. Mundum vocans ad Agni núptias, hora cenæ Paterfamílias servum mittit,* promíttens várias vitæ delícias.
V. Ad hoc convívium tam permagníficum elégit núntium sanctum Domínicum. * Promíttens várias vitæ delícias.

Vel alia:

E váriis scriptis históriæ Ordinis prædicatórum

     Tanta morum honestáte Domínicus pollébat, tanto divíni fervóris ímpetu ferebátur, ut ipsum esse vas honóris et grátiæ haud dúbie probarétur. Inerat ei firma valde mentis æquálitas, nisi cum ad compassiónem et misericórdiam turbarétur; et quia cor gaudens exhílarat fáciem, plácidam interióris hóminis compositiónem manifésta de foris benignitáte ac vultus hilaritáte prodébat.
     Ubíque virum evangélicum verbo se exhibébat et ópere. Témpore diúrno cum frátribus sociísve nemo commúnior, nemo iucúndior. Noctúrnis horis nemo vigíliis et obsecratiónibus per omnem modum instántior. Raro loquebátur nisi cum Deo, scílicet orándo, vel de Deo, et de hoc monébat fratres suos.
     Fuit autem ei frequens et speciális quædam ad Deum petítio, ut sibi largíri dignarétur veram caritátem, curándæ et procurándæ salúti hóminum efficácem, árbitrans sese tunc primum fore veráciter membrum Christi, cum se totum pro víribus lucrifaciéndis animábus impénderet, sicut Salvátor ómnium Dóminus Iesus totum se nostram óbtulit in salútem. Et ad hoc opus, alto iam dudum providénte consílio, Fratrum prædicatórum Ordinem instítuit.
     Sæpe hortabátur fratres dicti Ordinis, verbis et lítteris suis, quod semper studérent in novo et vétere testaménto. Semper gestábat secum Matthǽi evangélium et epístolas Pauli, et multum studébat in eis, ita quod fere sciébat eas memóriter.
     Bis vel ter eléctus fuit in epíscopum, et ipse semper rénuit, volens pótius cum frátribus suis in paupertáte vívere quam áliquem episcopátum habére. Virginitátis suæ decus illibátum usque in finem conservávit. Desiderábat flagellári et frustátim incídi et mori pro fide Christi. De quo Gregórius nonus affirmávit: «Novi virum totíus apostólicæ régulæ sectatórem, quem et in cælis non est ambíguum ipsórum Apostolórum glóriæ copulátum».

RESPONSORIUM

R. Surréxit novus salútis præco quasi ignis,* Et verbum eius quasi fácula ardébat.
V. Lex veritátis fuit in ore eius, et iníquitas non est invénta in lábiis eius. * Et verbum eius quasi fácula ardébat.

Te Deum laudámus: *
    te Dóminum confitémur.
Te ætérnum Patrem, *
    omnis terra venerátur.
Tibi omnes ángeli, *
    tibi cæli et univérsæ potestátes:
tibi chérubim et séraphim *
    incessábili voce proclámant:
Sanctus,* Sanctus,* Sanctus*
    Dóminus Deus Sábaoth.
Pleni sunt cæli et terra *
    maiestátis glóriæ tuæ.

Te gloriósus *
    Apostolórum chorus,
te prophetárum *
    laudábilis númerus,
te mártyrum candidátus *
    laudat exércitus.
Te per orbem terrárum *
    sancta confitétur Ecclésia,
Patrem *
    imménsæ maiestátis;
venerándum tuum verum *
    et únicum Fílium;
Sanctum quoque *
    Paráclitum Spíritum.

Tu rex glóriæ, *
    Christe.
Tu Patris *
    sempitérnus es Fílius.
Tu, ad liberándum susceptúrus hóminem, *
    non horruísti Vírginis úterum.
Tu, devícto mortis acúleo, *
    aperuísti credéntibus regna cælórum.
Tu ad déxteram Dei sedes, *
    in glória Patris.
Iudex créderis *
    esse ventúrus.
Te ergo quǽsumus, tuis fámulis súbveni, *
    quos pretióso sánguine redemísti.
Ætérna fac cum sanctis tuis *
    in glória numerári.

* Salvum fac pópulum tuum, Dómine, *
    et bénedic hereditáti tuæ.
Et rege eos, *
    et extólle illos usque in ætérnum.
Per síngulos dies *
    benedícimus te;
et laudámus nomen tuum in sǽculum, *
    et in sǽculum sǽculi.
Dignáre, Dómine, die isto *
    sine peccáto nos custodíre.
Miserére nostri, Dómine, *
    miserére nostri.
Fiat misericórdia tua, Dómine, super nos, *
    quemádmodum sperávimus in te.
In te, Dómine, sperávi: *
    non confúndar in ætérnum.

* Hæc ultima pars hymni ad libitum omitti potest.

PSALMODIA

Ant. 1

Ser. A  Sitívit in te ánima mea, quia mélior est misericórdia tua super vitas.

Ser. B  Sitiébat Christi servus martýrium, sicut sítis cervus ad aquæ flúvium.

Psalmus 62 (63), 2-9
ánima Dominum sitiens

Ad Deum vigilat, qui opera noctis reicit.

² Deus, Deus meus es tu, *
      ad te de luce vígilo.
   Sitívit in te ánima mea, *
      te desiderávit caro mea.
   In terra desérta et árida et inaquósa, †
³    sic in sancto appárui tibi, *
      ut vidérem virtútem tuam et glóriam tuam.
⁴ Quóniam mélior est misericórdia tua super vitas, *
      lábia mea laudábunt te. –

⁵ Sic benedícam te in vita mea *
      et in nómine tuo levábo manus meas.
⁶ Sicut ádipe et pinguédine repleátur ánima mea, *
      et lábiis exsultatiónis laudábit os meum.
⁷ Cum memor ero tui super stratum meum, *
      in matutínis meditábor de te,
⁸ quia fuísti adiútor meus, *
      et in velaménto alárum tuárum exsultábo. –

⁹ Adhǽsit ánima mea post te, *
      me suscépit déxtera tua.

¹⁰      [Ipsi vero in ruinam quæsierunt animam meam,*
         introibunt in inferiora terrae,
¹¹      tradentur in potestatem gladii,*
         partes vulpium erunt.
¹²      Rex vero lætabitur in Deo; †
         gloriabuntur omnes, qui iurant in eo,*
         quia obstructum est os loquentium iniqua.]

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 1

Ser. A  Sitívit in te ánima mea, quia mélior est misericórdia tua super vitas.

Ser. B  Sitiébat Christi servus martýrium, sicut sítis cervus ad aquæ flúvium.

Ant. 2

Ser. A  Frater Domínicus erat in oratióne assíduus die ac nocte.

Ser. B  Pauper in pecúlio, dives vita pura, paupertátis prétio cæli tenet iura.

Canticum
Omnis creatura laudet Dominum Laudem dicite Deo nostro, omnes servi eius (Ap 19, 5).

⁵⁷ Benedícite, ómnia ópera Dómini, Dómino, *
       laudáte et superexaltáte eum in sǽcula.
⁵⁸ Benedícite, cæli, Dómino,*
⁵⁹      benedícite, ángeli Dómini, Dómino. –

⁶⁰ Benedícite, aquæ omnes, quæ super cælos sunt, Dómino, *
⁶¹      benedícat omnis virtus Dómino.
⁶² Benedícite, sol et luna, Dómino,*
⁶³      benedícite, stellæ cæli, Dómino. –

⁶⁴ Benedícite, omnis imber et ros, Dómino *
⁶⁵      benedícite, omnes venti, Dómino.
⁶⁶ Benedícite, ignis et æstus, Dómino, *
⁶⁷      benedícite, frigus et æstus, Dómino. –

⁶⁸ Benedícite, rores et pruína, Dómino, *
⁶⁹      benedícite, gelu et frigus, Dómino.
⁷⁰ Benedícite, glácies et nives, Dómino, *
⁷¹      benedícite, noctes et dies, Dómino. –

⁷² Benedícite, lux et ténebræ, Dómino, *
⁷³      benedícite, fúlgura et nubes, Dómino.
⁷⁴ Benedícat terra Dóminum, *
       laudet et superexáltet eum in sǽcula. –

⁷⁵ Benedícite, montes et colles, Dómino, *
⁷⁶      benedícite, univérsa germinántia in terra, Dómino.
⁷⁷ Benedícite, mária et flúmina, Dómino, *
⁷⁸      benedícite, fontes, Dómino. –

⁷⁹ Benedícite, cete et ómnia quæ movéntur in aquis, Dómino,*
⁸⁰      benedícite, omnes vólucres cæli, Dómino.
⁸¹ Benedícite, omnes béstiæ et pécora, Dómino, *
⁸²      benedícite, fílii hóminum, Dómino. –

⁸³ Bénedic, Israel, Dómino, *
       laudáte et superexaltáte eum in sǽcula.
⁸⁴ Benedícite, sacerdótes Dómini, Dómino, *
⁸⁵      benedícite, servi Dómini, Dómino. –

⁸⁶ Benedícite, spíritus et ánimæ iustórum, Dómino, *
⁸⁷      benedícite, sancti et húmiles corde, Dómino.
⁸⁸ Benedícite, Ananía, Azaría, Mísael, Dómino, *
       laudáte et superexaltáte eum in sǽcula.

    Benedicámus Patrem et Fílium cum Sancto Spíritu; *
       laudémus et superexaltémus eum in sǽcula.
⁵⁶ Benedíctus es in firmaménto cæli *
       et laudábilis et gloriósus in sǽcula.

(In fine huius cantici non dicitur «Glória Patri».)

Ant. 2

Ser. A  Frater Domínicus erat in oratióne assíduus die ac nocte.

Ser. B  Pauper in pecúlio, dives vita pura, paupertátis prétio cæli tenet iura.

Ant. 3

Ser. A  Mittébat Domínicus fratres ad prædicándum rogans et monens ut essent de animárum salúte sollíciti.

Ser. B  Linguæ manus stúdio scalam hanc eréxit, quam Virgo cum Fílio Mater sursum vexit.

Psalmus 149
Exsultatio sanctorum

Filii Ecclesiæ, filii novi populi exsultent in rege suo: in Christo. (Hesychius)

¹ Cantáte Dómino cánticum novum; *
      laus eius in ecclésia sanctórum.
² Lætétur Israel in eo, qui fecit eum, *
      et fílii Sion exsúltent in rege suo.
³ Laudent nomen eius in choro, *
      in týmpano et cíthara psallant ei,
⁴ quia beneplácitum est Dómino in pópulo suo, *
      et honorábit mansuétos in salúte. –

⁵ Iúbilent sancti in glória, *
      læténtur in cubílibus suis.
⁶ Exaltatiónes Dei in gútture eórum *
      et gládii ancípites in mánibus eórum,
⁷ ad faciéndam vindíctam in natiónibus, *
      castigatiónes in pópulis,
⁸ ad alligándos reges eórum in compédibus *
      et nóbiles eórum in mánicis férreis,
⁹ ad faciéndum in eis iudícium conscríptum: *
      glória hæc est ómnibus sanctis eius.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. 3

Ser. A  Mittébat Domínicus fratres ad prædicándum rogans et monens ut essent de animárum salúte sollíciti.

Ser. B  Linguæ manus stúdio scalam hanc eréxit, quam Virgo cum Fílio Mater sursum vexit.

LECTIO BREVIS

Mihi ómnium sanctórum mínimo data est grátia hæc: géntibus evangelizáre investigábiles divítias Christi, et illumináre omnes, quæ sit dispensátio mystérii abscónditi a sǽculis in Deo.

RESPONSORIUM BREVE
V. Annuntiáte inter gentes * glóriam Dómini.
R. Annuntiáte inter gentes * glóriam Dómini.
V. In ómnibus pópulis mirabília eius.
R. Glóriam Dómini.
V. Glória Patri et Fílio * et Spirítui Sancto.
R. Annuntiáte inter gentes * glóriam Dómini.

BENEDICTUS

Ad Benedictus, ant. O quam speciósi pedes annuntiántis pacem, prædicántis salútem, dicéntis Sion: regnábit Deus tuus.
Vel, praesertim in cantu:
Benedíctus Redémptor ómnium, qui salúti próvidens hóminum, mundo dedit sanctum Domínicum.

De Messia eiusque præcursore

⁶⁸ Benedíctus Dóminus Deus Israel, *
      quia visitávit et fecit redemptiónem plebi suæ
⁶⁹ et eréxit cornu salútis nobis *
      in domo David púeri sui,

⁷⁰ sicut locútus est per os sanctórum, *
      qui a sǽculo sunt, prophetárum eius,
⁷¹ salútem ex inimícis nostris *
      et de manu ómnium, qui odérunt nos;

⁷² ad faciéndam misericórdiam cum pátribus nostris *
      et memorári testaménti sui sancti,
⁷³ iusiurándum, quod iurávit ad Abraham patrem nostrum, *
      datúrum se nobis,

⁷⁴ ut sine timóre, de manu inimicórum liberáti, *
      serviámus illi
⁷⁵ in sanctitáte et iustítia coram ipso *
      ómnibus diébus nostris.

⁷⁶ Et tu, puer, prophéta Altíssimi vocáberis: *
      præíbis enim ante fáciem Dómini paráre vias eius,
⁷⁷ ad dandam sciéntiam salútis plebi eius *
      in remissiónem peccatórum eórum,

⁷⁸ per víscera misericórdiæ Dei nostri, *
      in quibus visitábit nos óriens ex alto,
⁷⁹ illumináre his, qui in ténebris et in umbra mortis sedent *
      ad dirigéndos pedes nostros in viam pacis.

Glória Patri et Fílio *
    et Spirítui Sancto,
sicut erat in princípio et nunc et semper *
    et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ad Benedictus, ant. O quam speciósi pedes annuntiántis pacem, prædicántis salútem, dicéntis Sion: regnábit Deus tuus.
Vel, praesertim in cantu:
Benedíctus Redémptor ómnium, qui salúti próvidens hóminum, mundo dedit sanctum Domínicum.

PRECES
In huius auróræ lætítia Dóminum laudémus, qui omnes hómines vult salvos fíeri et ad agnitiónem veritátis veníre. Ei iubilémus dicéntes:
     Laus tibi, Dómine salútis largítor.

Benedíctus esto, Domine, qui fámulum tuum Domínicum Ecclésiæ tuæ minístrum dedísti et multis frátribus ducem:
— præsta ut eius ductu semper læti proficiámus, et in tua misericórdia fidéntes.
Oculis ómnium corruscábat Domínicus virtútum nitóre, caritátis ardóre et evangélicæ prædicatiónis zelo:
— tibi, Dómine, grátias ágimus, qui nos ad eius imitatiónem vocas.
Ad eius sequélam decúrsu témporum fratres et soróres congregásti:
— de ómnibus tuum amóris mandátum verbo et vita proféssis te laudámus, Dómine.
Hódie, dum tibi placet ut permúlti tam láici quam religiósi viri et mulíeres Dominicánæ Famíliæ título gloriéntur:
— ex eórum sollértia te cognoscéndi et glorificándi Magístrum, honor tibi succréscat in ætérnum.

Pater noster, qui es in cælis,
sanctificétur nomen tuum;
advéniat regnum tuum;
fiat volúntas tua, sicut in cælo et in terra.
Panem nostrum cotidiánum da nobis hódie;
et dimítte nobis débita nostra,
sicut et nos dimíttimus debitóribus nostris;
et ne nos indúcas in tentatiónem;
sed líbera nos a malo.

Pater noster.....

ORATIO
Adiuvet Ecclésiam tuam, Dómine, beátus Pater Domínicus méritis et doctrínis, atque pro nobis efficiátur piíssimus intervéntor, qui tuæ veritátis éxstitit prædicátor exímius. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.

    Deinde, si præest sacerdos vel diaconus, populum dimittit, dicens:

Dóminus vobíscum.
R. Et cum spíritu tuo.
Benedícat vos omnípotens Deus,
Pater, et Fílius, † et Spíritus Sanctus.
R. Amen.

    Vel alia formula benedictionis, sicut in Missa.
    Et, si fit dimissio, sequitur invitatio:

Ite in pace. 
R. Deo grátias. 

    Absente sacerdote vel diacono, et in recitatione a solo, sic concluditur:

Dóminus nos benedícat,
et ab omni malo deféndat,
et ad vitam perdúcat ætérnam.
R. Amen.

Breviarium Romanum

textus in versione electronica © 2000-2023 Ing. Karel Mracek Dr.h.c. (fr. Pavel, diaconus, CZ)